Πώς είναι άραγε να μεγαλώνεις σε μέρος με μεγάλη προσέλευση προσφύγων; Πώς βιώνουν τα παιδιά και οι έφηβοι ένα τέτοιο γεγονός; Πόσο εύκολο είναι να ενταχθούν οι πρόσφυγες, έστω και προσωρινά, στην τοπική κοινωνία; Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ένα από τα εντονότερα θέματα προς συζήτηση στη Σάμο ήταν τα κύματα προσφύγων και μεταναστών που εισρέουν στο νησί.
Στη αρχή τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα, μεγάλο μέρος της τοπικής κοινωνίας ήταν καχύποπτο και αρνητικό σε οποιαδήποτε προσπάθεια γινόταν από τοπικούς και εθνικούς φορείς για την αφομοίωσή τους.
Ως μαθήτρια έχω βρεθεί αρκετές φορές στο παρελθόν αντιμέτωπη με απόψεις ότι τα παιδιά αυτά δεν πρέπει να φοιτούν στα σχολεία μας, ούτε να δραστηριοποιούνται σε χώρους (παιδικές χαρές, γηπέδα κ.λπ.) μαζί με τους ντόπιους συνομηλίκους τους. Με τον καιρό ήρθε η εξοικείωση, ο φόβος για το άγνωστο παραμερίστηκε και η κατάσταση άρχισε να ισορροπεί.
Ο Cisse αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός εφήβου που βρέθηκε στη Σάμο ως πρόσφυγας και κατάφερε με τη βοήθεια της τοπικής κοινωνίας να ενταχθεί στη σχολική κοινότητα της πόλης. O Cisse είναι συμμαθητής και φίλος και θα ήθελε να μοιραστεί την ιστορία του μαζί μας, γι’ αυτό και δέχτηκε να μου παραχωρήσει τη συνέντευξη που ακολουθεί.
Νιώθεις ότι εντάχθηκες γρήγορα στην κοινωνία τα δυόμισι χρόνια που είσαι εδώ;
«Ναι βέβαια, στην αρχή δεν ήταν εύκολα και αναρωτιόμουν αν θα μπορούσα να πάω σχολείο».
Στη χώρα σου πήγαινες σχολείο;
«Ναι, στη Γουινέα πήγαινα σχολείο και διδασκόμουν γαλλικά και αραβικά, ενώ η μητρική μου είναι τα σουσουκά. Το σχολείο ήταν μέρος της καθημερινότητάς μου. Πήγαινα σχολείο, έπαιζα ποδόσφαιρο και έβγαινα με τους φίλους μου. Αυτό δεν είναι πολύ διαφορετικό εδώ πλέον. Πηγαίνω στο σχολείο, στο φροντιστήριο και παίζω και σε ομάδα ποδοσφαίρου».
Σκοπεύεις να δώσεις πανελλαδικές εξετάσεις;
«Ναι, θέλω να περάσω είτε Γαλλική Φιλολογία είτε Μεταφραστικό».
Η αντιμετώπιση των μαθητών έχει αλλάξει με τα χρόνια απέναντί σου;
«Οταν πρωτοήρθα, τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα, καθώς δεν είχα ενταχθεί στην κοινωνία. Επρεπε πρώτα απ’ όλα να αφοσιωθώ στα μαθήματά μου. Ερχόμουν στο σχολείο αλλά δεν είχα επαφές. Σταδιακά, ύστερα από έναν χρόνο, στη Β’ Λυκείου ξεκίνησα να κάνω παρέες. Αρχικά είχα μόνο επαφές με τα παιδιά από την ομάδα ποδοσφαίρου».
Εμενες στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) αρχικά. Πώς ήταν;
«Ναι, έμεινα περίπου για έξι μήνες. Η ζωή εκεί ήταν πολύ δύσκολη και γι’ αυτό αποφάσισα να πάω σχολείο και ξεκίνησα να μαθαίνω το αλφάβητο. Ζήτησα από μια καθηγήτριά μου να με βοηθήσει να πάω στο σχολείο γιατί ήθελα να ενταχθώ στην κοινωνία της Ελλάδας από την αρχή και να μείνω εδώ».
Τι γνώριζες για την Ελλάδα όταν πρωτοήρθες;
«Τίποτα. Δεν ήξερα καν ότι βρίσκομαι στην Ελλάδα. Πολλοί ήθελαν να φύγουν καθώς είναι δύσκολη η γλώσσα και γνώριζαν ήδη γαλλικά».
Η διαδικασία να βγάλεις χαρτιά ήταν δύσκολη; Απειλήθηκες και με απέλαση κάποια στιγμή;
«Ηταν δύσκολη, μου πήρε αρκετό καιρό. Είχα κάνει αίτηση για άσυλο κάποια στιγμή, η οποία απορρίφθηκε. Οπότε έπρεπε να φύγω από την Ελλάδα. Ηταν μια δύσκολη περίοδος αλλά είχα την υποστήριξη μιας καθηγήτριας και της δικηγόρου μου. Συνέχισα να πηγαίνω στο σχολείο και να πιστεύω ότι κάτι θα αλλάξει. Ενημερώθηκα κάποια στιγμή ότι θα γίνει μια διαδήλωση για εμένα. Μέχρι σήμερα απορώ πώς μαθεύτηκε η απόρριψη του ασύλου μου».
