Σεραφείμ Φυντανίδης: Αφησε τη δική του σφραγίδα στην ιστορία του Τύπου

Ο Σεραφείμ Φυντανίδης, που τόσο ξαφνικά έφυγε ανήμερα Χριστούγεννα για το τελευταίο του ταξίδι, αφήνει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του, όχι μόνο στον κόσμο της δημοσιογραφίας, αλλά και στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας. Ηταν από τους τελευταίους μιας γενιάς δημοσιογράφων που μέσα σε αντίξοες συνθήκες κατάφεραν να γράψουν –και να ζήσουν –μια συναρπαστική προσωπική ιστορία αλλά και να συμβάλουν καθοριστικά στην εξέλιξη του Τύπου, μετά τη μεταπολίτευση. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξε ο μακροβιότερος ίσως διευθυντής στην ιστορία των ελληνικών εφημερίδων.

Πρόλαβε ευτυχώς να καταγράψει αυτή τη μοναδική εμπειρία του σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μόνο εβδομάδες. Τα «31 αξέχαστα χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της «Ελευθεροτυπίας»», μια συναρπαστική μαρτυρία για αυτά που έζησε εντός και εκτός δημοσιογραφικών γραφείων. Οπως σημειώνει και ο ίδιος στον επίλογο του βιβλίου του «αυτή η περιπέτεια είναι ό,τι καλύτερο έζησα στη δημοσιογραφική μου πορεία. Με απέραντη ελευθερία και μακριά από επιχειρηματικά ή άλλα συμφέροντα. Με πολύ κέφι, δημιουργία και… τραγούδι. Μακάρι να τα ζήσουν αυτά και όσοι φιλοδοξούν να γίνουν δημοσιογράφοι».

Είναι δύσκολο για κάποιον που μοιράστηκε μαζί του 27 από τα 31 αυτά αξέχαστα χρόνια να γράφει σε παρελθόντα χρόνο για τον σερ της δημοσιογραφίας, όπως τον αποκαλούσαμε, όχι για λόγους κολακείας, αλλά… χάριν συντομίας του ονόματος. «Περνάμε τη μισή και παραπάνω ζωή μας στα γραφεία της εφημερίδας, ας φροντίζουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περνάμε καλύτερα» ήταν το μόνιμο σλόγκαν του, η φιλοσοφία ζωής του. Και πράγματι, με αναπόφευκτες εξαιρέσεις, ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους, είχε καταφέρει να διευθύνει μια εφημερίδα που όλος ο χώρος των μέσων ενημέρωσης θαύμαζε για το κλίμα που επικρατούσε. Η πόρτα του γραφείου του δεν έκλεινε ποτέ. Οποιοσδήποτε, είτε επρόκειτο για κλητήρα είτε για δημοσιογράφο, μπορούσε ό,τι ώρα κι αν ήταν να συζητήσει μαζί του, να του πει το πρόβλημά του, τις ενστάσεις, τις διαφωνίες του.

Είχε την τύχη η εφημερίδα που διηύθυνε να έχει εκδότη τον Κίτσο Τεγόπουλο που άφηνε απεριόριστα περιθώρια ελευθερίας. Με βάση αυτή τη λογική η «Ελευθεροτυπία», που εκδόθηκε μέσα στον πυρετό της μεταπολίτευσης, κατάφερε να αλλάξει βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις στον χώρο του Τύπου. Παρ’ όλο που πολιτικά ήταν τοποθετημένη στον χώρο της Κεντροαριστεράς, ήταν ένα ανοικτό βήμα για όλες τις απόψεις: από τον χώρο της Ακρας Αριστεράς μέχρι τη Δεξιά, με εξαίρεση τα υπολείμματα των χουντικών και των βασιλοφρόνων. Ηταν συνηθισμένο το φαινόμενο συντάκτες να διαφωνούν την ίδια μέρα με την επίσημη γραμμή της εφημερίδας ή να ανταλλάσσουν ακόμη και πολεμικές αντιπαραθέσεις μεταξύ τους.

