Οταν ξεκίνησε να συλλέγει έργα στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο Βλάσης Φρυσίρας είχε αποφασίσει να αποκτά τη δουλειά ανθρώπων που βρίσκονταν εν ζωή. Ηθελε άλλωστε, όπως λέει, να γνωρίζει τους καλλιτέχνες για να έρχεται σε επαφή «με τον τρόπο σκέψης τους και τα ερεθίσματά τους». Βέβαια, ο χρόνος κάνει τις δικές του «αφαιρέσεις», όπως τις χαρακτηρίζει, και η πρόσφατη απώλεια του Γιώργου Λάππα (1950-2016) τον χειμώνα που μας πέρασε τον ώθησε να κάνει έναν απολογισμό. «Πόσοι άραγε έχουν φύγει από αυτούς με τους οποίους ξεκινήσαμε μαζί και φτιάξαμε τη συλλογή;» αναρωτήθηκε. Τους μέτρησε και βρήκε ότι είναι «είκοσι εννιά, δυστυχώς». Σκέφτηκε λοιπόν ότι το Μουσείο Φρυσίρα στην Πλάκα όφειλε να κάνει ένα αφιέρωμα για να τους αποτίσει έναν φόρο τιμής.

Εκατόν είκοσι έργα
Με τίτλο της «Απόντες», η έκθεση που το αποπειράται εγκαινιάζεται την πρώτη ημέρα του Σεπτεμβρίου. Σε αυτήν θα παρουσιαστούν εκατόν είκοσι έργα περίπου καλλιτεχνών όπως οι Ντίκος Βυζάντιος, Διαμαντής Διαμαντόπουλος, Νίκος Κεσσανλής, Χρύσα Ρωμανού, Ρ. Μπ. Κιτάι, Ζαν Ρουστέν, Φιλίπ Περό, Λεονάρντο Κρεμονίνι κ.ά. «Θα δείξουμε τα καλύτερά τους έργα από τη συλλογή του μουσείου» εξηγεί ο κ. Φρυσίρας, ο οποίος επιμελείται και την έκθεση. Δεν θα υπάρχει δηλαδή ένας αφηγηματικός ιστός που θα τα συνδέει μεταξύ τους, καθώς όπως λέει ο νομικός και συλλέκτης «είναι τόσο δυνατά από μόνα τους ώστε όταν τα τοποθετείς το ένα δίπλα στο άλλο, συνυπάρχουν αρμονικά χάρη στο μεγαλείο τους, όπως για παράδειγμα ο Ρουστέν με τον Κεσσανλή». Εννοείται ότι την τιμητική του θα έχει και ο Γιώργος Λάππας, γλυπτά και σχέδια του οποίου θα εκτεθούν σε κάθε μία από τις δώδεκα αίθουσες του μουσείου.
Η σχέση τους εξάλλου ήταν ιδιαίτερα στενή, όπως λέει ο κ. Φρυσίρας. «Ο Γιώργης ο Λάππας όποτε έφτιαχνε ένα έργο με ανθρώπινη μορφή το έφερνε δώρο στο μουσείο» θα πει. Ανέκαθεν άλλωστε ήταν γνωστό τοις πάσι ότι ο Βλάσης Φρυσίρας αγαπά την αναπαραστατική τέχνη. «Ποτέ δεν μου άρεσαν τα διακοσμητικά έργα. Πολλά έργα από τη συλλογή μου καταδεικνύουν την ανθρώπινη συνθήκη, για παράδειγμα τον ανθρώπινο πόνο, όπως συμβαίνει στη δουλειά του Ρουστέν ή του Σακαγιάν. Η επικοινωνία μου με τον άνθρωπο είναι βασικό στοιχείο της ζωής μου, για αυτό άλλωστε έχω στρέψει και το βλέμμα μου στην αναπαραστατική τέχνη. Εξ ου και φρόντιζα να έχω μια επαφή με τους καλλιτέχνες. Εκτός από τον Λάππα είχα συνδεθεί πολύ βαθιά με τον Ρουστέν, με τον Κρεμονίνι, με τον Πάνο Φειδάκη. Με τον Φειδάκη είχαμε μια ιδιαίτερη σχέση. Ερχόταν και μου ζητούσε λεφτά όποτε είχε ανάγκη, εγώ του έδινα και μετά από έξι μήνες ή έναν χρόνο μπορούσε να μου φέρει δέκα έργα που πίστευε ότι ήταν ιδιαίτερα και θα μου άρεσαν».
