Τη Δευτέρα το βράδυ, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, συνέβη κάτι που είχαμε καιρό να δούμε. Μια εκδήλωση στην οποία ειπώθηκαν σκληρές αλήθειες και ένα ακροατήριο περίπου 700 ατόμων, ζωντανό, ενεργό, με άποψη αλλά κυρίως με αυτοσυνειδησία για την κατάσταση στην οποία βρέθηκε η Ελλάδα όπως φάνηκε από τα σημεία που επέλεγε να χειροκροτήσει τους ομιλητές.

Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Υπάρχει λύση στο ελληνικό πρόβλημα»; Στο πάνελ βρίσκονταν ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιώργος Προβόπουλος, ο ανταποκριτής της Λιμπερασιόν στην Ελλάδα Ζάν Κατρεμερ, ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης. Τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο Ευάγγελος Βενιζέλος. O κ. Προβοπουλος προειδοποίησε ότι θα πρέπει να τελειώσει άμεσα η αξιολόγηση γιατί τέταρτο πρόγραμμα δεν υπάρχει και ο κ. Κατρεμερ διέλυσε τους μύθους για τη σχέση Ολάντ – Τσίπρα.

Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης, επισήμανε ότι η κρίση δεν ήρθε ξαφνικά, ότι προηγήθηκε κακοδιαχείριση και ότι το πρόβλημα οξύνθηκε όταν η χώρα μπήκε στο ευρώ, εξαιτίας του στρεβλού παραγωγικού μοντέλου που στηριζόταν στην κατανάλωση και επειδή οι αναγκαίες αλλαγές εγκαταλείπονταν κάθε φορά εξαιτίας των σφοδρών αντιδράσεων της κοινωνίας. «Είχαμε την ελπίδα ότι μέσω της ένταξης στην ΟΝΕ θα υπήρχε έξωθεν πίεση» που θα έκανε εφικτές τις αλλαγές, είπε.

Ο κ. Προβόπουλος τόνισε ότι όταν ξέσπασε η κρίση «δεν υπήρχε προσφορότερη λύση από την ένταξη σε πρόγραμμα διάσωσης καθώς η εναλλακτική λύση ήταν η άκρως ταπεινωτική και επώδυνη έξοδος από το ευρώ». «Κάποιοι επιμένουν ότι θα ήταν καλύτερα να επιστρέψουμε στη δραχμή”, παρατήρησε. “Στη δεκατιά του ’80 είχαμε δύο ad hoc υπότιμήσεις και μια διολίσθηση της δραχμή κι όμως η δεκαετία δεν χαρακτηρίστηκε από σταθερότητα. Τα όποια πλεονεκτήματα της επιστροφής στη δραχμή θα είναι προσωρινά. Θα υπάρξει ανατιμητικό κύμα, υψηλό κόστος δανεισμού, αβεβαιότητα. Ποια χώρα μπορεί να προοδεύσει σε τέτοιες συνθήκες;», διερωτήθηκε.

Η χώρα μας, συνέχισε, βρέθηκε ανέτοιμη στην κρίση, χωρίς δικό της πρόγραμμα που ακόμα και τώρα δεν έχει «”γι’ αυτό επιτρέψαμε στον κάθε Τόμσεν να έρχεται και να μας κουνάει το δάχτυλο».Σε ότι αφορά το χρέος, είπε ότι είχε προειδοποιήσει τον Αλέξη Τσίπρα οτι κακώς περιμένει κούρεμα. «Ο Ρέγκλινγκ είπε τι θα συμβεί άρα ξέρουμε με μαθηματική ακρίβεια τι θα γίνει».Ο κ. Προβόπουλος προειδοποίησε ότι οι κίνδυνοι για τη χώρα είναι μεγάλοι, το προσφυγικό περιπλέκεται τα πράγματα και η Ευρώπη είναι διαιρεμένη.

«Δεν πρέπει να υπάρχουν τόσα μέτωπα ανοιχτά. Η αξιολόγηση πρέπει να κλείσει άμεσα. Όλοι γνωρίζουμε ότι τέταρτο πρόγραμμα δεν θα υπάρξει. Η αποτυχία θα οδηγήσει σε αδιέξοδο», επισήμανε.

