Το Σάββατο 6 Ιανουαρίου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, κινούμενος, εν μέσω πολλαπλών γεωπολιτικών κρίσεων, μεταξύ Τελ Αβίβ και Αγκυρας, έκανε μια στάση στην Κρήτη προκειμένου να συναντήσει τον έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο πατρικό του, στο Μαράθι του Ακρωτηρίου των Χανίων. Το κλίμα, η ατμόσφαιρα, ο συμβολισμός  του ιστορικού σπιτιού, όπως και οι ενθουσιώδεις δηλώσεις που ακολούθησαν, έπειτα από συνομιλίες διάρκειας μιας ώρας και τριάντα λεπτών, φανέρωναν πως μόνο εθιμοτυπική δεν ήταν εκείνη η συνάντηση.

Στο Μαράθι κλείδωσε η συμφωνία για τα F-35

Αντιθέτως, αξιολογήθηκαν οι τρέχουσες γεωπολιτικές κρίσεις και απειλές (ουκρανική, μεσανατολική, ελεύθερης ναυσιπλοΐας) και στο πλαίσιο της αντιμετώπισης αυτών επιβεβαιώθηκε η εμβάθυνση της στρατηγικής σχέσης και συμμαχίας ΗΠΑ και Ελλάδας και τα παρεπόμενα αυτής.

Τώρα πια γνωρίζουμε ότι σε εκείνη τη συνάντηση επιβεβαιώθηκε η προμήθεια των F-35 και κατά τα φαινόμενα συμφωνήθηκε η ελληνική εμπλοκή στη διεθνή επιχείρηση προστασίας των πλοίων από τις επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα. Και μαζί επανεκτιμήθηκαν τόσο η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, όσο και η αμερικανική διαμεσολάβηση για την εξομάλυνσή τους.

Και βεβαίως ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε για την απόφαση της Διοίκησης Μπάιντεν να επιτρέψει την προμήθεια F-16 στην Τουρκία προκειμένου να συγκρατήσει την Αγκυρα εντός του συμφώνου της Ατλαντικής Συμμαχίας εν όψει των επερχόμενων γεωπολιτικών ανακατατάξεων στην ευρύτερη ζώνη που θα ακολουθήσουν τη διευθέτηση των πολεμικών μετώπων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.

Η ταύτιση με την πολιτική των ΗΠΑ

Ο κ. Μητσοτάκης έχτιζε εδώ και καιρό συστηματικά και οργανωμένα την αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, προσδοκούσε να εξασφαλίσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα και για τούτο τοποθετήθηκε εξαρχής, χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις, στο πλευρό της Ουκρανίας και υπέρ της δυτικής βοήθειας στο Κίεβο. Αντιστοίχως ήταν από τους πρώτους που καταδίκασαν ως τρομοκρατική την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και υπερασπίστηκε αρχικώς ανεπιφύλακτα το δικαίωμα των Ισραηλινών στην αυτοάμυνα. Ο Πρωθυπουργός ταυτίστηκε και συντονίστηκε πλήρως με την αμερικανική πολιτική στις τρέχουσες μεγάλες κρίσεις προσβλέποντας να εξασφαλίσει κάποιο στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι της Αγκυρας και να διαμορφώσει περιβάλλον νέας, πιο ευσταθούς ισορροπίας στις σχέσεις με τον επιθετικό και απρόβλεπτο γείτονα.  Αμερικανικές πηγές στην Αθήνα δεν κρύβουν πια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εκτίμησαν την ελληνική στάση και επέλεξαν να προσφέρουν στην Ελλάδα πλεονέκτημα στον αέρα έναντι της Τουρκίας. Αναγνώρισαν ότι η ισορροπία δυνάμεων είχε διαταραχτεί, η τουρκική πολεμική βιομηχανία προσέφερε μέσω της μαζικής παραγωγής μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) ασύμμετρο πλεονέκτημα στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και επιπλέον ενισχυόμενες στη θάλασσα η ανισορροπία ελάμβανε διαστάσεις. Κοινώς η πλάστιγγα έδειχνε να γέρνει επικίνδυνα υπέρ των γειτόνων.