Τελικά τι έγινε;
«Ηρθαν άνθρωποι από όλο το νησί στη διαδήλωση και συγκινήθηκα πάρα πολύ. Γιατί όταν μπήκα στο σχολείο δεν περίμενα να με αποδεχθούν τόσο, το μόνο πράγμα που είχα στο μυαλό μου ήταν να πάω στο σχολείο και να κάνω κάτι στη ζωή μου».
Πώς ένιωσες όταν έμαθες ότι πήρες άσυλο;
«Ενιωσα ασφάλεια σε αυτή τη χώρα. Αν δεν είχα το άσυλο, θα έπρεπε να φύγω και να ξαναρχίσω σε μια ξένη χώρα».
Ποιες είναι κάποιες δυσκολίες που αντιμετώπισες ως τώρα;
«Δύσκολες στιγμές ήταν μετά τον θάνατο των γονιών μου στη Γουινέα και ήμουν αποφασισμένος να κάνω κάτι, να φύγω. Εγινε ένα πραξικόπημα και άρπαξα την ευκαιρία να φύγω. Από τη Γουινέα φτάσαμε στο Ιράν με αεροπλάνο, από το Ιράν στην Τουρκία με τα πόδια μέσα σε δύο εβδομάδες και από την Τουρκία στην Ελλάδα με βάρκα».
Κινείσαι αποφασιστικά γενικά! Δεν αφήνεις τα προβλήματα να σε καταβάλουν.
«Ναι, γιατί τρέχει ο χρόνος, στην αρχή δεν πίστευα ότι μπορώ να μάθω ελληνικά, αλλά το πήρα απόφαση. Υπήρχαν πολλές δυσκολίες αλλά προσπαθούσα σπίτι και τα κατάφερα. Γιατί δεν έχουμε χρόνο».
Θα ήθελες να επιστρέψεις στη Γουινέα;
«Οσο είναι έτσι τα πράγματα, όχι. Ισως στο μέλλον τα καταφέρω να ξαναδώ τη χώρα που γεννήθηκα και μεγάλωσα».
«Ο Cisse είναι ένας από εμάς»
Ο Cisse ακόμα μαθαίνει για την Ελλάδα, αλλά κι εμείς μαθαίνουμε από αυτόν και από όλους τους ανθρώπους σαν τον Cisse που δεν το έβαλαν κάτω αλλά πάλεψαν για μια καλύτερη ζωή.
Η ιστορία αυτή του Cisse ενέπνευσε και τη σχολική κινηματογραφική ομάδα, η οποία με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση συμμετείχε στο φεστιβάλ μικρού μήκους ταινιών «CINEμάθεια 2023 – ταινίες μικρού μήκους» (που διεξήχθη τον Ιούνιο και τον Ιούλιο στη Χίο), έναν θεσμό που έχει κλείσει ήδη μία δεκαετία και περιλαμβάνει μαθητικές ταινίες, κυρίως μυθοπλασίας, αλλά και ντοκιμαντέρ υπό την αιγίδα της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χίου και τον παιδαγωγικό σχεδιασμό-συντονισμό της κυρίας Στέλλας Τσιροπινά. Ενα φεστιβάλ που έχει αγκαλιάσει η μαθητική κοινότητα του Βόρειου και Νότιου Αιγαίου με τις πολλαπλές συμμετοχές του.
Η δική μας ταινία είναι ένα ντοκιμαντέρ που υλοποιήθηκε από τους μαθητές της Α’ Λυκείου: Αίαντα Τάτση, Δημήτρη Κωνσταντινίδη, Θεόδωρο Ρόρη, της Β’ Λυκείου: Ανδρέα Δημητρέλια, Βάλια Βαλωμένουκαι τη Μελίνα Ζάχουτης Γ’ Λυκείου. Από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης τα παιδιά έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και με ελάχιστη παρακίνηση ανέπτυξαν τις ιδέες τους για την υλοποίησή του.
«Μοίρασμα ρόλων, σενάριο και την κάμερα στο χέρι», σχεδόν τόσο απλά για να ξεκινήσει η δημιουργικότητα, σε ένα θέμα που χρειαζόταν η ισορροπία, η αντικειμενικότητα και η σωστή καταγραφή. Κάπως έτσι φτιάχτηκε η ταινιούλα «Ποιος είναι ο Cisse».
O Cisse, μετανάστης από τη Γουινέα, με πολλές δυσκολίες κατάφερε να γραφτεί στο Πυθαγόρειο Γενικό Λύκειο Σάμου και φέτος να αποφοιτήσει από αυτό. Η προσπάθειά μας ήταν, εκτός από την καταγραφή κάποιων γεγονότων, να χωρέσουμε το χαμόγελο του Cisse στις καρδιές όλων των θεατών της ταινίας μας, να προβληματίσουμε το κοινό και να καταλήξουμε όλοι στην ίδια απάντηση, ότι ο Cisse είναι ένας από εμάς. Υπεύθυνος καθηγητής για την ολοκλήρωση της ταινίας ήταν ο κ. Κυριάκος Ζαννής, μενώ σημαντική ήταν η συμβολή των συναδέλφων του κ.κ. Μάριου Γιακαλάρα και Στρατή Βασίλενα.
