Ο κορωνοϊός «προσβάλλει» και τον Σι Τζινπίνγκ

Πολλά κενά και δεκάδες αναπάντητα ερωτήματα ρίχνουν βαριά σκιά επάνω στην κινεζική ηγεσία για τους χειρισμούς της στην επιδημία του κορωνοϊού η οποία ενέσκηψε τον περασμένο Δεκέμβριο, έχει στοιχίσει μόνο στην ασιατική χώρα πάνω από 1.700 ζωές και έχει προσβάλει πενταπλάσιο αριθμό ανθρώπων.

Η κριτική εστιάζεται κυρίως στην πρώτη φάση κατά την οποία εκδηλώθηκε η κρίση. Λέγεται ότι αν υπήρχε γρήγορη και έγκαιρη αντίδραση, τα χειρότερα θα είχαν αποτραπεί. Πολλές ζωές θα είχαν σωθεί, καθώς δεν θα είχαν εκτεθεί στον κίνδυνο. Οι Αρχές γνώριζαν τι συνέβαινε. Δεν σήμαναν όμως εγκαίρως συναγερμό και προτίμησαν να αφήσουν τον κόσμο στο «σκοτάδι».

Οι λεπτομέρειες για τις αποφάσεις που ελήφθησαν τις πρώτες ημέρες της κρίσης δεν έχουν ακόμη φωτιστεί και ίσως να μην αποκαλυφθούν ποτέ σε ένα τόσο μυστικοπαθές καθεστώς. Ωστόσο, η πληροφορία που έφερε στο φως το διμηνιαίο περιοδικό του κινεζικού κομμουνιστικού κόμματος Qiushi, ότι ο κινέζος πρόεδρος χειριζόταν την κατάσταση πολύ προτού οι Αρχές τη γνωστοποιήσουν στο ευρύ κοινό, και άρα προτού το προστατεύσουν από τον κίνδυνο, προκαλεί τριγμούς στην κινεζική ηγεσία.

Το περιοδικό δημοσιεύει συγκεκριμένα ομιλία που έδωσε στις 7 Ιανουαρίου ο Σι Τζινπίνγκ, σύμφωνα με την οποία φέρεται να είχε δηλώσει: «Εχω δώσει εντολές στην επιτροπή του πολιτικού γραφείου να εργαστεί για να περιορίσει την επιδημία». Προφανώς, γνώριζε ήδη από εκείνη την ημέρα και πολύ πιθανώς αρκετά νωρίτερα για την κρισιμότητα της κατάστασης, όμως τηρούσε σιγή ιχθύος.

Μάλιστα, σύμφωνα με λεπτομερή εμπιστευτική αναφορά που δημοσιεύθηκε από το ανεξάρτητο κέντρο έρευνας China Media Project, στις 30 Δεκεμβρίου, η υγειονομική επιτροπή της Ουχάν (της πόλης δηλαδή όπου σημειώθηκε το πρώτο περιστατικό) «έδωσε εντολή σε νοσοκομεία, κλινικές και άλλες μονάδες υγειονομικής περίθαλψης να απαγορεύουν αυστηρά τη δημοσιοποίηση οποιωνδήποτε πληροφοριών σχετικά με την αντιμετώπιση αυτής της νέας νόσου». Η αναφορά λέει συγκεκριμένα ότι ενώ οι κινέζοι αξιωματούχοι είχαν ενημερώσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για μια νέα επιδημία κορωνοϊού, «όχι μόνο δεν ενημέρωσαν τον δικό τους λαό, αλλά αντίθετα διατήρησαν άκρα μυστικότητα».

Ομοίως, οκτώ κινέζοι γιατροί από την Ουχάν, που είχαν εκφράσει την ανησυχία τους τον περασμένο Δεκέμβριο, είχαν λάβει προειδοποίηση να μη διασπείρουν φήμες. Ενας εξ αυτών ήταν ο Λι Γουενλιάνγκ, ο οποίος είχε προειδοποιήσει πρώτος τους συναδέλφους του για τον θανατηφόρο ιό σε ομαδική συνομιλία σε chatroom. Η αστυνομία τον κάλεσε να σταματήσει αμέσως τη διασπορά «ψευδών σχολίων», με τον ίδιο να καταλήγει από τον θανατηφόρο ιό έναν μήνα αργότερα.

