Για μεζέδες και βαρελίσιο κρασί στα πιο αυθεντικά κουτούκια της Αθήνας

Τα εναπομείναντα κουτούκια της Αθήνας «τραγουδούν» την ιστορία της πόλης, σμίγοντας το παρελθόν με το τώρα, υπό τους ήχους του ρεμπέτικου και τις μυρωδιές του τσιγαρισμένου κρεμμυδιού και του βαρελίσιου κρασιού. Τα κουτούκια, αυτές οι παραδοσιακά υπόγειες ταβέρνες, πρωτοστάτησαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, ίσως παραπάνω από ό,τι τους αναγνωρίζεται. Πόσοι στίχοι τραγουδιών, πόσες μελωδίες και πόσα ποιήματα γεννήθηκαν μέσα σε κουτούκια που μύριζαν κάπνα και αλκοόλ. «Μες στην υπόγεια την ταβέρνα, μες σε καπνούς και σε βρισές, όλ’ η παρέα πίναμ’ εψές», έγραψε κάποτε ο Κώστας Βάρναλης σε ένα από τα γνωστότερα ποιήματά του. Η αξία των παραδοσιακών αυτών μαγαζιών έγκειται στην οικεία, ζεστή ατμόσφαιρά τους, τις προσιτές τιμές και στα χειροποίητα φαγητά με τις «μπαμπάτσικες» μερίδες. Με σήμα κατατεθέν τα βαρέλια και το κατρούτσο, κατάφεραν να κρατήσουν αναλλοίωτη την ταυτότητά τους στο πέρασμα του χρόνου.

Σε κάθε γειτονιά, κάθε στενό και κάθε πλατεία, κρύβονται μικροί παράδεισοι γαστρονομικής απόλαυσης που αξίζει να ανακαλυφθούν. Αυτόν το μήνα περιπλανηθήκαμε στις γειτονιές της πρωτεύουσας, με σκοπό να βρούμε τα πιο αυθεντικά κουτούκια. Ε

κείνα τα –περισσότερο και λιγότερο γνωστά– μαγαζιά, τα οποία κρύβουν μέσα τους τα πιο αυθεντικά και λαϊκά κομμάτια της πόλης. Ας δειπνήσουμε, λοιπόν, στα «σαλόνια του λαού»…

Το οινομαγειρείο της Αλεξάνδρας

Δεκελέων 32, Γκάζι, Τηλ.: 210-3411876

Ένα καλό, ποιοτικό κουτούκι «παλιάς κοπής», το «Οινομαγειρείο της Αλεξάνδρας» δεν έχει αλλάξει εδώ και χρόνια. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά στην οδό Δεκελέων στο Γκάζι, βρίσκεσαι στον υπόγειο χώρο του μαγαζιού, ο οποίος φωτίζεται από λάμπες πετρελαίου. Τους πέτρινους τοίχους κοσμούν ριχτάρια, παλιές φωτογραφίες, ναργιλέδες και μπαγλαμάδες. Αν το επισκεφτείτε νωρίς το βράδυ, μπορεί να πετύχετε την κυρία Αλεξάνδρα, η οποία θα κάτσει στο τραπέζι σας, θα σας πιάσει την κουβέντα και με υπομονή θα σας μιλήσει για τις επιλογές του καταλόγου. Tα πιάτα τους βασίζονται κυρίως σε πολίτικες συνταγές. Η σπεσιαλιτέ τους είναι οι πίτες και όλα τα μπουρεκάκια τους, με χειροποίητη ζύμη. Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή έχει ζωντανή ελληνική μουσική, ενώ τις Κυριακές ήδη από το απόγευμα στήνεται ηπειρώτικο γλέντι υπό τους ξεσηκωτικούς ρυθμούς των κλαρίνων.

Ξεχωρίσαμε: Την πολίτικη σαλάτα, την πίτα με κιμά και όλα τα μπουρέκια.