«Άρα», παρενέβη ο κ. Βενιζέλος, «το ζήτημα είναι ότι δεν υπήρξε ένα καθαρό μεταρρυθμιστικό πρόταγμα. Μπορεί να υπάρξει τώρα; Έχει η Ελλάδα ενδογενείς δημιουργικές δυνάμεις;».Σε καμία άλλη χώρα, σχολίασε, που μπήκε σε πρόγραμμα δεν κατέρρευσε το πολιτικό σύστημα. «Η κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας μας εγκλώβισε στο τρίτο Μνημόνιο. Η διαχείριση της κρίσης μετατράπηκε σε ηθικό θέμα», παρατήρησε δίνοντας τον λόγο στον κ. Κατρεμερ.

«Η Ελλάδα δεν έχει κράτος που να λειτουργεί και αυτή είναι η μεγάλη διαφορά με τις άλλες χώρες. Χρειάζεστε μια πολιτική επανάσταση, μια επανάσταση για το Σύνταγμα, μια επανάσταση για το κράτος. Η χώρα σας πνίγεται από το κράτος της”, δήλωσε ο Γάλλος δημοσιογράφος. Ο κ. Κατρεμερ επισκέπτεται τακτικά την Ελλάδα και έχει φτιάξει τέσσερα ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση. «Στην αρχή ερχόταν ο Παπακωνσταντίνου και μας έλεγε «ναι, έχουμε προβλήματα αλλά καταβάλλουμε προσπάθειες. Δεν είναι τόσο σοβαρά τα πράγματα”. Μετά, ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη λέγοντας ένα τεράστιο ψεύδος ότι «θα βγούμε από την κρίση μόνοι μας, θα επιστρέψουμε στην προηγούμενη κατάσταση», και οι Έλληνες τον πίστεψαν. Οι Έλληνες θα έπρεπε να εξεγερθούν απέναντι στην καθεστηκυία τάξη».

Βέβαια, πρόσθεσε, είπαν όλοι ψέματα, όταν αποφάσισαν ότι η Ελλάδα πληροί τα κριτήρια ένταξης στην ΟΝΕ. «Τι έγινε; Ήταν όλοι τρελοί; Έπρεπε να πουν ‘θα μπείτε στο ευρώ αφού κάνετε βαθιές μεταρρυθμίσεις’. Αλλά δεν τόλμησαν να πουν όχι στη χώρα του Πλάτωνα».Και τι κάνει η Ελλάδα στο μεταναστευτικό; ρώτησε ο κ. Κατρεμερ. «Όλοι βλέπαμε ότι το πρόβλημα είναι σοβαρό. Η Ελλάδα όμως σαν το πέρασε στους άλλους. Ο Τσίπρας γιατί δεν είπε ποτέ στους ομολόγους του ότι ένα ή δύο εκατομμύρια πρόσφυγες μπορεί να φτάσουν στην Ευρώπη; Γιατί δεν είπε ‘πρέπει να μας βοηθήσετε, δεν μπορούμε μόνοι μας είμαστε μια χρεοκοπημένη χώρα;’ Ενεργούσε λες και μπορούσε να συγκαλύψει το πρόβλημα να το διοχετεύσει μέσω Σκοπίων στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι Έλληνες πολιτικοί πρέπει να καταλάβουν ότι δεν ζουν απομονωμένοι στη χώρα τους, δεν ζουν σε μια απομονωμένη νήσο», είπε προκαλώντας θερμό χειροκρότημα από το ακροατήριο.

