Μάρτυρας μιας πολύ σημαντικής στιγμής για τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας κ. Ανδρέα Ξανθό έμελλε να γίνει «Το Βήμα». Ηταν η στιγμή που έφθασε στο γραφείο του η υπουργική απόφαση για την κατάργηση του εισιτηρίου των 5 ευρώ. Η συνέντευξη διεκόπη προκειμένου ο υπουργός να υπογράψει «την πρώτη σημαντική απόφαση», όπως ο ίδιος τη χαρακτήρισε. «Εχετε υπογράψει κι άλλη» του θύμισε στενός συνεργάτης του. «Αυτό είναι άλλο πράγμα. Είναι για όλο τον κόσμο. Είναι το πρώτο βήμα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στο ΕΣΥ» απάντησε ο κ. Ξανθός μη μπορώντας να κρύψει τη χαρά του. Τώρα απομένει μόνο η υπογραφή του υπουργού Οικονομικών για να γίνει η εξαγγελία πράξη. Το συγκεκριμένο θέμα ήταν το πρώτο που τέθηκε ως ερώτημα στον αναπληρωτή υπουργό Υγείας.
Κύριε Ξανθέ, τη Δευτέρα στο Eurogroup υπήρξε αντίδραση από τους κ.κ. Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ για την κατάθεση του νομοσχεδίου για την ανθρωπιστική κρίση. Είπαν ότι αποτελεί μονομερή κίνηση και ότι θέλουν να ενημερώνονται όταν μια ενέργεια της κυβέρνησης έχει δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Εσείς έχετε ενημερώσει τους θεσμούς για την κατάργηση του εισιτηρίου των 5 ευρώ στα νοσοκομεία και του ενός ευρώ ανά συνταγή; Εχετε πάρει το «πράσινο φως»;
«Η βούλησή μας είναι να υπάρξει ανακούφιση της κοινωνίας σε όλους τους τομείς και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την υγειονομική φροντίδα. Τα 5 ευρώ είναι ώριμο να καταργηθούν. Βεβαίως και εμείς ως υπουργείο Υγείας έχουμε τη δέσμευση οι παρεμβάσεις που θα κάνουμε στο τετράμηνο να μην επιφέρουν δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Ωστόσο, εκεί υπάρχει και ένα πολύ σημαντικό θέμα που αφορά την καθολική κάλυψη του πληθυσμού. Πιστεύουμε ότι η αναίρεση μέτρων που επιβαρύνουν τους πολίτες είναι κίνηση που συμβάλλει στην υλοποίηση του στόχου της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού στον τομέα της υγείας. Γενικότερα πιστεύω ότι τα μέτρα για την ανθρωπιστική κρίση και την αντιμετώπιση της υγειονομικής φτώχειας είναι πράξεις στοιχειώδους αυτοπροστασίας της κοινωνίας μας και με την έννοια αυτή θεωρώ ότι δεν μπορούν να τίθενται υπό διαπραγμάτευση. Αφορούν την πρόσβαση σε σημαντικά κοινωνικά αγαθά, όπως η διατροφή, η θέρμανση, η στέγη, η ηλεκτρική ενέργεια και η περίθαλψη. Πιστεύω ότι και η Ευρώπη στις καταστατικές της συνθήκες αναγνωρίζει αυτά τα δικαιώματα. Είναι ανθρώπινα δικαιώματα που δεν μπορούν σήμερα να καταστρατηγούνται σε μια χώρα-μέλος της ΕΕ που θέλει να έχει ισότιμη θέση στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι».
Το 1 ευρώ ανά συνταγή;
«Το 1 ευρώ προβλέπεται σε μνημονιακούς νόμους και θέλει νομοθετική αλλαγή. Με το πρώτο νομοσχέδιο που θα φέρουμε στη Βουλή θα ακυρώσουμε ορισμένες μνημονιακές ρυθμίσεις που έχουν επιβαρύνει τους πολίτες».
Πότε θα είναι έτοιμο;
«Θα επιδιώξουμε να έχουμε έτοιμο ένα νομοσχέδιο μέσα στον Απρίλιο».
Θα είναι νομοσχέδιο-«σκούπα»;
