«Αλλάξτε την ημερομηνία» και «Καμία υπερηφάνεια για τη γενοκτονία»: άγνωστοι έγραψαν με σπρέι τα συνθήματα σε αγάλματα του Κάπτεν Κουκ και της βασίλισσας Βικτωρίας στο Χάιντ Παρκ του Σίδνεϊ, προκαλώντας πάλι έντονη πολιτική συζήτηση για το αποικιοκρατικό παρελθόν και την καταπίεση των ιθαγενών της Αυστραλίας.
Πρώτος αντέδρασε ο ίδιος ο πρωθυπουργός λέγοντας ότι τα γκραφίτι είναι μέρος μιας «εκστρατείας ολοκληρωτισμού» για να καταστραφεί η ιστορία της χώρας. Ο Μάικλ Τέρνμπουλ συνέκρινε, με μεγάλη δόση υπερβολής, τον βανδαλισμό των αγαλμάτων με τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν, προειδοποιώντας ότι τέτοιες πράξεις είναι μέρος μιας «βαθιά ενοχλητικής» εκστρατείας για την «εξολόθρευση» της ιστορίας της Αυστραλίας.
Η επιγραφή του αγάλματος ενοχλεί διότι ισχυρίζεται ότι ο βρετανός θαλασσοπόρος Τζέιμς Κουκ «ανακάλυψε» την Αυστραλία, αγνοώντας τα δεκάδες χιλιάδες χρόνια της ιστορίας των ιθαγενών. Οι λέξεις «αλλάξτε την ημερομηνία» συνδέονται με την εκστρατεία που θέλει να σταματήσει να εορτάζεται η «εθνική ημέρα» της Αυστραλίας την ημερομηνία που έφτασε στο σημερινό Σίδνεϊ ο Πρώτος Στόλος της Μεγάλης Βρετανίας, στις 26 Ιανουαρίου 1788.
Ο Τέρνμπουλ προκάλεσε μεγάλη εντύπωση με τη σύγκριση που διάλεξε. «Αυτά τα έκανε ο Στάλιν. Δεν εκτέλεσε μόνο τους εχθρούς του… τους αφαίρεσε από όλες τις επίσημες φωτογραφίες –έγιναν μη πρόσωπα, εκδιώχθηκαν από τη μνήμη και από την ίδια την ιστορία… Η κατάργηση ή η απομάκρυνση των αγαλμάτων των εξερευνητών και διοικητών της αποικιοκρατίας μας δεν είναι πολύ καλύτερη από αυτό» είπε. Ο συντηρητικός πρωθυπουργός πρόσθεσε ότι το άγαλμα πρέπει να ερμηνευθεί για αυτό που είναι: μια φωνή από την ιστορία, από το 1879, όταν ανεγέρθηκε.
«Δεν υιοθετούμε κάθε επιγραφή σε κάθε άγαλμα ή μνημείο –είναι μια φωνή σε μια χρονική στιγμή. Πόσα αρχαία ρωμαϊκά μνημεία δείχνουν σκλάβους πίσω από τα άρματα των ρωμαίων κατακτητών τους; Αυτό σημαίνει ότι οι σύγχρονοι Ιταλοί υποστηρίζουν τη δουλεία;» αναρωτήθηκε ο αυστραλός πρωθυπουργός.
Αλλά δεν συμφωνούν όλοι μαζί του. Σημαντικά τμήματα του πληθυσμού της χώρας –ιδιαίτερα οι αυτόχθονες Αυστραλοί που θεωρούν την «εθνική ημέρα» την αρχή δύο αιώνων βασάνων, εκτοπισμού και βάρβαρων διακρίσεων –αμφισβητούν την αξία της επετείου, λέγοντας ότι θα έπρεπε να ονομάζεται «Ημέρα της εισβολής» ή «Ημέρα της επιβίωσης». Η εθνική εορτή τιμά την ημερομηνία που ο βρετανικός «Πρώτος Στόλος», με επικεφαλής τον κυβερνήτη Αρθουρ Φίλιπ έφτασε στο Πορτ Τζάκσον και ίδρυσε τον οικισμό της Νέας Αλβιώνας, ο οποίος επρόκειτο να γίνει η σύγχρονη πόλη του Σίδνεϊ.
