Ο δαιμόνιος συγγραφέας Αλέξις ντε Τοκβίλ είχε περιγράψει έξοχα στο προφητικό του βιβλίο «Η Δημοκρατία στην Αμερική» τον εφιάλτη του «απόλυτου δεσποτισμού».
Στο βιβλίο λοιπόν αυτό ο Αλέξις ντε Τοκβίλ προσδιόριζε ως την τελευταία λεπτομέρεια – και με έντονο πάθος- το καθεστώς που φανταζόταν ότι θα προέκυπτε από την εμφάνιση ενός σύγχρονου απόλυτου μονάρχη, μιας φιγούρας δηλαδή, η οποία θα διέθετε μια εξουσία «που θα υποβάθμιζε τους ανθρώπους, χωρίς να τους βασανίζει» (όπως θα έκανε ένας πραξικοπηματίας που θα κατέβαζε τα τανκς στους δρόμους).
Αυτό τον εφιάλτη του «απόλυτου δεσποτισμού» εκπροσωπεί σήμερα στην Αμερική ο ίδιος ο Προέδρος Ντόναλντ Τραμπ , αφού δεν υπάρχουν πλέον στις ΗΠΑ τα περίφημα θεσμικά αντίβαρα ελέγχου της κυβερνητικής εξουσίας ( τα checks and balances).
Η ανεξέλεγκτη εξουσία του Τραμπ
Από πού συνάγεται αυτό το επαχθές συμπέρασμα;
1 Ο νέος Πρόεδρος ελέγχει και τα δύο νομοθετικά σώματα, δηλαδή και τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αφού οι Ρεπουμπλικανοί διαθέτουν την πλειοψηφία και στα δύο (και άρα μπορεί να ψηφίζει όποιο νόμο θέλει)
2 Ελέγχει επίσης την «κρίσιμη δικαστική πλειοψηφία» η οποία διαμορφώνει τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών (Supreme Court), αφού ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ είχε διορίσει τρείς δικαστές κατά την προηγούμενη προεδρική του θητεία.
Ας μη λησμονούμε , άλλωστε, ότι η υποψηφιότητα του στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου είχε διασωθεί εξαιτίας μιας ευνοϊκής απόφασης του ανωτέρω Δικαστηρίου .
Τι έλεγε αυτή η απόφαση;
Ότι οι Αμερικανοί Πρόεδροι έχουν ποινική ασυλία ( immunity) για τις αξιόποινες πράξεις τις οποίες τελούν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Θυμίζω, πάντως , ότι το Ανώτατο Δικαστήριο του Κολοράντο είχε αποφανθεί ότι ο Τραμπ είχε κώλυμα υποψηφιότητας για συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές, γιατί είχε ερμηνεύσει με διαφορετικό τρόπο την 14η Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ.
Η τροπολογία τούτη απαγορεύει την κατοχή κρατικού αξιώματος σε οποιοδήποτε άτομο το οποίο συμμετείχε σε εξέγερση ή σε επανάσταση εναντίον του Αμερικανικού κράτους.
Και ο Τραμπ , σύμφωνα με την απόφαση αυτή, καθοδηγούσε τη βίαιη εξέγερση (insurrection) των οπαδών του , οι οποίοι την 6η Ιανουαρίου του 2016 είχαν εισέλθει βιαίως στο Καπιτώλιο (σηματοδοτώντας σε όλη την υφήλιο την πιο «συντηρητική εξέγερση» που είχε γίνει ποτέ εναντίον των αμερικανικών θεσμών).
Μια παρόμοια κατηγορία -για εσχάτη προδοσία σαν αυτή που είχε διατυπωθεί εναντίον του Τραμπ- στο δικό μας ποινικό σύστημα θα επέσυρε την ποινή της ισόβιας κάθειρξης (άρθρα 134 επ. του Ποινικού Κώδικα).
Ωστόσο κατά παράδοξο τρόπο (και ως μια «πανουργία της ιστορίας») αυτός είναι ο οποίος με τη ψήφο του αμερικανικού λαού εξελέγη ως ο 47ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών!
Η σκανδαλώδης απονομή χάριτος σε καταδικασμένους για εγκλήματα κατά της πολιτειακής εξουσίας
Και το εκρηκτικό ερώτημα το οποίο ανακύπτει σε αυτό το σημείο είναι το εξής:
Με ποιο τρόπο, άραγε, χρησιμοποιεί αυτή την απόλυτη και «μοναρχική» εξουσία ο Ντόναλντ Τραμπ (από την πρώτη ημέρα της εγκατάστασής του στο Λευκό Οίκο);
Η απάντηση είναι η ακόλουθη:
Με την παροχή χάριτος (Pardon) σε 1500 ιδεολογικούς του οπαδούς οι οποίοι έχουν καταδικαστεί από τα ποινικά δικαστήρια για άσκηση βίας εναντίον αστυνομικών υπαλλήλων και για τη συμμετοχή τους στην ανωτέρω απόπειρα κατάλυσης του Πολιτεύματος.
Μερικοί μάλιστα εξ αυτών έχουν καταδικασθεί και σε μακρόχρονες ποινές κάθειρξης 18 ετών, όπως ο ηγέτης της ακροδεξιάς οργάνωσης «τα περήφανα παιδιά» (Proud Boys) Enrique Tarrio.
Βεβαίως παράλογες παροχές «χάριτος» είχαν χορηγήσει και άλλοι Αμερικανοί Πρόεδροι, όπως ο Τζο Μπάιντεν ο οποίος είχε δώσει χάρι στον γιο του για «εταιρικές απάτες» (κατά τη λήξη της θητείας του).
Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά στην αμερικανική ιστορία κατά την οποία ένας Πρόεδρος ενεργοποιεί μια τέτοια εξαιρετική εξουσία για εγκλήματα τα οποία στρέφονται κατά της πολιτειακής εξουσίας (και τα οποία είχαν διαπραχθεί υπό την καθοδήγηση του ίδιου , «ΝyTimes, Donald Trump is Running Riot»).
Υπό το πρίσμα τούτο ο Ντόναλντ Τραμπ λέει σε ολόκληρο τον κόσμο , ότι «το κράτος είμαι εγώ και κάνω ότι θέλω».
Και είναι σίγουρα θετικό μέγεθος ότι πολλοί Αμερικανοί Δικαστές αντέδρασαν έναντι της προσπάθειας αυτής του νέου Προέδρου, μέσω του θεσμού της χάριτος, να «ξαναγράψει την ιστορία των βίαιων επεισοδίων του Ιανουαρίου του 2016 « ( «Guardian, Judges denounce Trump’s January 6 pardons as based on revisionist myth»).
Τι δεν είπε ο Τραμπ στην πρώτη ομιλία του
Από την άλλη μεριά προκαλεί κατάπληξη ότι ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου στην πρώτη ομιλία του δεν «είπε τίποτε» για τα πιο θεμελιώδη και νευραλγικά προβλήματα που απασχολούν τους Αμερικανούς.
Έτσι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είπε τίποτε για τους 800.000 χιλιάδες άστεγους (homeless) που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Αμερική ( «Guardian, What Trump didn’t say in his inauguration speech»).
Θυμίζω μάλιστα σε αυτό το επίπεδο, ότι ο Μπιλ Κλίντον είχε οριοθετήσει ορθά το εκρηκτικό ανθρώπινο πρόβλημα των πολλών αστέγων των ΗΠΑ. Τι είχε πει;
« Οι άνθρωποι αυτοί δεν ψηφίζουν, δεν εργάζονται , δεν αναφέρουν τη διάπραξη εγκλημάτων , δεν στέλνουν πάντοτε τα παιδιά τους σχολείο και μερικές φορές δεν έχουν καν τηλέφωνο για να δέχονται τηλεφωνήματα. Και στο κενό στο οποίο ζουν είναι ασαφές ,αν η κοινωνία μπορεί να έχει οποιαδήποτε διεκδίκηση από αυτούς ή οποιαδήποτε δύναμη να τους κατακρίνει»( Thurow L. The Future of Capitalism).
Επίσης, ο Ντόλαντ Τραμπ δεν είπε τίποτε για το ότι ένας (1) στους τέσσερες (4) Αμερικανούς σήμερα δεν μπορούν να πληρώσουν τα φάρμακα τα οποία συνταγογραφούνται από τους γιατρούς τους , λόγω του υψηλού τους κόστους ( « Guardian»).
Τέλος, δεν είπε τίποτε για τις εκρηκτικές οικονομικές ανισότητες οι οποίες έχουν εκκολαφθεί στις ΗΠΑ , αφού οι τρείς πλουσιότεροι άνθρωποι αυτής της χώρας κατέχουν περισσότερο πλούτο από ότι το 50% των πιο φτωχών πολιτών !
Βεβαίως οι ανισότητες δεν είχαν αναδειχθεί σχεδόν ποτέ στην Αμερική σε μείζον πολιτικό ζήτημα . Μάλιστα, παλιότερα ακόμη και η μετριοπαθής πρόταση του Μπαράκ Ομπάμα να επανέλθουν οι φορολογικοί συντελεστές
στα επίπεδα όπου βρίσκονταν τη δεκαετία του 1990 είχε δώσει την αφορμή στους Ρεπουμπλικάνους για να πουν ότι είναι σοσιαλιστής πολιτικός που θέλει να μοιράσει τον πλούτο!
Και βεβαίως πώς θα μπορούσε να κάνει αυτή τη συζήτηση ο Τραμπ, όταν δίπλα του κατά την ορκωμοσία βρίσκονταν οι δύο πιο πλούσιοι άνθρωποι στον κόσμο, δηλαδή ο Έλον Μασκ και ο Τζεφ Μπέζος;
Το συμπέρασμα; Η Αμερικανική δημοκρατία μπαίνει σε «αχαρτογράφητα πεδία» , αφού ένας άνθρωπος – ο Ντόλαντ Τραμπ- θα διαθέτει μια ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη εξουσία, έναντι της οποίας δεν θα υπάρχει καμία θεσμική αντίσταση!
Υ.Γ Βεβαίως πρέπει να ερμηνευθεί για ποιο λόγο ο νεοεκλεγείς δισεκατομμυριούχος Πρόεδρος θριάμβευσε και στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα και σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Πολλοί λένε ότι οι Δημοκρατικοί υιοθέτησαν ένα πολύ ασθενές ιδεολογικό αφήγημα (που κάποιοι το ονομάζουν προοδευτικό νεοφιλελευθερισμό) και αφορά μόνο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των σεξουαλικών, εθνοτικών και πολιτιστικών μειονοτήτων, ενώ έχει λησμονηθεί παντελώς η σκανδαλώδης ανισοκατανομή του πλούτου και η άθλια καθημερινότητα του μέσου Αμερικανού πολίτη
Ο Καλφέλης Γρηγόρης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ kalfelis@law.auth.gr
