Αρωμα Ελλάδας στη σκηνή της Αβινιόν

Τρεις έλληνες συγγραφείς, ένας έλληνας σκηνοθέτης, δύο ελληνικές παραγωγές: αυτά είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τη συμμετοχή της χώρας μας σε ένα από τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά και κυρίως διεθνή θεατρικά γεγονότα όπως το Φεστιβάλ της Αβινιόν. Εργα του Δημήτρη Δημητριάδη (σκηνοθετεί ο Δημήτρης Καραντζάς), του Γιάννη Μαυριτσάκη και του Μανώλη Τσίπου, σε παραγωγή της Στέγης και του Εθνικού (τα δύο πρώτα), περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της 68ης διοργάνωσης που διαρκεί από τις 4 ως τις 27 Ιουλίου.

Εκεί, στη μικρή γαλλική πόλη, γνωστή για το φεστιβάλ της αλλά και από το παιδικό τραγούδι για τη «γέφυρά» της, ο χρόνος αναμειγνύει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον με επίκεντρο την πλατεία και το Παλάτι των Παπών. «Ο ουρανός, η νύχτα, το κείμενο, ο κόσμος, η γιορτή»: με αυτές τις πέντε λέξεις ο Ζαν Βιλάρ είχε περιγράψει το Φεστιβάλ που ο ίδιος ίδρυσε το 1947. Και εφέτος, 67 χρόνια μετά, με τις ίδιες λέξεις το περιγράφει ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής, ο σκηνοθέτης, συγγραφέας και ηθοποιός Ολιβιέ Πι, ο μοναδικός καλλιτέχνης μετά τον Βιλάρ που αναλαμβάνει αυτό το πόστο. Ανοίγει μάλιστα τις εφετινές εκδηλώσεις με το ίδιο έργο που είχε επιλέξει ο Βιλάρ, τον «Πρίγκιπα του Χόμπουργκ» του Χάινριχ φον Κλάιστ. Τότε ήταν ο Ζεράρ Φιλίπ και η Ζαν Μορό. Τώρα, σε σκηνοθεσία του Ιταλού Τζιόρτζιο Μπαρμπέριο Κορσέτι (Giorgio Barberio Corsetti), τους ρόλους θα μοιραστούν οι Γάλλοι Xavier Gallais και Anne Alvaro. Πρεμιέρα στις 4 Ιουλίου στο Παλάτι των Παπών (αυλή).

«Είναι ένας μεγάλος σύγχρονος ποιητής» είχε πει για τον Γιάννη Μαυριτσάκη ο Ολιβιέ Πι μετά τη συνεργασία τους προ διετίας στη Νέα Σκηνή του Εθνικού, όπου ο γάλλος σκηνοθέτης ανέβασε το «Vitrioli» του έλληνα συγγραφέα. Οσο παιζόταν το έργο στην Αθήνα ο Πι κάλεσε συνεργάτες του από τη Γαλλία για να το δουν και να εκφράσουν τη γνώμη τους προσβλέποντας σε μια πιθανή μετάκληση της παράστασης στο φεστιβάλ, όπου επρόκειτο να αναλάβει τη διεύθυνση.

«Φυσικά και υπάρχει η χαρά της συμμετοχής σε ένα φεστιβάλ που αποτελεί θεσμό, αλλά ομολογώ ότι προσπαθώ να αντιμετωπίσω το γεγονός ως άλλη μία παράσταση. Και τελικά έτσι το βλέπω: σαν μία ακόμη παράσταση». Ο συγγραφέας, που είχε πρωτοπαρουσιάσει το «Vitrioli» στο Παρίσι, σε μορφή θεατρικού αναλογίου, σε μετάφραση της Λουίζας Μητσάκου (στην ίδια μετάφραση θα παιχθεί και στην Αβινιόν), θα ταξιδέψει στη γαλλική πόλη μαζί με όλους τους συντελεστές εξηγώντας ότι «ο Ολιβιέ Πι βοήθησε πολύ, αλλά δεν αποφάσισε μόνος του. Του άρεσε η παράσταση έτσι όπως βγήκε, άκουσε θετικά σχόλια και το προχώρησε. Δεν το είχε προγραμματίσει, προέκυψε».