Επανήλθε η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο

Το πλεονέκτημα των F-35, ενός στρατηγικού συμβατικού υπερόπλου που προσφέρθηκε στην Αθήνα από τις ΗΠΑ, όσο διαρκέσει θα επαναφέρει σε λογικά επίπεδα την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο, επιτρέποντας στην Αθήνα να αντιμετωπίσει με περισσότερη ασφάλεια τόσο τις τουρκικές διεκδικήσεις όσο και τις προοπτικές ειρήνευσης στην περιοχή. Οι ίδιες πηγές σπεύδουν επίσης να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις που δημιούργησε η υπόσχεση της Βικτόρια Νούλαντ στην Αγκυρα για επανεκτίμηση της προμήθειας των F-35 αν η Τουρκία αποσύρει τους ρωσικούς S-400. Αντιμετωπίζουν ως μη ρεαλιστική την πρόταση Νούλαντ και εκπηγάζουσα από την έντονα αντιρωσική διάθεσή της, λόγω της μακράς εμπλοκής της στην ουκρανική απελευθέρωση και απεξάρτηση από τη Μόσχα. Ωστόσο τόσο το ταξίδι του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Τουρκία εντός του Φεβρουαρίου, όσο και εκείνο του Ταγίπ Ερντογάν στο Κάιρο έπειτα από έντεκα ολόκληρα χρόνια επιβεβαιώνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε κοσμοϊστορικές αλλαγές στο γεωπολιτικό πεδίο, από τις οποίες, κατά τα φαινόμενα, δεν θα απουσιάζει η Ελλάδα.

Τις προηγούμενες ημέρες το πρακτορείο Bloomberg μετέδωσε πληροφορίες ότι η Μόσχα βολιδοσκοπεί τις ΗΠΑ για έναρξη συνομιλιών διευθέτησης της ουκρανικής κρίσης. Αμερικανικές πηγές στην Αθήνα επιβεβαίωσαν την αναζήτηση διαύλων επικοινωνίας από την πλευρά του περιβάλλοντος Πούτιν, σπεύδοντας ταυτόχρονα όμως να διευκρινίσουν ότι η ρωσική ηγεσία μάλλον προσπαθεί να κερδίσει χρόνο προβλέποντας σε καλύτερες συνθήκες διαπραγμάτευσης μετά τις αμερικανικές εκλογές. Η Μόσχα επενδύει σε μια ενδεχόμενη εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, γνωρίζοντας ότι η δυτική συμμαχία θα κλονιστεί, γεγονός που θα διευκολύνει τις δικές της επιδιώξεις. Κοινή είναι η πεποίθηση ότι εκλεγόμενος ο Τραμπ θα πιέσει την Ευρώπη, ιδιαιτέρως τη Γερμανία, να αναλάβει το κόστος της ασφάλειάς της, την οποία σε ανύποπτο χρόνο είχε τιμολογήσει σε 400 δισ. δολάρια, αφήνοντας σύξυλους τους γερμανούς επισήμους.

Η αστάθεια στα μέτωπα Ουκρανίας και Γάζας

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ουκρανία δεν περνά και τις καλύτερες των ημερών της. Στο Κίεβο σοβούν ενδοκυβερνητικές συγκρούσεις και εντάσεις, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θέλει να διώξει τον Διοικητή των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας στρατηγό Βαλέρι Ζαλούζνι, που για τους περισσότερους Ουκρανούς είναι ήρωας πολέμου και αυτός που απέκρουσε επιτυχώς τη ρωσική εισβολή. Ο Ζελένσκι πρότεινε στον επικεφαλής των χερσαίων δυνάμεων Αλεξάντερ Σίρσκι να αντικαταστήσει τον Ζαλούζνι, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η ουκρανική συνοχή δοκιμάζεται και οι σύμμαχοι του Κιέβου επίσης δεν φαίνονται διατεθειμένοι να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν έναν τόσο δαπανηρό και εν πολλοίς αδιέξοδο πόλεμο. Και με τις ΗΠΑ σε εκλογικό κύκλο, τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο. Ο Μπάιντεν δεν δύναται να προσφέρει και άλλους πόρους στο Κίεβο εν μέσω κατηγοριών από τους Ρεπουμπλικανούς ότι ξοδεύει αφειδώς. Βάσει των παραπάνω, η ρωσική πρωτοβουλία μόνο αβάσιμη δεν είναι στις παρούσες συνθήκες.