«Θα είναι στη λογική της λήψης μέτρων για την ανακούφιση του πληθυσμού στον τομέα της υγείας και τη στήριξη και αναδιοργάνωση του ΕΣΥ. Ουσιαστικά θα είναι συνέχεια του νομοσχεδίου για την ανθρωπιστική κρίση. Θα εξειδικεύει, στην ίδια λογική, μέτρα στον χώρο της υγείας».
Ποια είναι τα δυο-τρία μεγαλύτερα προβλήματα που έχετε εντοπίσει στα δημόσια νοσοκομεία;
«Η εικόνα της αποδιοργάνωσης είναι εμφανής. Τα νοσοκομεία είναι στο όριο της διάλυσης. Τα κενά είναι τεράστια. Το πρώτο μας μέλημα αυτή τη στιγμή είναι να κρατήσουμε όρθιο το σύστημα υγείας ώστε να μην καταρρεύσει μέσα από μια σωρευτική δράση πολλαπλών αρνητικών παρεμβάσεων που είχαν γίνει τα τελευταία χρόνια. Πρέπει καταρχήν να ενισχύσουμε τις δημόσιες δομές με ανθρώπινο δυναμικό. Για να γίνει αυτό άμεσα πρέπει να εκμεταλλευθούμε όλες τις δυνατότητες που έχουμε με επικουρικό προσωπικό. Δηλαδή με προκήρυξη θέσεων μη μόνιμου προσωπικού. Επειδή όμως και εκεί ο μέσος χρόνος για την πρόσληψη είναι δυόμισι ως τρεις μήνες, κάνουμε μια νομοθετική προετοιμασία για την επιτάχυνση της διαδικασίας. Επεξεργαζόμαστε σχέδιο που προβλέπει λίστες ανά ειδικότητα και Υγειονομική Περιφέρεια, οι οποίες θα ενεργοποιούνται πολύ γρήγορα. Με ευθύνη των Υγειονομικών Περιφερειών θα γίνεται η επιλογή από έναν κατάλογο που θα υπάρχει ήδη έτοιμος και με την έγκριση του υπουργείου θα προχωρεί γρήγορα η πρόσληψη του γιατρού. Θέλουμε να μειώσουμε στο ελάχιστο τον χρόνο για να έχουμε το περιθώριο να δράσουμε πυροσβεστικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Μια άλλη προσπάθεια που θα κάνουμε είναι να συντμήσουμε τους χρόνους που χρειάζονται για να προσληφθεί μη ιατρικό προσωπικό μέσω ΑΣΕΠ. Αναφέρομαι στις 1.095 θέσεις. Θέλουμε μέσα στη χρονιά να έχει τοποθετηθεί αυτό το προσωπικό, δηλαδή νοσηλευτές, παραϊατρικό προσωπικό, φαρμακοποιοί.
Το πιο σημαντικό όμως, που αντιμετωπίζουμε τώρα, με τροπολογία που θα καταθέσουμε στο νομοσχέδιο για την ανθρωπιστική κρίση, είναι να παρατείνουμε ως το τέλος του χρόνου τη θητεία του επικουρικού προσωπικού κάθε κατηγορίας που υπηρετεί σήμερα στο σύστημα υγείας. Οι συμβάσεις του προσωπικού αυτού έληγαν στο πρώτο εξάμηνο. Οπότε με αυτόν τον τρόπο ανακουφίζουμε λίγο το σύστημα. Ελπίζω ως το τέλος του χρόνου να έχουν προχωρήσει και οι τοποθετήσεις των μόνιμων γιατρών του ΕΣΥ οι οποίοι είναι από παλαιότερες κρίσεις και βρίσκονται στην τελική φάση. Είναι περίπου 450 γιατροί. Αυτό που μας ενδιαφέρει σε αυτή τη φάση είναι όχι μόνο να μην έχουμε απομάκρυνση προσωπικού εφέτος, αλλά να έχουμε και μια αισθητή ενίσχυσή του. Ο στόχος είναι να μην κλείσει κανένα τμήμα από τα λειτουργούντα και να μειώσουμε τον χρόνο αναμονής χειρουργικών περιστατικών και γι’ αυτό χρειάζεται ενίσχυση των χειρουργείων με αναισθησιολόγους.
Πρέπει να δούμε το κρίσιμο ζήτημα των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Σύμφωνα με την Επιστημονική Εταιρεία των εντατικολόγων, σήμερα κινδυνεύουν 100 κλίνες Εντατικής. Ετσι, κάνουμε προσπάθειες για να μείνουν σε λειτουργία τα υπάρχοντα 500 κρεβάτια και να ανοίξουν σταδιακά άλλα 200 ΜΕΘ και ΜΑΦ. Στόχος μας είναι να εξαλείψουμε το ντροπιαστικό φαινόμενο της λίστας αναμονής για κλίνη εντατικής θεραπείας».

