Την κανονικοποίηση της άκρας Δεξιάς στην Ευρώπη, με την ανοχή της Ε.Ε., επισημαίνει στο ΒΗΜΑ ο Γιώργος Σαμαράς, Επίκουρος Καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής, στο King’s College, και principal researcher στο Policy Institute του, με ερευνητική ειδίκευση στην Ακροδεξιά, εκφράζοντας το φόβο για «πιθανό θρίαμβο των δυνάμεών της» στις προσεχείς Ευρωεκλογές.

«Θα υπάρξει μεγάλη συσπείρωση γύρω από την Ελληνική Λύση, και πιθανότατα θα δούμε ποσοστά που δεν έχουμε ξαναδεί στην Ελλάδα σε ακροδεξιό κόμμα, μεταξύ 15-17%», προβλέπει για το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου. Κάτι που έχει αναλάβει να ελέγξει σε έρευνα για λογαριασμό του think tank ΕΤΕΡΟΝ σε σύμπραξη με το Policy Institute του King’s College, αποκωδικοποιώντας «την αντιφεμινιστική τάση των νέων Ελλήνων ανδρών της Gen Z (18-25 ετών)».

Η έρευνα θα τεκμηριώνει αν όντως η δημοτικότητα της Ελληνικής Λύσης «πηγάζει από μεγαλύτερες ηλικίες ή αν οι νέες γενιές στρέφονται προς αυτές τις ακροδεξιές λύσεις, λόγω αντιφεμινιστικών τάσεων. Θα εξηγήσουμε, με άλλα λόγια, αν θέματα γένους, φύλου και σεξουαλικότητας ωθούν τους νέους να ψηφίζουν ακροδεξιά κόμματα και στην Ελλάδα, χώρα όπου ήδη ένα κόμμα, η ΝΙΚΗ, σηματοδοτεί μια αρνητική πρωτιά. Φέρνει στο δημόσιο διάλογο, με τρόπο διχαστικό, το ζήτημα τι είναι γυναίκα και τι δεν είναι. Πρόκειται για νέο φαινόμενο που έχει επιρροή στους ψηφοφόρους. Το πόσο είναι κάτι που θα το διαπιστώσουμε πολύ σύντομα».

Πώς ακριβώς τεκμηριώνετε, κύριε Σαμαρά, την κανονικοποίηση της ακροδεξιάς, με την ανοχή, όπως λέτε, της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Επίσης, ποιος ευθύνεται που παρακολουθούμε να πέφτουν το ένα «κάστρο» μετά το άλλο στην Ολλανδία, στη Φινλανδία κ.ο.κ.; Ενδεχομένως στις προσεχείς Προεδρικές εκλογές και στη Γαλλία; Υπάρχει μερίδιο ευθύνης στα κόμματα του δημοκρατικού πολιτικού τόξου που κυβερνούν;

Υπάρχουν κυβερνητικές ενέργειες, οι οποίες σε ολόκληρη την Ευρώπη φαίνεται να κινούνται προς ακραία μέτρα. Αυτό που η ευρωπαϊκή ελίτ δεν αντιλαμβάνεται είναι ότι αυτή η ακροδεξιά ρητορική και οι πρακτικές κατευθύνουν αυτόματα μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος προς την άκρα δεξιά. Νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Αν ωστόσο τα κεντροδεξιά κόμματα υιοθετούν τέτοια ρητορική, αλλά παραμένουν ανίκανα να υλοποιήσουν ανάλογα νομοθετικά σχέδια, ειδικά όσον αφορά τη μετανάστευση, απογοητεύουν τους ψηφοφόρους και αυτοί τείνουν προς ακραίες λύσεις.

Είναι σα να περιγράφετε τα αίτια που ανέδειξαν ιδίως την περίπτωση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) σε δεύτερη δύναμη στη χώρα, με πορεία σταθερά ανοδική.

Το μεταναστευτικό ήταν το ζήτημα που διεύρυνε πάρα πολύ τις αντιδράσεις του γενικού εκλογικού συνόλου απέναντι στη γερμανική πολιτική και τιμώρησε την Μέρκελ και τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση CDU. Μετά την ανατροπή τους και το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας από τους Σοσιαλδημοκράτες του SPD, τη Συμμαχία 90-Πρασίνους και το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα FDP, υπό τον Όλαφ Σόλτς, βλέπουμε ότι ο κόσμος στη Γερμανία διψά για κάτι ακόμα πιο ακραίο κι εξτρεμιστικό. Εξ ου η μεγάλη συσπείρωση στο ακροδεξιό AfD. Οι εύκολες λύσεις που προβάλλουν κι υπόσχονται ακροδεξιά κόμματα βρίσκουν μεγάλη δημοτικότητα.

Το είδαμε και στην Ολλανδία με ένα πρωθυπουργό που ακόμη και χωρίς κόμμα κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση γιατί μιλούσε ανοιχτά για την απέλαση μουσουλμανικών πληθυσμών. Κι αυτό παρότι ως μέτρο δεν μπορεί να υλοποιηθεί, γιατί προσκρούει στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο κόσμος έχει λοιπόν φτάσει σε ένα σημείο όπου πλέον στρέφεται στις πιο απλοϊκές λύσεις, πιστεύοντας ότι μπορούν να εφαρμοστούν. Είμαστε σε ένα μεταίχμιο. Το εκλογικό σώμα από τη συντηρητικοποίηση της κεντροδεξιάς μετατοπίζεται ακόμα πιο δεξιά, στην άκρα δεξιά. Πρέπει να δούμε πού θα οδηγήσει τελικά όλο αυτό.