Εν τω μεταξύ στο ευρύτερο μέτωπο της Μέσης Ανατολής δοκιμάζονται τόσο οι αμερικανικές αντοχές όσο και η υπομονή τους απέναντι στον Νετανιάχου και στους σκληρούς της κυβέρνησής του, που επιμένουν στην ισοπέδωση της Γάζας με κάθε κόστος, διεκδικούν τη διοίκησή της και προπαρασκευάζουν ακόμη και την εγκατάσταση εποίκων. Παρά ταύτα, η αμερικανική διοίκηση προσβλέπει στις διαπραγματεύσεις του Παρισιού για κατάπαυση του πυρός ενός μήνα ώστε να διευκολυνθεί η ανταλλαγή ομήρων και να υπάρξουν, αν όχι προϋποθέσεις ειρήνευσης, τουλάχιστον αποτροπής της γενίκευσης της σύγκρουσης.

Οι ΗΠΑ του Μπάιντεν, παρά τις απώλειες που μετρά και τα πυρά που δέχεται από τις σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ, στη Συρία, την Ιορδανία και την Υεμένη, θέλει να αποφύγει μια απευθείας σύγκρουση με το Ιράν και τη γενίκευση του πολέμου. Επί του παρόντος παλεύει εν μέσω πρωτοφανών δυσκολιών να διαμορφώσει συνθήκες κατευνασμού της μεσανατολικής κρίσης. Και κατά τα φαινόμενα, θα εξαντλήσει την επιρροή της προς αυτή την κατεύθυνση και θα προετοιμάσει μια νέα διευθέτηση στην ευρύτερη ζώνη, αξιοποιώντας ακόμη και του Ερντογάν την όποια δυνατότητα.

Η επικίνδυνη ηγεσία Τραμπ

Η διακυβέρνηση Μπάιντεν θέλει να κλείσει το ταχύτερο τα πολλά μέτωπα αστάθειας, αναλογιζόμενη προφανώς και τις συνέπειες στα παγκόσμια πράγματα από μια ενδεχόμενη επικράτηση Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές.

Κατά τα φαινόμενα, στις 5 Μαρτίου, οπότε και θα κριθεί η υποψηφιότητά του σε 16 Πολιτείες, θα χρισθεί υποψήφιος πρόεδρος και θα διεκδικήσει δυναμικά τη νίκη. Πολλοί προβλέπουν ότι θα κερδίσει τον υπέργηρο Μπάιντεν και δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγάλα αμερικανικά συμφέροντα βρίσκονται ήδη σε αγωνιώδεις αναζητήσεις και πιέζουν αφόρητα τη δημοφιλέστατη Μισέλ Ομπάμα να κατέλθει αυτή απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ. Προλαβαίνει λένε οι γνωρίζοντες μέχρι τις 5 Μαρτίου να επιλέξει να κατέλθει με αξιώσεις στον εκλογικό στίβο και να απαλλάξει τις ΗΠΑ και τον κόσμο από μια επικίνδυνη ηγεσία.

Οπως και να έχει, οι καιροί είναι ταραγμένοι, μα και οι διευθετήσεις προπαρασκευαζόμενες. Η Ελλάδα διά του Πρωθυπουργού επέλεξε να είναι εντός του γεωπολιτικού παιγνίου. Προτίμησε με το όποιο ρίσκο να είναι στο τραπέζι, παρά μέρος του μενού. Εντρυφεί άλλωστε τούτο τον καιρό στου Ελευθέριου Βενιζέλου τα κείμενα, όπως λένε οι στενότεροι των συνεργατών του…