Ο Ελληνας εμπιστεύεται το ΕΣΥ;
«Στα δύσκολα περιστατικά, ιδιαίτερα στα επείγοντα και τα απειλητικά για τη ζωή, νομίζω ότι ο κόσμος
εμπιστεύεται το δημόσιο σύστημα υγείας. Δεν θεωρώ ότι καταφεύγει εκεί επειδή δεν έχει άλλη επιλογή. Ξέρουμε ότι το δημόσιο σύστημα υγείας υστερεί στο κομμάτι της άμεσης εξυπηρέτησης, της ξενοδοχειακής υποδομής. Ενα μέρος της κοινωνίας που έχει την οικονομική δυνατότητα να αναζητήσει υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, το κάνει. Το πρόβλημα όμως σήμερα είναι ότι το δημόσιο σύστημα δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση υπηρεσιών λόγω της φτωχοποίησης της κοινωνίας».
Πληροφορούμαι τις τελευταίες ημέρες ότι παρουσιάζονται ελλείψεις σε υλικά λόγω μειωμένης ρευστότητας. Τι εικόνα έχετε από τα νοσοκομεία;
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πρόβλημα στο ΕΣΥ εξ αυτού του λόγου. Προβλήματα υπάρχουν λόγω του ιδιαίτερα ελλειμματικού προϋπολογισμού. Οφείλουμε να προχωρήσουμε σε αναμόρφωση του προϋπολογισμού Υγείας, στον βαθμό που θα πάει καλά η διαπραγμάτευση και θα έχουμε τα δημοσιονομικά περιθώρια για να εξασφαλιστεί η στοιχειωδώς εύρυθμη λειτουργία των νοσοκομείων ως το τέλος του χρόνου».
Από την περασμένη εβδομάδα η ΠΟΕΔΗΝ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα Κέντρα Υγείας. Οι εργαζόμενοι λένε ότι υπάρχει λειτουργικό χάος μετά την αποσύνδεσή τους από τα νοσοκομεία και ότι αδυνατούν να προμηθευτούν ακόμη και βασικά είδη.
«Η μετάβαση των Κέντρων Υγείας στις Υγειονομικές Περιφέρειες έγινε απροετοίμαστα. Είναι θέμα που προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε με τροπολογία που παρατείνει την κάλυψη των αναγκών των Κέντρων Υγείας σε υγειονομικό υλικό από τα νοσοκομεία ως το τέλος του χρόνου. Αυτή η χρονιά θα είναι δύσκολη και για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας».