Ο Γάλλος δημοσιογράφος ρωτήθηκε για το φλερτ που φαίνεται να υπάρχει ανάμεσα στον Φρανσουά Ολάντ και στον Αλέξη Τσίπρα. «Όταν ήρθε στην εξουσία ο Τσίπρας, οι πρώτες επαφές έγιναν μέσω του Βαρουφάκη» και οι εντυπώσεις δεν ήταν οι καλύτερες. « Μας έλεγαν τότε ‘μα είναι τρελοί; Δεν έχουν ιδέα σε τι κατάσταση βρίσκεται η χώρα τους;».Το να πιστεύει κανείς ότι υπάρχει μια πιθανή δυνατότητα φιλίας ανάμεσα στον Τσίπρα και στον Ολάντ, είναι σα να πιστεύει ότι υπάρχει ο Μίκυ και η Ντίσνεϋλαντ. Δεν είναι δυνατόν, δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο..Με ρωτάτε αν ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μετατραπεί σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Δεν είναι αυτή η τακτική του, παρά το γεγονός ότι έχει ξεφορτωθεί την αριστερή του πτέρυγα,και δεν υπάρχει ιδεολογική σύνδεση». «Αυτά θα έπρεπε να τα εξηγήσει κάποιος και στο φίλο μας τον κ. Πιτέλα και σε όλους εκείνους που νομίζουν ότι το να αθροίζεις ένα ακόμη Πρωθυπουργό στις προκαταρτικές συναντήσεις των σοσιαλιστών Προέδρων και Πρωθυπουργών, κάτι σημαίνει. Δεν σημαίνει απολύτως τίποτε.

Σημαίνει ότι κάνεις μια αξιακή έκπτωση η οποία σε οδηγεί σε κρίση αξιοπιστίας», τον διέκοψε ο κ. Βενιζέλος.

«Η Γαλλία», συνέχισε ο κ. Κατρεμερ, «είναι προσηλωμένη στην παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, όμως είναι από τους πιο αυστηρούς κριτές στο θέμα του μεταναστευτικού. Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει ευθύνες. Δύο τρομοκράτες πέρασαν από τη Λέρο στην Ευρώπη. Αν υπάρξει νέο τρομοκρατικό χτύπημα, τα δύο κράτη θα πάψουν να έχουν φιλικές σχέσεις ακόμα κι αν αυτό είναι άδικο», υπογράμμισε.

Ο κ. Χωμενίδης μίλησε για τις αυταπάτες της ελληνικής κοινωνίας. «Ακόμα και όταν ο Παπανδρέου ανήγγειλε από το Καστελόριζο όταν θα μπούμε στο μνημόνιο, κάποιοι σκεφτήκαμε ότι έπειτα από τις μεγάλες καταστροφές, του 1897 και του 1922, η Ελλάδα κάλπασε. Γιατί να μην τριτώσει το καλό;». Αντί για αυτό και έπειτα από τη δεκαετία του ’90 που ήταν η δεκαετία της εθνικής συμφιλίωσης, όπως είπε, αναβίωσαν τα εμφυλιοπολεμικά σύνδρομα. «Κάποιοι αντί να κοιτάνε το χάλι τους, κοίταζαν τις φωτογραφίες των προγόνων τους κι αυτές ρετουσαρισμένες. Γιατί πίστεψαν οι Έλληνες τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα; Επειδή η Παιδεία είχε διαλυθεί πριν από την οικονομία και μαζί της κατέρρευσε και η κοινωνική παιδεία. Αυτό το πράγμα που έχουμε στην κυβέρνηση δεν αξίζει να λέγεται Αριστερά, τη σπιλώνει», είπε. Και αργότερα, όταν κάποιοι από το κοινό έθεσαν ερωτήματα για την επίθεση που δέχονται τα δικαιώματα από την κυβέρνηση και αν απειλείται η Δημοκρατία, ο κ. Χωμενίδης απάντησε με ένα επιθετικό τόνο που βρήκε μεγάλη αποδοχή στο ακροατήριο. «Ας απειλήσουν όσο θέλουν τη δημοκρατία. Εμείς θα την υπερασπιστούμε!», δήλωσε.

Ο κ. Βενιζέλος, διαφώνησε με τον κ. Κατρεμερ ότι δεν υπάρχει κράτος στην Ελλάδα.«Λέμε ότι δεν υπάρχει κράτος στην Ελλάδα. Γιατί υπάρχει Ευρωπαϊκή Ένωση ως ολοκληρωμένη πολιτική και οικονομική οντότητα;».