Το κουτούκι του ’54

Πανόρμου 54 και Ευρυτανίας 58, Αμπελόκηποι, Τηλ.: 213-0279069

Ο αριθμός «54» φαίνεται να είναι καρμικός για αυτό το μικρό κουτούκι. Χρονολογείται από το 1954, είναι 54 τ.μ. και βρίσκεται στο νούμερο 54 της οδού Πανόρμου! Στο παρελθόν υπήρξε στέκι γνωστών μουσικών, καλλιτεχνών και πολιτικών. Στις ημέρες μας, παραμένει ένα από τα αγαπημένα μαγαζιά των Αμπελοκήπων με πλήθος κόσμου να μαζεύεται κάθε Δευτέρα και Πέμπτη στις 21:30 για γλέντι με σαντούρι, μπουζούκι και κιθάρα. Ο χώρος μοιάζει βγαλμένος από ασπρόμαυρη ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Σεμεδάκια της γιαγιάς στους πέτρινους τοίχους, αραχνοΰφαντα τραπεζομάντιλα, κεντητά μαξιλάρια, καναπέδες με κουρελούδες και κρεμασμένες φωτογραφίες που έχουν «παγώσει» το χρόνο μέσα σε λίγα κλικ.

Το «Κουτούκι του ’54» προσφέρει παραδοσιακό φαγητό και ειλικρινείς, μη επιτηδευμένες ελληνικές συνταγές. Από μεζεδάκια ψητά και μαγειρευτά, κεμπάπ και σουτζουκάκια σχάρας, μέχρι μελιτζάνες, γιαουρτλού και χειροποίητα γλυκά του κουταλιού. Μικρό και ζεστό, με έντονες πολίτικες γεύσεις και καλό κρασί, είναι ένα μαγαζί που δεν μπορείς να το επισκεφτείς μόνο μία φορά.

Ξεχωρίσαμε: Το χοιρινό με σέλερι και το πολίτικο πιλάφι.

Αξώτης

Παπαρσένη 15, Πολύγωνο, Τηλ.: 210-6459130

Λίγα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ο κυρ-Νίκος άφησε το νησί του, τη Νάξο, και ήρθε στα Τουρκοβούνια, για μια νέα αρχή στη ζωή του. Εκεί, το 1956 άνοιξε ένα κρυμμένο συνοικιακό μαγαζί, τον «Αξώτη», το οποίο γρήγορα έγινε το αγαπημένο στέκι των οικοδόμων της περιοχής.

Εδώ έρχονταν μετά το σχόλασμα για να απολαύσουν σπιτικό φαγητό: ζουμερές μπριζόλες και παϊδάκια, δροσερές σαλάτες και αχνιστές τηγανητές πατάτες. Μπαίνοντας σήμερα στον «Αξώτη», θα συναντήσετε την ίδια ατμόσφαιρα και το ίδιο μενού.

Ο χώρος έχει κάτι το αυθεντικά και αμίμητα λαϊκό. Πράσινο μάρμαρο στο δάπεδο, στοιχισμένα βαρέλια που φτάνουν μέχρι το ταβάνι, ξύλινα τραπέζια που δεν έχουν αλλάξει από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας του και φωτογραφίες που μαρτυρούν το ρεμπέτικο παρελθόν της πόλης.

Ξεχωρίσαμε: Πέρα από τα περίφημα παϊδάκια του, οι σπιτικές τηγανητές πατάτες μάς έμειναν αξέχαστες.

Κατσόγιαννος

Αγίου Παντελεήμονος 15, Δραπετσώνα, Τηλ.: 210-4613209

Είναι το πιο παλιό κουτούκι της Δραπετσώνας και ένα από τα θρυλικότερα μαγαζιά του Πειραιά. Λειτουργεί στο ίδιο σημείο από το 1930, όπως μαρτυρά ο ρετρό χώρος του ο οποίος ελάχιστα έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια. Στον «Κατσόγιαννο», αυτό το αιωνόβιο ταβερνάκι, νιώθεις σαν να έχεις μπει σε ένα χρονοντούλαπο. Ένα ξύλινο ψυγείο του ’30 το οποίο λειτουργεί ακόμη, παλιά κειμήλια και αναμνηστικά, ασπρόμαυρες φωτογραφίες στους τοίχους: τα πάντα γύρω μας μας ταξιδεύουν σε μια άλλη εποχή. Το καλό φαγητό είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής. Όλα τα πιάτα μαγειρεύονται επιτόπου και τίποτα δεν έρχεται έτοιμο στο μαγαζί. Τα κρέατά τους είναι καλομαγειρεμένα, ενισχυμένα γενναιόδωρα με διάφορα μυρωδικά και καρυκεύματα, έτοιμα να λιώσουν στο στόμα με κάθε μπουκιά. Συνοδεύονται από φρέσκες, τραγανές, τηγανητές πατάτες, οι οποίες έχουν κοπεί μόλις στην κουζίνα.

