Καθώς οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία οδεύουν προς τον δεύτερο γύρο ανάμεσα στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, οι χαλαροί παρατηρητές θέτουν το εξής ερώτημα που είναι πλέον οικείο σε πολλές δημοκρατίες: γιατί έπεσαν τόσο έξω οι δημοσκοπήσεις; Τις παραμονές των εκλογών της 14ης Μαΐου, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις έφερναν ελαφρώς μπροστά τον Κιλιτσντάρογλου. Μερικές τον έφερναν ακόμη και να λαμβάνει το 50% συν μία ψήφο και να εξασφαλίζει την εκλογή του από τον πρώτο γύρο. Τελικά, ο Ερντογάν ήρθε πρώτος με 49,5% ενώ ο Κιλιτσντάρογλου έλαβε ένα απογοητευτικό 44,9%.
Τρεις λόγοι εξηγούν την «έκπληξη» του αποτελέσματος. Πρώτον, ο Ερντογάν παραμένει ένας μετρ της πολιτικής, πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να κερδίσει. Καταφεύγει στη βία και στα ψεύδη. Εχει διώξει και φυλακίσει πολιτικούς αντιπάλους. Οπαδοί του επιτέθηκαν στο προεκλογικό πούλμαν του Εκρέμ Ιμάμογλου, δημάρχου της Κωνσταντινούπολης. Το προεκλογικό του επιτελείο δημοσίευσε ένα deep-fake που συνδέει τον Κιλιτσντάρογλου με το κουρδικό ΡΚΚ. Ο ίδιος προωθεί το αφήγημα ότι ο συνασπισμός του υποστηρίζει τις παραδοσιακές αξίες, την οικογένεια και τη μουσουλμανική πίστη ενώ παρουσιάζει τους αντιπάλους του σαν πιόνια των ΛΟΑΤΚΙ. Πέντε ημέρες πριν τις εκλογές, ο Ερντογάν ανακοίνωσε αύξηση 45% στον μισθό των δημοσίων υπαλλήλων. Ανακοίνωσε επιδοτήσεις για να καταπολεμήσει τις τιμές της ενέργειας που εκτοξεύτηκαν και αύξησε τις συντάξεις. Οι κινήσεις αυτές μάλλον βοήθησαν στο να πάρει μια ώθηση της τελευταίας στιγμής στις κάλπες.
Δεύτερον, ελάχιστες δημοσκοπήσεις συνυπολόγισαν την τεράστια υποστήριξη των Τούρκων της Γερμανίας προς τον Ερντογάν.
Τρίτον, πιστεύω ότι υπήρξε μια μη ρεαλιστική αισιοδοξία βασισμένη στη μεροληψία. Οι τούρκοι φιλελεύθεροι ήθελαν απεγνωσμένα να χάσει ο Ερντογάν. Πίστευαν ότι ήταν δυνατή η νίκη του Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο και ενθάρρυναν και άλλους να το πιστέψουν. Αυτό ήταν το μήνυμα που εμείς, στη Δύση, ήταν πιθανότερο να ακούσουμε μέσω των μορφωμένων Τούρκων που ζουν στη Δύση και μιλούν καλά αγγλικά. Οι δυτικοί παρατηρητές είχαν πολύ λιγότερη πρόσβαση στους αγρότες στην καρδιά της Τουρκίας οι οποίοι, πιθανότατα, ψήφισαν τον Ερντογάν.
Κοιτάζοντας προς τα εμπρός, πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Στον δεύτερο γύρο την ερχόμενη Κυριακή, θα υπάρχουν μόνο δύο υποψήφιοι και ο υπερεθνικιστής Σινάν Ογκάν είναι πιθανότερο να στείλει τους ψηφοφόρους του στον Ερντογάν παρά στον Κιλιτσντάρογλου. Οσο δυσάρεστο σενάριο και αν είναι αυτό, το πιθανότερο αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου είναι ο Ερντογάν στην εξουσία για άλλα πέντε χρόνια επικεφαλής του πιο δεξιού, θρήσκου και εθνικιστικού συνασπισμού του οποίου έχει ποτέ ηγηθεί. Προσδεθείτε.
Ο κ. Αντριου Νόβο είναι καθηγητής
στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Αμυνας
των ΗΠΑ (NDU).
