foodchain

Σε πολύ κρίσιμο σημείο είχαμε αφήσει το θέμα μας στο προηγούμενο άρθρο, όταν αναφερθήκαμε στο πείραμα που έγινε με εθελοντές της… πείνας, έτσι ώστε με την επίβλεψη γιατρών από 3.687 θερμίδες να πέσουν ακόμη και στις 2.446. Οπως μάθαμε την περασμένη φορά: «Δεν ελαττώθηκε το μέγεθος των μερίδων αλλά πιο πολύ άλλαξαν οι τροφές που ανέβαιναν στο καθημερινό τραπέζι. Αυτό κράτησε περισσότερο από έναν χρόνο και επάνω στον χρόνο είχαν μειωθεί η σωματική τους μάζα κατά 15%, η χοληστερόλη και η πίεση. Ακόμη πιο εντυπωσιακό ήταν το ότι μειώθηκε ο παράγοντας IGF-1 (Insoulin-like Growth Factor-1), αυτό που ως πέρυσι θεωρούσαν ότι είναι το μεγάλο ζητούμενο για… περήφανα γηρατειά. Δηλαδή, όσο περισσότερο ελάττωνε κάποιος την πρόσληψη πρωτεϊνών μείωνε τον IGF-1 και αυτό του εξασφάλιζε μειωμένες πιθανότητες καρκίνου σε προχωρημένη ηλικία και περισσότερη ευεξία». Ετσι λοιπόν μέσα στην πρώτη δεκαετία του 2000 άρχισε να φαίνεται μια τάση που κάπως ισοπεδωτικά θα συνοψιζόταν στο «φάε λιγότερο για να ζήσεις περισσότερο». Αλλά το 2012 έρχεται μια άλλη εργασία να ανατρέψει τα προηγούμενα. Σε ένα εργαστήριο του National Institute of Age (NIA), στην Πολιτεία του Mέριλαντ, στη διάρκεια πειράματος που κράτησε 25 χρόνια με πιθήκους-ρέζους το ποσό θερμίδων σε σχέση με την κανονική διατροφή μιας άλλης ομάδας αναφοράς είχε ελαττωθεί κατά 30% όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα και μάλιστα στην πολύ γνωστή και δύσκολη να δεχθεί την οποιαδήποτε εργασία επιστημονική επιθεώρηση «Nature» (www.nature.com/nature/journal/v489/n7415/full/nature11432.html). Σε μια σύντομη λοιπόν ανακοίνωσή της η ερευνητική ομάδα, με όσα αναφέρει, έδινε ένα σημαντικό χτύπημα στην άποψη για την ευθεία σχέση που έχουν η ελαττωμένη πρόσληψη θερμίδων και η μακροζωία: «Η ελάττωση των θερμίδων στην καθημερινή διατροφή κατά 10%-40% τείνει να θεωρείται ο πλέον ισχυρός μηχανισμός για την αύξηση του ορίου ζωής και για την ευεξία και ό,τι επίσης επιβραδύνει ή και εμποδίζει την εμφάνιση πολλών χρόνιων ασθενειών σε διάφορα ζώα. Αναφέρουμε λοιπόν στην εργασία μας εδώ ότι μια ελάττωση των θερμίδων, που έγινε και σε νεότερα και σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, δεν έδειξε να βελτιώνει τα αποτελέσματα σχετικά με την επιβίωσή τους».

Η πρώτη αντίδραση και δικαιολογημένα είναι να σκεφθεί ο καθένας ότι πρόκειται για ένα μεμονωμένο αποτέλεσμα. Και επιπλέον όταν διαβάσει ότι και οι δύο ομάδες, και αυτή που της ελάττωσαν τις θερμίδες και η άλλη με το συνηθισμένο επίπεδο θερμίδων, έτρωγαν καλής ποιότητας τροφή, τα ερωτήματα γίνονται περισσότερα. (Ενώ ήδη έχουν δημιουργηθεί και ομάδες φανατικών που μπορεί να πηγαίνουν να φάνε κάπου έξω αλλά επιμένουν στην ολιγοθερμική δίαιτα, οπότε ούτε μπίρες ούτε μεζεδάκια και μετά από πολλούς δισταγμούς δύο, το πολύ τρεις κουταλιές γλυκό στο τέλος. Υπάρχει άλλωστε και η ύστατη δικαιολογία «άλλο οι πίθηκοι, άλλο οι άνθρωποι».)

Αν όμως ψάξεις κι άλλο το θέμα, μπαίνουν και άνθρωποι στο κάδρο. Στις 4 Μαρτίου 2014, στις σελίδες 407-427 του επιστημονικού περιοδικού «Cell Metabolism» (www.sciencedirect.com/science/article/pii/S155041311400062X) δημοσιεύεται μια εργασία όπου αναφέρεται ότι άνθρωποι ηλικίας 50-65 ετών που κατανάλωναν υψηλά ποσοστά πρωτεϊνών είχαν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από καρκίνο σε σχέση με όσους ακολουθούσαν μια δίαιτα φτωχή σε πρωτεΐνες, ενώ και στη θνησιμότητα παρατηρήθηκε μια διαφορά περίπου 75% σε βάρος της πρώτης κατηγορίας. Και το κλειδί για την ερμηνεία αυτών των αποτελεσμάτων θεωρήθηκε ο παράγοντας IGF-1 που αναφέρθηκε και σήμερα στην αρχή και στο προηγούμενο άρθρο. Μάλιστα έφθασαν να πουν ότι η αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών, που δεν μπορεί να συμβαδίσει βέβαια με καθημερινά μειωμένη ποσότητα θερμίδων, είναι τόσο επιβαρυντική για τον οργανισμό όσο και το κάπνισμα. Αναλύοντας όμως πιο προσεκτικά τα δεδομένα τους οι ερευνητές διαπίστωσαν πως μέσα σ’ αυτά κρυβόταν κάτι άλλο. Αν, δηλαδή, χώριζαν τα στατιστικά δεδομένα κατά ηλικίες, μετά τα 65 παρουσιαζόταν το αντίθετο φαινόμενο. Οι πολλές πρωτεΐνες μείωναν τη θνησιμότητα! Και έτσι ο Jamie στην Ικαρία κάνοντας παρέα με τους ανθρώπους εκεί και τρώγοντας από τα φαγητά που του ετοίμαζαν οι μιας κάποιας ηλικίας μαγείρισσες ανακάλυψε εντελώς απροσδόκητα ένα μυστικό που άλλοι χρειάστηκαν εργασίες δεκαετιών για να το προσεγγίσουν. Πέρα όμως από αυτή την πλάκα, αξίζει να δούμε πιο προσεκτικά το θέμα του IGF-1 παράγοντα που μας φέρνει ξαφνικά ως τον μακρινό για εμάς Νότιο Ισημερινό…