Ξεχωρίσαμε: Τα κεφτεδάκια με ούζο και τα παϊδάκια.

Το κουτούκι του Γρίλλη

Αναξαγόρα 7, Ταύρος, Τηλ.: 210-3468017

Το «Κουτούκι του Γρίλλη» είναι ένα μνημείο στο χρόνο. Αυτό το αποδεικνύουν και οι τοίχοι του, οι οποίοι φέρουν την ιστορία του μαγαζιού μέσα από φωτογραφίες και σουβενίρ. Με μικρασιατικές και ναξιώτικες ρίζες, προσφέρει ποιοτικό βαρελίσιο κρασί και μια μεγάλη ποικιλία από μεζέδες και νόστιμα μαγειρευτά, κρέατα ψημένα στη σχάρα, γευστικά θαλασσινά και γλυκά. Το ψωμί τους το ψήνουν μέχρι και σήμερα στην παραδοσιακή στόφα του μαγαζιού.

Κάθε Παρασκευή και Σάββατο έχει ζωντανή μουσική. Ήδη από νωρίς το βράδυ τα τραπέζια του γεμίζουν με ζευγάρια, οικογένειες, φοιτητές και παρέες από όλες τις γωνιές της Αθήνας. Λαϊκές και ρεμπέτικες μελωδίες κάνουν το μαγαζί αυτό να ξαναζωντανεύει όμορφες εποχές μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Ξεχωρίσαμε: Τη βελούδινη φάβα, το κοκκινιστό μοσχαράκι και τους τραγανούς ντοματοκεφτέδες του.

Το υπόγειο του Μαραθωνίτη

Βίνκελμαν 3, Μετς, Τηλ.: 210-7017404

Ένα λαϊκό κουτούκι «καρδιοχτυπά» σε ένα υπόγειο του Μετς από το 1970. Εδώ και δεκαετίες, παρέες και οικογένειες κάθονται στα ξύλινα τραπεζάκια του «Μαραθωνίτη» για να απολαύσουν το πιο διάσημο πιάτο του μαγαζιού: παϊδάκια προβατίνας στα κάρβουνα, πασπαλισμένα με μπόλικα μυρωδικά και ψημένα όπως πρέπει. Στην πραγματικότητα, όμως, όλα τα πιάτα τους εγγυώνται ποιότητα, αυθεντικότητα και ασυναγώνιστη γεύση. Τα κρέατά τους έρχονται από την ορεινή Κορινθία και την Αιτωλοακαρνανία. Εξίσου αξιόλογοι είναι οι μεζέδες και τα ορεκτικά τους, όπως η πικάντικη τυροκαυτερή με φέτα από τον Πύργο, οι γίγαντες, οι τηγανητές παστουρμαδόπιτες και τα μυρωδάτα φρυγαδέλια. Ρίχνοντας μια ματιά στο χώρο, φαντάζει απίστευτο το ότι δεν ξεκίνησε ως μεζεδοπωλείο, αλλά ως κρασοπωλείο, χωρίς τραπέζια. Εδώ έρχονταν κάποτε οι γείτονες για να απολαύσουν το κρασί τους, φέρνοντας μεζέδες από το σπίτι τους. Σήμερα, το κρασί εξακολουθεί να διατηρεί κυρίαρχη θέση στον «Μαραθωνίτη». Όπως και τότε έτσι και τώρα, φτιάχνουν δικό τους κρασί και ρετσίνα από Σαββατιανά των Μεσογείων.

Ξεχωρίσαμε: Τα πρόβεια παϊδάκια, τις ζουμερές μπριζόλες και την πιπεράτη κρητική γραβιέρα.