Καραντίνα ενημέρωσης

Οι κάτοικοι της Ουχάν ζούσαν για εβδομάδες ολόκληρες στην απόλυτη άγνοια. Χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για τις ανησυχητικές εξελίξεις, προγραμμάτισαν Φεστιβάλ στο οποίο συμμετείχαν 40.000 άνθρωποι, ενώ φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης διεξήγαγαν ετήσιες πολιτικές συναντήσεις από τις 12 έως τις 17 Ιανουαρίου.

Εξι μέρες αργότερα, στις 23 Ιανουαρίου, οι Αρχές σφράγιζαν στην κυριολεξία την πόλη, δίνοντας εντολή στους κατοίκους να παραμείνουν στα σπίτια τους μέχρι νεωτέρας και σε λιγότερο από δύο μέρες, ως το απόγευμα της 24ης Ιανουαρίου δηλαδή, 14 πόλεις στην επαρχία Χουμπέι με συνολικό πληθυσμό άνω των 35 εκατομμυρίων έμπαιναν σε καραντίνα.

Επί 40 ολόκληρες ημέρες ο ιός διαδιδόταν με ραγδαίο ρυθμό, με την κινεζική ηγεσία να δίνει οδηγίες για την αντιμετώπισή του μόλις στις 20 Ιανουαρίου, δηλαδή δύο εβδομάδες μετά την ομιλία του Σι Τζινπίνγκ στο πολιτμπιρό. Γιατί άργησαν τόσο πολύ; Τι γνώριζε ο ισχυρός άνδρας και από πότε το γνώριζε; Ηλπιζε να αποφύγει ενδεχόμενη αναταραχή την ώρα που ο κινέζος αντιπρόεδρος βρισκόταν στην Ουάσιγκτον για τη σύναψη εμπορικών συμφωνιών;

Τα ερωτήματα ζητούν επιτακτικά απαντήσεις και οι χειρισμοί – όπως σχολιάζει ο διεθνής Τύπος – χωρίς αμφιβολία αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη στο Κομμουνιστικό Κόμμα και στον ίδιο τον πρόεδρο. Η πολιτική γραμματεία του ΚΚΚ αποφάσισε να αναβάλει το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο και το Λαϊκό Πολιτικό Κογκρέσο που θα συγκαλούσε στις 3 και 5 Μαρτίου και το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο, καθώς η συζήτηση θα μπορούσε να εμπεριέχει αρνητική κριτική για τη διαχείριση της κρίσης.

Αν και δεν είναι σαφές αν θα υπάρξει πολιτικός αντίκτυπος, αναμφίβολα πλήττεται η αξιοπιστία του Τζινπίνγκ που ήθελε να εγκαινιάσει το κινεζικό σεληνιακό έτος με το όραμα της «εθνικής ανασυγκρότησης» της χώρας.

Το ζήτημα τώρα είναι πώς αυτή η ανακαινισμένη κομματική δομή θα μπορέσει να συγκρατήσει την επιδημία του κορωνοϊού. Ιδιαίτερα σε μια συγκυρία οικονομικής επιβράδυνσης (σε μεγάλο βαθμό απόρροια του εμπορικού και τεχνολογικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες) αλλά και κοινωνικής αναταραχής με την ημιαυτόνομη περιοχή του Χονγκ Κονγκ.

Η χώρα του γενικότερα και εκείνος ειδικά έχουν μια τεράστια πρόκληση να αντιμετωπίσουν η οποία επηρεάζει ολόκληρο τον κόσμο. Μολονότι οι Αρχές έχουν περιορίσει σημαντικά την εξάπλωση καθώς έθεσαν σε καραντίνα δεκάδες κινεζικές πόλεις, η ζημιά έχει ήδη γίνει. Και οι πρώτες εβδομάδες συγκάλυψης της κρίσης αποκαλύπτουν τους κινδύνους ενός αυταρχικού συστήματος που κρύβει την αλήθεια από τον λαό του.