«Κράτα τους φίλους σου κοντά και τους εχθρούς σου πιο κοντά» είναι μια ρήση την οποία ορισμένοι ταυτίζουν με παλαιά σικελική παροιμία, ενώ άλλοι αποδίδουν στον διπλωμάτη, συγγραφέα και φιλόσοφο της αναγεννησιακής περιόδου Νικολό Μακιαβέλι. Οποια και αν είναι η προέλευση του αποφθέγματος, γαλάζιος αξιωματούχος που το ανέσυρε από τη μνήμη του επιμένει ότι αποτύπωνε παραστατικά την εικόνα της κοινής παρουσίας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Δένδια το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, κατά τα εγκαίνια της νέας βιοκλιματικής πρόσοψης του κτιρίου του υπουργείου.
Φαινομενικά τουλάχιστον, και κυρίως για όσους δεν ήταν παρόντες στην εκδήλωση, το σκηνικό που είχε στηθεί στον αύλειο χώρο του Πενταγώνου εξέπεμπε το μήνυμα ότι έχουν απομακρυνθεί τα βαριά σύννεφα από το χαμηλό βαρομετρικό που τις τελευταίες εβδομάδες επικράτησε στη σχέση του Πρωθυπουργού με τον δημοφιλέστερο υπουργό της κυβέρνησής του.
Στην πράξη, ωστόσο, οι εκατοντάδες παριστάμενοι – γαλάζια στελέχη στην πλειονότητά τους – διαπίστωναν ότι, παρά την επιβλητική σκηνοθεσία, στην ατμόσφαιρα ήταν διάχυτη η αίσθηση ότι «η άτυπη συμφωνία εκεχειρίας που επέφερε η ένθεν κακείθεν παύση των εχθροπραξιών γύρω από το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη δεν οδηγεί αυτομάτως και σε μόνιμη ειρήνευση ανάμεσα στο Μέγαρο Μαξίμου και τον υπουργό Εθνικής Αμυνας».
Αντάλλαξαν ομιλίες
Συγκλίνουσες δημοσιογραφικές πληροφορίες από διαφορετικές πηγές αναφέρουν ότι μετά την κρίση για τον Αγνωστο Στρατιώτη κατεβλήθησαν και από τις δύο πλευρές προσπάθειες για να πέσουν οι τόνοι της αντιπαράθεσης. Ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός Αμυνας βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη στις εορταστικές εκδηλώσεις για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Εκεί επιβεβαιώθηκε ότι ο κ. Μητσοτάκης, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί στις 26 Μαρτίου, όταν δεν παρέστη στα εγκαίνια της πρώτης φάσης των εργασιών ανάπλασης του υπουργείου, θα έδινε αυτή τη φορά το «παρών» στην εκδήλωση.
Πηγές με γνώση των παρασκηνιακών επαφών που διημείφθησαν επισημαίνουν ότι «με δεδομένη την αμοιβαία καχυποψία, συμφωνήθηκε να ανταλλάξουν λίγο νωρίτερα τα κείμενα των δύο ομιλιών έτσι ώστε να μην αιφνιδιαζόταν καμία πλευρά από τυχόν αιχμές της άλλης». Για αυτό και ο Πρωθυπουργός, που διαδέχθηκε στο βήμα τον υπουργό, επικαλέστηκε επισημάνσεις που είχαν προηγηθεί. Με πιο χαρακτηριστική την πρωθυπουργική αναφορά ότι αποτελεί «τιμητικό καθήκον για το υπουργείο να φροντίζει κάθε τοπόσημο το οποίο συνδέεται με τους ήρωές μας, με πρώτο βέβαια τον χώρο του Αγνωστου Στρατιώτη, ένα μνημείο το οποίο, όπως επεσήμανε και ο κ. υπουργός, θα αποκτήσει τη νέα μορφή που του αξίζει, υπηρετώντας πρώτα και πάνω απ’ όλα την ενότητα και την κοινή διαδρομή του λαού μας».