Η άφιξη σηματοδότησε την αρχή της ευρωπαϊκής εγκατάστασης σε μια γη γνωστή τότε ως Νέα Ολλανδία, η οποία θεωρήθηκε νομικά Terra nullius –που δεν ανήκει δηλαδή σε κανέναν –παρά τα περισσότερα από 50.000 χρόνια κατοίκησής της από αυτόχθονες εθνότητες της Αυστραλίας.
Εκτιμάται ότι περίπου 750.000 αυτόχθονες ζούσαν στην Αυστραλία όταν έφτασε ο Πρώτος Στόλος.
Στο σύγχρονο πολιτικό τοπίο της χώρας υπάρχει άλλη μία ειρωνεία: η εθνική ημέρα γιορτάζει την άφιξη στην Αυστραλία απροειδοποίητων επισκεπτών από τη θάλασσα, πράξη που τώρα καταδικάζεται ως «παράνομη» και «μη αυστραλιανή» από διαδοχικές κυβερνήσεις, που έχουν θεσπίσει σταδιακά σκληρότερες πολιτικές για να τιμωρούν ανθρώπους που μεταναστεύουν ακανόνιστα.
Επιπλέον, η επέτειος έχει γίνει όλο και πιο εθνικιστική στον εορτασμό της, με τις σημαίες και τα εθνικά αθλητικά χρώματα σε πράσινο και χρυσό να κυριαρχούν παντού, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στους αυτόχθονες. Απαράδεκτο για όσους πιστεύουν ότι η 26η Ιανουαρίου σηματοδότησε τον βίαιο εκτοπισμό των ιθαγενών πληθυσμών από τη γη τους, σφαγές, αρπαγές παιδιών από τους γονείς τους, και την καταστροφή γλωσσών και πολιτισμού. «Ηταν κάτι σαν το τέλος του κόσμου για πολλές κοινότητες, ήταν μια γενοκτονία» λένε οι υπέρμαχοι του κινήματος για την αλλαγή της ημερομηνίας.
Για την «Ημέρα Αυστραλίας 2017», 12 καλλιτέχνες της hip-hop κυκλοφόρησαν ένα κομμάτι με τίτλο «Αλλάξτε την ημερομηνία» που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, αλλά η κυβέρνηση Τέρνμπουλ αντιστέκεται σθεναρά σε οποιαδήποτε αλλαγή ημερομηνίας.
Ο εορτασμός της εθνικής ημέρας ξεκίνησε όταν η Αυστραλία ήταν ακόμα μία αποικία του Ηνωμένου Βασιλείου, στη δεκαετία του 1880, αν και καθιερώθηκε πλήρως ως δημόσια αργία σε όλη τη χώρα πολύ αργότερα, το 1994.
Εχουν προταθεί πολλές εναλλακτικές ημερομηνίες για την Ημέρα της Αυστραλίας, συμπεριλαμβανομένης της 1ης Ιανουαρίου, ημέρας που δημιουργήθηκε το σύγχρονο έθνος-κράτος της Αυστραλίας το 1901, και της 3ης Δεκεμβρίου, για να τιμηθεί μια εξέγερση του 1854, όταν οι χρυσωρύχοι ξεσηκώθηκαν ενάντια στην καταπιεστική αποικιοκρατική φορολογία, ιστορικό γεγονός που θεωρείται από πολλούς η γέννηση της δημοκρατίας της Αυστραλίας.
Παρά την έντονη συζήτηση, η ημερομηνία φαίνεται απίθανο να αλλάξει στο εγγύς μέλλον, ειδικά χωρίς μια συναινετική εναλλακτική λύση που θα έχει τη συντριπτική υποστήριξη του πληθυσμού.
HeliosPlus