Νέο ξεκίνημα
Οι «Απόντες» εγκαινιάζουν έναν κύκλο εκθέσεων με βάθος ορίζοντα το 2018 που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Φρυσίρα και με τη συνδρομή του Ιδρύματος Νιάρχος. Πρόκειται για μια ανάσα ζωής για το μουσείο της Πλάκας που πρωτοάνοιξε το 2000. Στον αντίποδα της συλλογιστικής που διέπει τους «Απόντες» θα ακολουθήσει από τον Ιανουάριο του ’17 και ύστερα μια τριλογία εκθέσεων με γενικό τίτλο «Νέοι Ορίζοντες της ζωγραφικής» προσανατολισμένη στη νέα γενιά ζωγράφων της Ευρώπης. «Πρόκειται για δημιουργούς που δεν είναι ακριβώς «νέοι», καθώς ο μεγαλύτερος είναι 55 ετών, αλλά θα δείξουν τη σύγχρονη δουλειά τους. Καλλιτέχνες τους οποίους προτείνω, τους στηρίζω και ελπίζω στην επιτυχία που θα έχουν στο μέλλον». Την επιμέλεια των εκθέσεων θα αναλάβουν ιστορικοί τέχνης από την Ευρώπη αλλά και ο Παναγής Κουτσοκώστας ο οποίος ζει στη Θεσσαλονίκη και «είναι ανερχόμενο ταλέντο». «Θέλω να δώσω και σε νέους ανθρώπους τη δυνατότητα να επιμεληθούν τις εκθέσεις, αλλιώς δεν θα είχε νόημα ο τίτλος «Νέοι Ορίζοντες». Τόπο στα νιάτα δηλαδή». Η στήριξη του Ιδρύματος Νιάρχος θα δώσει τη δυνατότητα στο Μουσείο να συνεχίσει να εκδίδει τους καταλόγους των εκθέσεων «με σπουδαία κείμενα από σημαντικούς ιστορικούς τέχνης» όπως λέει ο κ. Φρυσίρας. «Οι κατάλογοι που έχουμε βγάλει μέχρι τώρα φιλοξενούνται στις βιβλιοθήκες των μεγαλύτερων μουσείων κόσμου, από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης ως το Μπομπούρ του Παρισιού και την Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Λονδίνου. Το Ιδρυμα Νιάρχος μας βοηθάει να μην υποβαθμίσουμε την ποιότητά τους». Επίσης, στο πλαίσιο της ίδιας συνεργασίας θα πραγματοποιηθεί η απονομή του 3ου Βραβείου Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ζωγραφικής, το οποίο απευθύνεται σε αποφοίτους Σχολών Καλών Τεχνών της Ευρώπης, με ηλικία κάτω των σαράντα ετών. Το 1ο βραβείο είχε απονεμηθεί στον Βασίλη Παπανικολάου το 2003, και δύο χρόνια μετά στη Γαλλίδα Φρεντερίκ Λουτζ. Ακολούθησε κενό «επειδή το κόστος του βραβείου ήταν τεράστιο». Μόλις εφέτος προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την 3η διεξαγωγή του και στις αρχές Οκτώβρη αναμένεται να επιλεγούν οι νικητές (στην κριτική επιτροπή ανήκουν ο πρύτανης της ΑΣΚΤ και διευθυντές των μεγάλων μουσείων, όπως οι Ολιβιέ Ντεκότ, Νίκος Σταμπολίδης, Βασίλης Κουτσομάλλης) ενώ στο δεύτερο εξάμηνο του ’17 θα γίνει έκθεση με τους 15 καλύτερους συμμετέχοντες.

Που & Πότε

«Απόντες» στο Μουσείο Φρυσίρα, Μονής Αστερίου 3, Πλάκα, από 1/9 ως 31/12.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