Παιδί της Κατοχής και του Εμφυλίου, γεννημένος στο Περιστέρι, ο Σεραφείμ αναπολούσε πολλές φορές τις δύσκολες στιγμές που έζησε με κορυφαία τη διάσωσή του από έναν βαρύτατο τραυματισμό από ένα θραύσμα οβίδας στα Δεκεμβριανά. Θυμόταν την «παράγκα», το σχολείο του, και διατηρούσε επαφές με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριες της δύσκολης και τραυματικής αυτής εποχής.

Ατέλειωτες οι διηγήσεις του για τα πρώτα δύσκολα χρόνια της δημοσιογραφίας, με ελάχιστες ή πενιχρές αμοιβές, ανασφάλεια και ατέλειωτα ξενύχτια. Λάτρης των ταξιδιών, περιέγραφε πώς με τα πρώτα χρήματα που κατάφεραν να συγκεντρώσουν μια ομάδα φίλων δημοσιογράφων γύρισαν τη μισή Ευρώπη με ένα φολκσβάγκεν, προσπαθώντας να αντιληφθούν τι συμβαίνει γύρω τους, πώς ζει ο υπόλοιπος κόσμος. Ενα πάθος που ομολογούσε πριν από λίγες εβδομάδες στην παρουσίαση του βιβλίου του κατάφερε να το εκμεταλλευθεί και να το αξιοποιήσει χάρη στις ευκαιρίες που του έδινε η δημοσιογραφία.

Το πάθος του αυτό ήταν απόρροια της πνευματικής του συγκρότησης. Παρότι ήταν αναγκασμένος να ζει και να αντιμετωπίζει καθημερινά τον κόσμο της ελληνικής μικροπολιτικής σκηνής, δεν περιχαρακώθηκε ποτέ στον ελληνικό μικρόκοσμο. Επί της ουσίας ήταν ένας βαθιά κοσμοπολίτης, ένα ανήσυχο πνεύμα που αναζητούσε πάντα νέες ιδέες, εμπιστευόταν νέους ανθρώπους δίνοντάς τους την ευκαιρία να αναδείξουν το ταλέντο τους. Με τη διορατικότητα που τον διέκρινε, φρόντιζε η εφημερίδα του να καταγράφει τις κυρίαρχες απόψεις για τα γεγονότα της εποχής, αλλά άφηνε πάντα χώρο για αιρετικές και πολλές φορές ανορθόδοξες απόψεις που ενοχλούσαν. Μπορεί να ήταν συνομιλητής κορυφαίων πολιτικών, αλλά δεν δίσταζε την επόμενη ημέρα να αφήνει τους συντάκτες του ελεύθερους να ασκούν σκληρή κριτική στα πεπραγμένα τους.

Είναι γεγονός ότι η τραυματική απομάκρυνσή του από την «Ελευθεροτυπία» δεν ήταν αντάξια ούτε της ιστορίας του ούτε της γενικότερης προσφοράς του. Γιατί όσες διαφωνίες και αν υπήρχαν, ο Φυντανίδης με τα θετικά και αρνητικά του σημάδεψε με την παρουσία και τη δράση του όχι μόνο μια εφημερίδα, αλλά γενικότερα το τοπίο των μέσων ενημέρωσης σε όλη την περίοδο της μακράς μεταπολίτευσης. Με τις αντιφάσεις του, με τα λάθη του, αλλά κυρίως με τη θετική αύρα που τον διέκρινε, με την ιδεολογική και πολιτική ευρυχωρία που καθιέρωσε, σφράγισε τον χώρο της δημοσιογραφίας, αλλά και διαμόρφωσε τις αναγνωστικές συνήθειες ενός καθόλου ασήμαντου μέρους των πολιτών, σε μια περίοδο που η Ελλάδα προσπαθούσε να αλλάξει. Μια προσφορά που δεν αναγνωρίζεται μόνο από όσους από εμάς έζησαν αυτά τα «31 αξέχαστα χρόνια» από κοντά, από όσους προσπάθησαν να τα ζήσουν δίπλα του, αλλά και από το πλήθος των αναγνωστών που μεγάλωσαν μαζί του.