Από τις 10 ως και τις 19 Ιουλίου στο Gymnase Paul Giéra το έργο του Μαυριτσάκη θα δώσει δέκα παραστάσεις. Με θέμα τη νοσηρή οιδιπόδεια σχέση μητέρας – γιου, το θεατρικό αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού που ζει μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, Κόλασης και χάους, καθώς μοιράζεται ανάμεσα στη δύναμη της ζωής και στην άρνησή της. Παίζουν οι Μαρία Κεχαγιόγλου, Δημήτρης Λάλος, Περικλής Μουστάκης, Κίττυ Παϊτατζόγλου, Χάρης Τζωρτζάκης, Μηνάς Χατζησάββας, Νίκος Χατζόπουλος.

Ιδέα και πρόταση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών που έγινε αποδεκτή από την Αβινιόν είναι η παρουσίαση του έργου του Δημήτρη Δημητριάδη «Ο κυκλισμός του τετραγώνου» σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά στο γαλλικό φεστιβάλ. Στην Αθήνα παίχθηκε στο πλαίσιο του αφιερώματος της Στέγης στον έλληνα συγγραφέα το περασμένο φθινόπωρο. Εκεί το είδαν και οι Γάλλοι, μια που, όπως εξηγεί ο 26χρονος σκηνοθέτης, «δώσαμε τρεις παραστάσεις με γαλλικούς υπέρτιτλους». Το γαλλικό κείμενο υπογράφει ο ίδιος ο συγγραφέας.

«Προφανώς και είμαι ενθουσιασμένος με το γεγονός» συνεχίζει ο Δημήτρης Καραντζάς, που υπογραμμίζει και την αρτιότητα της οργάνωσης. «Είναι από τα πράγματα που με προσπερνούν σε μέγεθος, που είναι πολύ μεγάλα και φυσικά πολύ πιο μεγάλα από μένα. Ομολογώ ότι με εμπνέει ιδιαίτερα το γεγονός ότι θα παίξουμε στην Αβινιόν. Παράλληλα με απασχολεί ο αντίκτυπος που θα έχει το έργο στο κοινό».

Από τις 22 ως και τις 25 Ιουλίου, στον χώρο που επελέγη σε ένα ταξίδι που έκανε ο σκηνοθέτης τη Μεγάλη Εβδομάδα στην Αβινιόν, το έργο του Δημητριάδη θα παιχθεί στην Opera Theatre τέσσερις βραδιές. Με δύο αντικαταστάσεις του θιάσου –αντί της Μαρίας Πρωτόπαπα και του Γιάννου Περλέγκα θα παίξουν η Ελίνα Ρίζου και ο Μιχάλης Οικονόμου, ο υπόλοιπος θίασος θα είναι ο ίδιος με τον αθηναϊκό.

Πώς εξηγεί αυτή την πολλαπλή ελληνική παρουσία στο γαλλικό φεστιβάλ; «Ισως γιατί με την κρίση η Ελλάδα ήρθε στο προσκήνιο και καθώς οι άλλοι ασχολήθηκαν μαζί μας είδαν και το θέατρό μας. Γενικότερα όμως τα τελευταία χρόνια βλέπει κανείς μια κινητικότητα γύρω από το θέατρο. Συνέβαλε σε αυτό και η παρουσία του Γιώργου Λούκου στο φεστιβάλ» λέει. Οπως έχουν συμβάλει και οι μετακλήσεις από το εξωτερικό κυρίως στο Εθνικό, επί Γιάννη Χουβαρδά, αλλά και σε άλλα ελεύθερα θέατρα. «Σαν να έφυγε λίγο το φολκλορικό στοιχείο» προσθέτει.

Οσο για την παρουσία του στην Αβινιόν παραδέχεται ότι η πιο μεγάλη αγωνία του είναι «να επικοινωνήσει το έργο με το κοινό. Ενας φόβος που αφορά κυρίως το πρώτο κομμάτι που η επικοινωνία με το κοινό είναι απαραίτητη». Παράλληλα ξέρει ότι αυτή μπορεί να είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τα επόμενα βήματά του. «Δεν θέλω να την αφήσω ανεκμετάλλευτη. Είμαι 26 χρόνων. Πολλά μπορούν να συμβούν: να γνωρίσω ανθρώπους, να πάω έξω, να σπουδάσω» συμπληρώνει. Νωρίτερα όμως θα έχει ανοίξει τα Επιδαύρια με την ευριπίδεια «Ελένη».