Ως απτά παραδείγμα κανονικοποίησης της ακροδεξιάς ποια θα αναφέρατε ; Τη Τζιόρτζια Μελόνι, καταρχάς;

Τα τρανταχτά παραδείγματα είναι οι Μελόνι και Όρμπαν, που παρά τις κυρώσεις που έχουν υποστεί, η Ε.Ε. συνεχίζει να υποστηρίζει αυταρχικές και ακροδεξιές πρακτικές τους, που υπερβαίνουν κατά πολύ τα επίπεδα δημοκρατικών παραβιάσεων που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια. Αυτό καθαυτό το γεγονός αποτελεί σήμα όχι μόνο για κανονικοποίηση, αλλά και άμεση αποδοχή της υπονόμευσης της δημοκρατίας εντός της ίδιας της Ένωσης. Δεν υπάρχει κανείς για να σταματήσει τη Μελόνι…

Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε προ των πυλών της καθιέρωσης της Άκρας Δεξιάς. Αφενός γιατί έχουν καταφέρει τέτοια κινήματα από την Ιταλία, μέχρι τη Γερμανία και την Ισπανία να καθιερωθούν στην πολιτική, αφετέρου γιατί η ίδια η Ε.Ε, ειδικά την τελευταία πενταετία, έχει ενεργοποιήσει μια κατάσταση κανονικοποίησης της Άκρας Δεξιάς ρητορικής από κεντροδεξιά κόμματα.

Παραδείγματα απόπειρας κανονικοποίησης ακροδεξιών πρακτικών παρατηρούμε κι από το CDU στη Γερμανία, που με άνεση συζητάει το ενδεχόμενο συνεργασίας με το AfD. Το καλοκαίρι ο επικεφαλής του CDU, Φρίντριχ Μέρτς, δήλωσε ανοιχτά ότι δεν θα ήταν κάτι παράλογο να συνεργαστούν τα δυο κόμματα τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο. Αυτά είναι φαινόμενα που στην Γερμανία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ανήκουστα. Τώρα είναι υπό συζήτηση. Τι έχει αλλάξει; Ο βαθμός συντηρητικοποίησης της γερμανικής κοινωνίας. Φαίνεται σαν να δοκιμάζουν… τα νερά, αλλά στη γερμανική κοινή γνώμη αυτό έχει πολύ διαφορετική επίδραση.

Η μεγάλη άνοδος της Λεπέν είναι επίσης γεγονός με ποσοστά που δεν είχε λάβει ούτε ο πατέρας της πλέον. Πίσω από αυτά τα φαινόμενα, παρατηρούμε μια κεντροδεξιά πανευρωπαϊκά που υιοθετεί μη δημοκρατικές πρακτικές, οι οποίες δεν ταιριάζουν σε μία σοσιαλδημοκρατία. Στη Γαλλία, οι πρακτικές του Μακρόν να προβαίνει σε αλλαγές στη συνταξιοδοτική νομοθεσία με executive order, παραμορφώνουν τα επίπεδα ανοχής των δημοκρατικών θεσμών. Στην Ελλάδα, οι επαναπροωθήσεις των προσφύγων και οι παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής (υποκλοπές), αποτελούν με ένα τρόπο έμμεση υποστήριξη της άκρας δεξιάς.

Σήμερα ποιοι είναι οι αυταρχικοί, απολυταρχικοί ηγέτες;

Απολυταρχία και αυταρχισμός εντοπίζονται και σε μη δημοκρατικά καθεστώτα, αλλά και σε δημοκρατικά. Το σοβαρό είναι ότι εντοπίζονται σε δημοκρατίες οι οποίες εκφυλίζονται, όπως στην Ουγγαρία του Όρμπαν, λόγω του τρόπου διαχείρισης των δημοκρατικών θεσμών, των ΜΜΕ, των ελευθεριών, της ομοφοβίας, πράγματα που δείχνουν πώς μια χώρα είναι ικανή να ισοπεδώσει τα δικαιώματα των πολιτών της. Αυτές οι πρακτικές δίνουν το σύνθημα σε άλλες δημοκρατικές χώρες να επιχειρούν να υϊοθετήσουν επίσης μια προσέγγιση τύπου Όρμπαν. Αυτό σε ένα βαθμό το έχουμε δει και στον ευρωπαϊκό νότο.

Τι εννοείτε;

Έχουμε δει το κράτος Δικαίου κι οι δημοκρατικοί θεσμοί να φθείρονται. Δεν είναι ταμπού να το πούμε. Αν μιλούμε για κυρίαρχες απολυταρχικές τάσεις, ο Πούτιν και η Κίνα αποτελούν μια ακόμη πιο ακραία απολυταρχική προσέγγιση από αυτή που είχαμε συνηθίσει. Με μεγαλύτερες δυνάμεις, μεγαλύτερο έλεγχο και συγκεντρωτισμό, χάρη στην τεχνολογία. Στην εποχή της ΑΙ αναμένεται να δούμε μάλιστα ακόμα πιο έντονα χαρακτηριστικά απολυταρχία,ς λόγω του μεγάλου ελέγχου της τεχνολογίας και των δυνατοτήτων της. Άρα το ερώτημα είναι τι πρότυπα θέλει να θέσει μια μοντέρνα δημοκρατία όταν την ίδια ώρα υϊοθετεί τα όπλα της τεχνολογίας; Αυτό είναι κάτι στο οποίο θα απαντήσουμε τις επόμενες δεκαετίες. Αλλά σίγουρα είναι κάτι πολύ ανησυχητικό.

*O κ. Γιώργος Σαμαράς θα συμμετέχει στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί 10 με 13 Απριλίου, στους Δελφούς.