Νωρίτερα, εξάλλου, ο υπουργός Αμυνας είχε πει ότι «η σημερινή εκδήλωση είναι ο ιδανικός χρόνος για να ανακοινώσω ότι πολύ σύντομα θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την ανάδειξη του Μνημείου του Αγνωστου Στρατιώτη και του ρόλου του ως σημείου εθνικής ενότητας και κοινής ιστορικής αναφοράς. Αναφορά μνήμης και σεβασμού στον άγνωστο νεκρό των πολέμων της Ελλάδας».
«Υγιές, φιλελεύθερο, ενάρετο υπόδειγμα»
Παρά ταύτα, η ομιλία την οποία εκφώνησε ο κ. Δένδιας επισφράγιζε με πολύ διακριτικό τρόπο την πρόθεση του υπουργού Αμυνας να ανοίξει αρχηγική περπατησιά, ρίχνοντας το βάρος του στη δική του πολιτική ατζέντα, που στοχεύει σε ένα «υγιές, φιλελεύθερο, ενάρετο υπόδειγμα». «Η νέα εικόνα του υπουργείου δεν συνιστά απλώς αισθητική παρέμβαση. Συνιστά τον συμβολισμό της προσαρμογής στις νέες συνθήκες και στις νέες απαιτήσεις. Συνιστά εξέλιξη και αναβάθμιση. Συνιστά αλλαγή νοοτροπίας, αλλαγή φιλοσοφίας του θεσμού των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Γιατί μπορούμε να αλλάξουμε. Μπορούμε να εξελιχθούμε. Μπορούμε να σκεφτούμε έξω από το στενό πλαίσιο ενός άσχημου τσιμεντένιου κουτιού, όπως αυτό που για δεκαετίες ήταν το υπουργείο Εθνικής Αμυνας» υπογράμμισε ο κ. Δένδιας.
Κάνοντας ουσιαστικά απολογισμό των πεπραγμένων κατά τα δυόμισι χρόνια που έχει την ευθύνη του υπουργείου Αμυνας, ανέφερε πως όταν έκανε τις σχετικές εξαγγελίες, «όλα αυτά φαίνονταν αδιανόητα». Με πιο χαρακτηριστικό τον «εξορθολογισμό της οργανωτικής και ιεραρχικής δομής του στρατεύματος που», σύμφωνα με τον υπουργό Αμυνας, «απέφερε εξοικονομήσεις που επιτρέπουν σημαντικές αυξήσεις για τα στελέχη των ΕΔ και τους κληρωτούς χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Χωρίς επιβάρυνση του έλληνα φορολογουμένου».
Την ίδια ώρα που έξω από το υπουργείο ήταν συγκεντρωμένοι συνδικαλιστές που φώναζαν συνθήματα διαμαρτυρόμενοι για τα μέτρα του υπουργείου, ο κ. Δένδιας τόνισε την ανάγκη να αξιοποιηθεί καλύτερα το ανθρώπινο κεφάλαιο της πατρίδας. «Να δώσουμε όραμα. Να δώσουμε ελπίδα, να δώσουμε προοπτική, να δώσουμε περηφάνια, ουσία και εθνική αποστολή. Οχι να δίνουμε βαθμούς χωρίς νόημα. Συνταγματάρχες χωρίς συντάγματα. Πλοίαρχοι χωρίς πλοία. Σμήναρχοι χωρίς σμηναρχίες. Και από την άλλη, διμοιρίες χωρίς λοχία. Λόχοι χωρίς επιλοχία. Ποια απειλή μπορούμε να αποτρέψουμε με τέτοιες συνταγές;» ήταν τα λόγια που χρησιμοποίησε.
