Η διαφύλαξη της υγείας των πολιτών προϋποθέτει την ορθή και εκσυγχρονισμένη λειτουργία του ΕΣΥ, το οποίο οφείλει να προσφέρει δωρεάν και ισότιμες υπηρεσίες υγείας σε όλους. Το κλειδί είναι η προσβασιμότητα στην επιστημονική και υλικοτεχνική επάρκεια.
Το ΕΣΥ μετρά σχεδόν 40 χρόνια ύπαρξης. Στην πραγματική ζωή θα είχε ήδη συνταξιοδοτηθεί. Οι χρόνιες παθογένειες, όπως η έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και η υποχρηματοδότηση, καθιστούν τη λειτουργία του προβληματική και αναχρονιστική. Το σύστημα υγείας νοσεί πραγματικά και για αυτόν τον λόγο αποτέλεσε και αποτελεί βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Ιδίως το τελευταίο οκτάμηνο λόγω της μεγάλης υγειονομικής κρίσης υφίσταται υπερβολική πίεση. Λειτουργεί συχνά στο «κόκκινο» και ξεσκεπάζει τις μεγάλες αδυναμίες του. Ο ουσιαστικός λόγος που επιβιώνει ακόμα και παρέχει καλές υπηρεσίες είναι το εξαιρετικό υγειονομικό δυναμικό.
l Η άμεση εύρεση λύσεων και η αλλαγή πλεύσης στη λειτουργία του ΕΣΥ είναι μονόδρομος. Εχουμε τη γνώση και ένα εξαιρετικά καταρτισμένο επιστημονικό δυναμικό αλλά χρειαζόμαστε αντικειμενική χαρτογράφηση των ελλείψεων και των κενών του συστήματος και όχι ασύντακτα και ευκαιριακά «μπαλώματα». Κάθε ευρώ πρέπει να αξιοποιείται σωστά. Βασική προϋπόθεση είναι η μετατροπή των νοσοκομείων σε αυτοδιοικούμενους οργανισμούς, ώστε οι διοικήσεις τους να είναι υπόλογες για τους ισολογισμούς στο τέλος του έτους, όπως ισχύει σε όλα τα πετυχημένα μοντέλα δημόσιας υγείας στον κόσμο. Οι διαγωνισμοί προμηθειών πρέπει να γίνονται σε επίπεδο ΥΠΕ ή νοσοκομείου ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή διαπραγμάτευση.
l Χρειάζονται κονδύλια για την ανασύνταξη της υγείας. Οι κρατικοί πόροι, δυστυχώς, δεν επαρκούν. Αρα, ρεαλιστικά, είναι αναγκαστική η εύρεση πόρων από άλλες πηγές, όπως ο ιδιωτικός τομέας. Δεν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας, αλλά για συμπληρωματική λειτουργία και κάλυψη των κενών του δημοσίου συστήματος. Το Δημόσιο δεν θα λειτουργεί ως παθητικός καταναλωτής, αλλά ως ένας απαιτητικός αγοραστής, ελέγχοντας και διασφαλίζοντας το καλύτερο επίπεδο υπηρεσιών και βάζοντας τους δικούς του όρους και κανόνες, βάσει επιστημονικών δεδομένων και επιτυχημένων μοντέλων άλλων χωρών.
l Η ιατρική επιστήμη διαρκώς εξελίσσεται. Η τεχνολογία στην υγεία καλπάζει. Η υγεία είναι ακριβή. Ακόμα και στην πιο ισχυρή οικονομία των ΗΠΑ, το μοντέλο που εφαρμόζεται είναι αυτό της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα. Με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον κλάδο της υγείας θα μπορέσουν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας. Υπάρχει ανάγκη εφαρμογής του συστήματος θεραπειών βάσει δεδομένων (evidence based medicine), δηλαδή σε κάθε ιατρική πράξη αξιολογείται η αναγκαιότητά της (cost-benefit ratio) και πραγματοποιείται εφόσον υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις. Τα αποτελέσματα καταχωρούνται σε μητρώα (registries). Αν χρειαστεί, οι ενδείξεις τροποποιούνται. Ετσι οδηγούμαστε στην ποιοτική υγεία. Απαραίτητη είναι και η δημιουργία κέντρων εμπειρογνωμοσύνης (centers of excellence) από ομάδες εξειδικευμένων ιατρών, που τηρώντας τις παραπάνω θεραπείες διασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή ιατρική πράξη, με περιορισμό επιπλοκών και εξοικονόμηση πόρων.
Χρειάζεται λοιπόν μία μορφή συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως η εφαρμογή ΣΔΙΤ και προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε ήδη κινηθεί όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση δημιουργίας Μονάδας Τεχνητού Νεφρού στην Κάρυστο. Το πρόβλημα προκύπτει από την αδυναμία του Δημοσίου να χρηματοδοτήσει εξ ολοκλήρου τέτοια έργα, ενώ κανένας ιδιώτης από μόνος του δεν θα μπορέσει να επιβιώσει επιχειρηματικά, λόγω του μικρού αριθμού νεφροπαθών.
Η στιγμή επιτάσσει τη δημιουργία του νέου ΕΣΥ, όπως έχει πει ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης. Η ισχυρή πολιτική θέληση και η διάθεση να ξεπεράσουμε τα μικροπολιτικά συμπλέγματα που δημιουργούν αγκυλώσεις αρκούν για την αλλαγή.
*Ο κ. Σπύρος Πνευματικός είναι καθηγητής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ, βουλευτής Εύβοιας της Νέας Δημοκρατίας.
