Ηαπελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 αποτελεί ιστορικό Ρουβικώνα για τον αλύτρωτο Ελληνισµό. Μια συγκριτική µαρτυρία για τα χρόνια εκατέρωθέν της διασώζεται στα ηµιτελή αποµνηµονεύµατα του Σεφαρδίτη Εβραίου Jacques José Abravanel (1906-93) στο Stanford University. Γεννηµένος το 1906, εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη μετά την πυρκαγιά του 1917, όπου υπηρέτησε ως πρόξενος της Πορτογαλίας από το 1934 µέχρι τον θάνατό του. Μολονότι το μεταθανάτια ανακαλυφθέν χειρόγραφο στο προσωπικό του αρχείο δημοσιεύτηκε το 1999 στην Κωνσταντινούπολη (επανέκδοση το 2011), η δακτυλογραφημένη και ελαφρώς διαφοροποιημένη εκδοχή του στο Στάνφορντ παραμένει άγνωστη και μη ενσωματωμένη στη θεσσαλονίκεια ιστοριογραφία.
Γόνος µεγαλοαστικής οικογένειας με ρίζες στην Πορτογαλία του 16ου αιώνα, ο Αµπραβανέλ περιγράφει τη γενέτειρά του ειδυλλιακά. Η Σαλονίκη των αρχών του 20ού αιώνα ήταν το ευρωπαϊκό πρόσωπο µιας κατά τα άλλα φθίνουσας αυτοκρατορίας, διαθέτοντας δίκτυα υδροδοσίας, ενέργειας και τηλεφωνίας, και ένα εξαιρετικό εκπαιδευτικό σύστηµα. Καθοριστική για την αστική της ανάπτυξη υπήρξε η τεράστια εβραϊκή της κοινότητα που της έδωσε το προσωνύµιο «Ιερουσαλήµ των Βαλκανίων». Η συνύπαρξη µε τον γηγενή χριστιανικό και µουσουλµανικό πληθυσµό υπήρξε υποδειγµατική. Σχέσεις εµπιστοσύνης, αλληλεγγύης και εγκαρδιότητας διαπερνούσαν την κοινωνική ζωή, με τα εβραϊκά αρχοντικά να διανέμουν είδη πρώτης ανάγκης στους φτωχούς κάθε Παρασκευή και με το Πάσχα να εορτάζεται από όλες τις κοινότητες.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