Μεταρρυθμίσεις και αποτροπή
Με φιλόφρονα διάθεση, ο υπουργός Αμυνας δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον Πρωθυπουργό που, όπως είπε, «πίστεψε στην “Ατζέντα 2030” και τη στηρίζει γιατί γνωρίζω καλά ότι δεν είναι χωρίς πολιτικό κόστος». Υποστηρίζοντας ταυτόχρονα ότι «αυτές οι επιλογές, με αφετηρία το 2030, θα επιτρέψουν στον Ελληνισμό να διαθέτει τις ισχυρότερες Ενοπλες Δυνάμεις στην ιστορία της νέας Ελλάδας». Γεγονός, πάντως, είναι ότι, όπως διέκριναν γαλάζια στελέχη που ήταν παρόντα στην εκδήλωση, «ακόμη και πίσω από τις γραμμές των χαιρετισμών που απηύθυναν Μητσοτάκης και Δένδιας, δεν δυσκολευόταν κάποιος να αντιληφθεί τη διαφορετική πολιτική φιλοσοφία που χαρακτηρίζει τους δύο άνδρες».
Μπορεί και οι δύο να τόνιζαν την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, πλην όμως ήταν ευδιάκριτη η διαφοροποίηση των επισημάνσεών τους. «Οπως το κτίριο αυτό εκσυγχρονίζεται και μπορεί πια να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της νέας εποχής, την ίδια υποχρέωση, την ίδια αλλαγή, την ίδια μεγάλη τολμηρή μεταρρυθμιστική “αύρα” πρέπει να εμφυσήσουμε και στις Ενοπλες Δυνάμεις» ανέφερε ο Πρωθυπουργός. «Οι δημοκρατικοί θεσμοί δεν είναι απλώς νοητές έννοιες. Δεν αποτελούν ένα τυπικό περίβλημα. Πρέπει να διαθέτουν ουσιαστική διάρθρωση σε βάθος. Οπως και οι μεταρρυθμίσεαις πρέπει να είναι βαθιές» σημείωνε νωρίτερα ο υπουργός Αμυνας.
Παράλληλα ο κ. Δένδιας διεκήρυττε και το δικό του «δόγμα» αποτροπής που προσομοίαζε περισσότερο με τη στρατηγική που ο ίδιος είχε χαράξει και ακολουθούσε όταν ήταν στο υπουργείο Εξωτερικών, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Ελλάδα πορεύεται σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον ασταθές και διαρκώς μεταβαλλόμενο. Στον 21ο αιώνα η ισχύς δημιουργεί Δίκαιο. “Might makes right” αντί για “Right makes might”, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες. Η αποτροπή διά της ισχύος είναι όρος της εθνικής μας επιβίωσης. Αλλιώς ο ελληνικός λαός δεν θα είναι κύριος της μοίρας του».
Υπό αυτή τη συνθήκη, πολιτικοί παρατηρητές επισημαίνουν ότι «η ανακωχή που συνομολογήθηκε στο προαύλιο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας είναι τόσο εύθραυστη που δεν αφήνει περιθώρια για να υποστηρίξει κάποιος ότι μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη ειρήνευση στη σχέση Μητσοτάκη – Δένδια». Οπως εξηγούν, «στην παρούσα φάση επικράτησε το κοινό τους συμφέρον που ήταν να μην ανταλλάσσουν πυρά για θέματα που ευαισθητοποιούν το συντηρητικό ακροατήριο όπου και οι δύο απευθύνονται, αλλά όσο θα πηγαίνουμε προς τις εκλογές και θα διαφαίνεται ότι η κυβερνητική παράταξη, υπό τη σημερινή ηγεσία, βρίσκεται μακριά από τον στόχο της αυτοδυναμίας τόσο θα πληθαίνουν εκείνοι που θα βλέπουν ότι το μέλλον είναι στον Νίκο Δένδια».
Οπως, εξάλλου, χαρακτηριστικά επεσήμαινε παλαιό στέλεχος της γαλάζιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας, «όσο πίσω και αν πάει η μνήμη μου, δεν μπορώ να θυμηθώ άλλα εγκαίνια που να ήταν παρόντες 111 κυβερνητικοί βουλευτές». Και, όπως ο ίδιος σημείωνε, «όλο αυτό έγινε για μια θερμοπρόσοψη που δεν καλύπτει καν όλο το κτίριο του υπουργείου».