Το καπηλειό του Ζάχου

Κομοτηνής 37, Καμίνια, Τηλ.: 210-4813325

«Καπηλειό», μια λέξη ξεθωριασμένη από την πατίνα του χρόνου και της νεωτερικότητας. Κι όμως, στα Καμίνια βρίσκεται ένα από τα πιο ιστορικά καπηλειά της Αττικής. Περνώντας το κατώφλι του «Ζάχου», είναι σαν να γυρνάτε το ημερολόγιο 70 χρόνια πίσω. Αν και έχουν εξαιρετικά κρεατικά, η μεγάλη τους εξειδίκευση είναι στο ψάρι και τα θαλασσινά, πάντα ημέρας. Εδώ έρχονται από όλον το νομό για ζουμερά μυλοκόπια, πεσκανδρίτσες, λαβράκια, μαγιάτικα και κάθε λογής ψάρια, φρέσκες καραβίδες και τηγανητά καλαμαράκια, χταπόδια ψητά, βραστά χόρτα και λαχανικά, κλασικές αλοιφές και πολύχρωμες σαλάτες. Οι μερίδες τους είναι παραπάνω από γενναιόδωρες, ενώ έχουν καταφέρει να διατηρήσουν τις τιμές τους αρκετά προσιτές, σε πείσμα των δύσκολων καιρών. Στο τέλος κερνούν και γλυκάκι, πιστή παράδοση σε κάθε κουτούκι που σέβεται τον εαυτό του. Κάπως έτσι, ντόμπρα, ειλικρινά και λαϊκά, κυλά η νύχτα στο «Καπηλειό του Ζάχου».

Ξεχωρίσαμε: Την πρασοτηγανιά, μια δική τους συνταγή με ρίζες από την Καρδίτσα και το τσίπουρο από δικές τους καζανιές.

Κουτρούλης (Μιχάλης)

Βαρίκα 8, Ν. Φιλοθέη (σύνορα με Αμπελόκηπους), Τηλ.: 210-6913542

Περνώντας από την οδό Βαρίκα, εκεί όπου συναντιούνται η Νέα Φιλοθέη με τους Αμπελόκηπους, βρίσκεται αυτό το μικρό υπόγειο «διαμαντάκι», που είναι εύκολο να προσπεράσετε χωρίς να το δείτε. Για την ακρίβεια, δεν έχει καν ταμπέλα, σαν να θέλει να παραμείνει ένα κρυμμένο μυστικό. Σε αυτό ίσως συμβάλλει και το διπλό του όνομα. Από το 1949 το κουτούκι λειτουργεί με το όνομα «Μιχάλης», αλλά όλοι όσοι το επισκέπτονται λένε ότι πάνε στον «Κουτρούλη». Τα ονόματα και οι ταμπέλες δεν έχουν πολλή σημασία όταν το φαγητό είναι το μυστικό της επιτυχίας του εδώ και δεκαετίες. Κατεβαίνοντας τα επτά σκαλιά του, βρισκόμαστε αμέσως σε μια άλλη εποχή. Το τζάκι, οι κεντητές κουρτίνες, τα υφαντά και τα κεραμικά πιάτα δημιουργούν τη χαρακτηριστική ζεστή ατμόσφαιρα της παλιάς αθηναϊκής ταβέρνας. Από το τραπέζι σας θα παρελάσουν γαρδούμπες, λαχανοντολμάδες, ντοματοκεφτέδες και μπριζολάκια με μαρινάδα από μαγιονέζα και δεντρολίβανο.

Ξεχωρίσαμε: Τα κοκκινιστά γαρδουμπάκια με τη σάλτσα και τα κρεμμύδια θα σας κάνουν να επιστρέφετε στον «Κουτρούλη» ξανά και ξανά.

Ραμόνα

Μίνωος 11-13, Καλλιθέα, Τηλ. 210-9515952

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 άνοιξε την πόρτα της η «Ραμόνα» και λίγο αργότερα, το 1974, μεταφέρθηκε στην οδό Μίνωος 11-13, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Πρόκειται για ένα τυπικό κουτούκι, μια «υπόγα» με ζεστή ατμόσφαιρα και αέρα μιας περασμένης εποχής.

Εδώ και δεκαετίες, το μαγαζί υποδέχεται γλεντζέδες που βγαίνουν με την παρέα τους για φαγητό και διασκέδαση, εργαζόμενους που επιλέγουν σπιτικό, καλομαγειρεμένο φαγητό για το διάλειμμά τους, οικογένειες που έρχονται εδώ για να απολαύσουν το κυριακάτικο τραπέζι τους και νέους που νοσταλγούν την ομορφιά μιας παλιάς Αθήνας, που έχουν δει μόνο σε ασπρόμαυρες ταινίες και ρετρό καρτ-ποστάλ.