Μελετάτε κάποιο σχέδιο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας;
«Συγκροτήσαμε μια επιτροπή, με επικεφαλής τον Αλέξη Μπένο, η οποία θα μας φέρει πρόταση για την αναδιοργάνωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, στην κατεύθυνση της καθολικής κάλυψης του πληθυσμού, της ενίσχυσης της πρόληψης και της αγωγής υγείας».

Πότε θα είναι έτοιμη η πρόταση;
«Πιστεύω ότι μέσα στον επόμενο μήνα θα μπορούμε να έχουμε ένα πρώτο σχέδιο. Κοιτάξτε, η αλήθεια είναι ότι είχαν γίνει πολλές προσπάθειες στο παρελθόν. Κατά την άποψή μου, ο πολιτικός λόγος για τον οποίο δεν αναπτύχθηκε η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι ότι το νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο είχε πάντα πολύ ισχυρή κοινωνική και πολιτική επιρροή. Ολοι μιλούσαν για το σύγχρονο νοσοκομείο, το εξειδικευμένο, με τα τελειότερα μηχανήματα. Αντιθέτως, η πρωτοβάθμια φροντίδα είναι μια επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό και όχι σε εξοπλισμό. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι συνειδητά είχε επιλεγεί η πρωτοβάθμια φροντίδα ως προνομιακό πεδίο δραστηριοποίησης του ιδιωτικού τομέα».

«Οχι σε συγχωνεύσεις νοσοκομείων»

Θα προχωρήσετε το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για τις συγχωνεύσεις των νοσοκομείων;

«Δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Ισα ίσα προσπαθούμε να περισώσουμε τμήματα νοσοκομείων που έκλεισαν βίαια, όπως για παράδειγμα το «Αμαλία Φλέμινγκ». Κάποια στιγμή πρέπει να ξαναδούμε τον νοσοκομειακό χάρτη στο Λεκανοπέδιο, προκειμένου να γίνει καλύτερη κατανομή κλινικών και τμημάτων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να έχουμε αναξιοποίητες υποδομές, εξοπλισμό και προσωπικό. Πρέπει να κάνουμε μια πιο ορθολογική κατανομή, χωρίς να νιώσει το προσωπικό ότι απειλείται».
Θα κλείσετε τα ψυχιατρεία;
«Οχι άμεσα και απροετοίμαστα. Αυτό το σχέδιο έχει ήδη παγώσει, διότι από τα πράγματα φάνηκε ότι δεν υπήρχε η προετοιμασία για μια ομαλή μετάβαση από το άσυλο σε μια κοινοτική ψυχιατρική φροντίδα. Αυτό που θα προτάξουμε είναι να υπάρξουν στήριξη και ανάπτυξη των δημόσιων δομών ψυχικής υγείας και η διασφάλιση της συνέχειας της φροντίδας των ψυχικά ασθενών. Επίσης θα επαναδιαπραγματευθούμε το σύμφωνο Αντόρ – Λυκουρέντζου, τα χρονοδιαγράμματά του, τις λειτουργικές προϋποθέσεις, τις χρηματοδοτήσεις, τη στελέχωση με ανθρώπινο δυναμικό. Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον τρόπο θα προωθηθεί αποτελεσματικά και ουσιαστικά ο προοδευτικός στόχος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και του μετασχηματισμού του ασύλου και κυρίως η αλλαγή παραδείγματος στην ψυχιατρική φροντίδα».

Πρόσφατα ανακοινώσατε αλλαγές στις συμμετοχές στα φάρμακα, με την εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων, προκειμένου να προστατευθούν οι οικονομικά αδύναμοι. Ποιοι θα έχουν μηδενική συμμετοχή βάσει εισοδηματικών κριτηρίων;
«Η σκέψη μας είναι να αφορά σε πρώτη φάση περίπου 300.000 νοικοκυριά, δηλαδή 700.000 άτομα, που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, σύμφωνα με το νομοσχέδιο για την ανθρωπιστική κρίση».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