Κράτος υπάρχει», συνέχισε, «αλλά το κράτος στην Ελλάδα ήταν όχημα διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας και συγκροτήθηκε ως προτεκτοράτο των Μεγάλων Δυνάμεων. Το πρόταγμα είναι να αποκτήσει η Ελλάδα κανονικό κράτος, αλλά αυτό είναι δύσκολο σε συνθήκες χρεοκοπίας, όπως και να κάνεις μεταρρυθμίσεις που δεν είναι μια απλή εκλογίκευση αλλά μηχανισμός αναδιανομής του πλεονάσματος, άρα παρέμβαση στα εισοδήματα». Παραδέχθηκε ότι στη αρχή δεν είχαμε αίσθηση του μεγέθους της κρίσης, όμως δεν πίστευαν μόνο οι Έλληνες ότι θα τελείωνε σε λίγους μήνες αλλά και οι ευρωπαίοι και οι δανειστές «που μας παρέσυραν σε εσφαλμένες διαπιστώσεις. Το πρώτο πρόγραμμα ήταν μικρής διάρκειας, ήταν ανεπαρκές με δάνειο μόλις 110 δισ. ευρώ, και δεν περιλάμβανε παρέμβαση στο χρέος.

Αναφερόμενος στο προσφυγικό, παρατήρησε ότι η Ελλάδα πράγματι έκανε ότι δεν καταλάβαινε αλλά το ίδιο έκαναν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Η ΕΕ δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνη της το πρόβλημα, πρέπει να απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. «Το πρόβλημα ασφάλειας της Ευρώπης είναι ευρωατλαντικό. Τι άλλο σημαίνει η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο πέρα από την απόδειξη της ανεπάρκειας των ευρωπαϊκών μηχανισμών;», διερωτήθηκε.

Επιπλέον τόνισε ότι είναι λάθος να συνδέεται το προσφυγικό με την αξιολόγηση και το θέμα του χρέους. «Εμείς δεν συνδέσαμε ποτέ την κρίση με την εξωτερική πολιτική. Όταν είσαι σε υποδεέστερη θέση μόνο αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχεις».

Ο κ. Βενιζέλος, είπε ότι ο ευρωσκεπτικισμός δεν στεγάζεται πλέον μόνο στην ακροδεξιά, αλλά και στην Αριστερά και στο Κέντρο «ένας ευρωσκεπτικισμός ευρέως φάσματος που υποθάλπει ανορθολογικές συμπεριφορές. Είναι ο ανορθολογισμός προτέρημα των Ελλήνων; Όχι. Μπορεί να μην είχαμε καθαρή σχέση με τον Διαφωτισμό, αλλά τον 20ο αιώνα η Ευρώπη ήταν μια σκοτεινή ήπειρος που κυριαρχούνταν από μορφές βίαιου ανορθολογισμού».Σε σχέση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση έθεσε το ερώτημα «μήπως πρέπει να συσπειρωθούν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις;». «Ναι», απάντησε, «για να συσπειρωθούν εκλογικά και κομματικά θα έπρεπε πρώτα να έχουμε δώσει μια καθαρή απάντηση εάν πιστεύουν σε ένα πρόταγμα, σε ένα κυβερνητικό σχήμα και μετά θα απαντήσουμε στο πως μπορεί να επιτευχθεί αυτό. Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να έχουμε καθαρή γραμμή. Δεν μπορεί να κινούμαστε ούτε συμψηφιστικά, ούτε με ίσες αποστάσεις. Ποια θα είναι η ηγεμονική δύναμη αυτού του πράγματος, η ιθύνουσα δύναμη; Θα ήθελα να είναι ο μεσαίος χώρος. Αλλά ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι η ιθύνουσα δύναμη από την πλευρά των ευρωπαϊκών αντιλήψεων και δυνάμεων, πιστεύω ότι δεν έχει κανένα ήθος, καμία ηθική βάση και καμία προοπτική αποτελεσματικότητας να αποδεχτείς ότι μπορεί να είναι ιθύνουσα δύναμη σε ένα τέτοιο σχήμα η σημερινή Κυβέρνηση και οι δυνάμεις που τη στηρίζουν. Αυτό δεν το δέχομαι, δεν το πιστεύω», επισήμανε.