Στη «Ραμόνα» θα βρείτε έναν πλούσιο κατάλογο με παραδοσιακές γεύσεις, σπιτικές συνταγές, αγνά υλικά και γενναίες μερίδες με μαγειρευτά και ψητά στα κάρβουνα. Συχνά οργανώνει μουσικές βραδιές, ενώ τις υπόλοιπες μέρες τη μουσική επιμέλεια έχει ένα τζουκμπόξ, για μια επιπλέον vintage πινελιά.

Ξεχωρίσαμε: Το μπεκρή μεζέ, το μοσχαρίσιο οσομπούκο και το κερασμένο γλυκάκι στο τέλος.

Απομεσήμερο

Ευριπίδου 40, Ακαδημία, Τηλ.: 210-3215783

Από όλα τα κουτούκια της λίστας, αυτό ίσως να είναι το πιο καλά κρυμμένο μυστικό – αυτό που λέμε «για γνώστες». Το «Απομεσήμερο» είναι μια μουσική και γευστική βόλτα στο παρελθόν, ένα μικρό παραδοσιακό κουτούκι με πλούσιες ελληνικές γεύσεις σε κάθε πιάτο και ωραίους, αυθεντικούς ανθρώπους, εντός κι εκτός κουζίνας. Πεντανόστιμοι μεζέδες, φρέσκα και χειροποίητα πιάτα ημέρας και άφθονο τσίπουρο και κρασί σε οικονομικές τιμές, το «Απομεσήμερο» έχει όλα τα φόντα για να γίνει το νέο αγαπημένο σας στέκι στην καρδιά της Αθήνας. Σε αυτή την υπόγα επί της οδού Ευριπίδου, οργανώνονται γλέντια με live λαϊκή και παραδοσιακή μουσική από την Τετάρτη μέχρι την Κυριακή. Εμείς φτάσαμε το απομεσήμερο, για να τιμήσουμε το όνομα του μαγαζιού, και η μουσική είχε ήδη ξεκινήσει. Οι οργανοπαίκτες είχαν γίνει «ένα» με τους πελάτες και όλοι τραγουδούσαν αγαπημένα σουξέ του παρελθόντος. Καθίσαμε κάτω από το πορτρέτο της Μαντώς Μαυρογένους και απολαύσαμε συκωτάκια με αβγά, μπιφτέκια και άλλα κρεατικά με τη συνοδεία βαρελίσιας Μαλαγουζιάς.

Ξεχωρίσαμε: Την πανσέτα, τα μπιφτέκια με στραγάλι και τη σαλάτα με ρόδι.

Κοτταρού

Αγίας Σοφίας 43 και Διδυμότειχου, Κολωνός, Τηλ.: 210-5120682

Η «Κοτταρού» είναι μια αυθεντική επιλογή για γλεντζέδες. Υπόγειο, χωρίς ταμπέλες απέξω, με πετρόχτιστους τοίχους και χάρτινα τραπεζομάντιλα, η «Κοτταρού» προσφέρει μια ατόφια εμπειρία κουτουκιού. Μπαίνοντας στην υπόγεια ταβέρνα, μεταφέρεστε στο παρελθόν.

Οι μουσικοί παίζουν λαϊκά, παραδοσιακά και ρεμπέτικα χωρίς μικρόφωνα, ένα στοιχείο που δημιουργεί μια ακόμα πιο παρεΐστικη ατμόσφαιρα. Εδώ όλοι τραγουδούν, χορεύουν, ζητούν παραγγελιές και γίνονται «ένα». Πίσω από την «Κοτταρού» βρίσκονται ο Γιάννης και η Ελένη – μάλιστα τον Γιάννη θα τον δείτε να τραγουδά κιόλας μαζί με τους μουσικούς.

Η καλύτερη στιγμή της βραδιάς, όμως, είναι όταν χαμηλώνουν τα φώτα και ανάβουν τα κεριά. Μέσα στο ημίφως ξεκινά άλλο ένα μεγάλο γλέντι.

Ξεχωρίσαμε: Το κεμπάπ σερβιρισμένο με πίτες και κόκκινη σάλτσα, τα ψητά μανιτάρια πλευρώτους και το μοσχαρίσιο συκωτάκι.