Οι γκρίζοι και οι μαύροι κύκνοι

Η αβεβαιότητα πλανιέται στις σκέψεις των επενδυτών, καθώς οι αγορές εξακολουθούν να μην έχουν κάποια κατεύθυνση, ενώ η ροή ειδήσεων σχετικά με την πολιτική των κεντρικών τραπεζών είναι συγκεχυμένη. Τόσο τα θεμελιώδη όσο και τα συμπεριφορικά δεδομένα φαίνεται πως επιβεβαιώνουν τα χαμηλά επίπεδα ορατότητας για τη μελλοντική κατεύθυνση των αγορών, ενώ η πραγματική αβεβαιότητα πηγάζει από τα γεγονότα που απροσδόκητα εμφανίζονται στο προσκήνιο.

Αυτά μπορούν να πηγάζουν από ευαισθησία του ίδιου του χρηματοπιστωτικού συστήματος (πιστωτική κρίση, flash-crash), (γεω)πολιτικές εκπλήξεις (απρόσμενα αποτελέσματα εκλογών, στρατιωτικές συγκρούσεις), την πτώχευση επιχειρήσεων με μεγάλο αντίκτυπο στην αγορά (LTCM το 1998, τα λογιστικά σκάνδαλα 2002-03) ή περιβαλλοντικές καταστροφές (ο σεισμός στην Ιαπωνία το 2011, ο τυφώνας Κατρίνα το 2005, το ασιατικό τσουνάμι το 2004).

Η Ιστορία δείχνει πως μερικές κρίσεις θα εμφανίζονται πάντα αναπάντεχα. Αυτά τα γεγονότα ο Nassim Taleb τα αποκαλεί «Μαύρους Κύκνους» (Black Swans). Κάποια γεγονότα ωστόσο μπορούν καλύτερα να χαρακτηριστούν «Γκρίζοι Κύκνοι». Είναι αορίστως ορατά στον ορίζοντα, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν. Είναι δυνατόν όμως να αξιολογηθούν ποιοτικά η πιθανότητα των ενδεχόμενων κινήσεων και η προσδοκία των επιπτώσεών τους στην αγορά. Συχνά αυτού του είδους τα γεγονότα εμπίπτουν στη (γεω)πολιτική σφαίρα και είναι πιθανόν να προέρχονται από επικείμενες εκλογές, δημοψηφίσματα, διεθνείς συνόδους κορυφής, εμπορικές διαπραγματεύσεις, στρατιωτική σύγκρουση και σχετικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Επιπλέον, διασυνοριακές βιομηχανικές συμφωνίες (OPEC) ή νομικές προκλήσεις από τις ρυθμιστικές αρχές σε αυτές τις συμφωνίες ή άλλες εταιρικές συμπεριφορές (EU-Microsoft ή Google) μπορεί επίσης να δημιουργήσουν ορατούς, αλλά εξαιρετικά αβέβαιους παράγοντες διακύμανσης των αγορών. Σε αντίθεση με τα «Black Swans», αυτοί οι τύποι γεγονότων μπορούν να εκτιμηθούν εκ των προτέρων, ενώ η ακρίβεια της πρόβλεψης των γεγονότων τύπου «Γκρίζου Κύκνου» μπορεί να βελτιωθεί.

Η πιθανότητα π.χ. να επέλθει Brexit, να προκύψει ένας συνασπισμός Αριστεράς μετά τις επικείμενες ισπανικές εκλογές ή ο Τραμπ να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ δεν θα είναι πέρα από κάθε προσδοκία, αλλά σε αυτή τη χρονική στιγμή είναι απίθανο να συμβούν και σίγουρα δεν είναι πλήρως τιμολογημένα από τις αγορές. Ολα αυτά δείχνουν ότι η αβεβαιότητα δεν μπορεί ποτέ να εξαλειφθεί. Αλλά το να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη αξίζει όλη την ενέργεια που δαπανάται για τη χαρτογράφηση της πιθανής πορείας αυτών των μυστηριωδών «Γκρίζων Κύκνων».

Ο κ. Valentijn van Nieuwenhuijzen είναι στρατηγικός αναλυτής της NN Investment Partners.