Ανοιχτούς προϋπολογισμούς για τα υπουργεία, τα ΝΠΔΔ, τους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και τα ΝΠΔΔ αυτών στις ιστοσελίδες τους, σε πραγματικό χρόνο και με αναλυτικές καταστάσεις εσόδων – εξόδων, προβλέπει το σχέδιο νόμου «Ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα» που κατατέθηκε σήμερα, Τετάρτη, στη Βουλή. Επίσης, το ίδιο νομοσχέδιο καθιερώνει την υποχρεωτική ανάρτηση στη «Διαύγεια» της αναλυτικής κατάστασης διάθεσης των κρατικών επιχορηγήσεων που έλαβαν για όλες τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, τις ΜΚΟ, τα σωματεία, τα ιδρύματα και τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ).
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ενσωματώνει στο Ελληνικό Δίκαιο την Οδηγία 2013/37 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ελεύθερη διάθεση δεδομένων του Δημοσίου σε κάθε τρίτο φορέα. Η γενική αρχή που το διέπει είναι ότι όλα τα δεδομένα του δημόσιου τομέα είναι ελεύθερα προς διάθεση, με την επιφύλαξη αυτών που προστατεύονται από το ιδιωτικό απόρρητο, καθώς και όσα αναφέρονται σε ζητήματα εθνικής ασφαλείας.
Για σημαντική ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στο Δημόσιο, στο πλαίσιο της αρχής της φανερής δράσης της διοίκησης, έκανε λόγο ο υπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, με αφορμή την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Μέσα σε διάστημα τριών μηνών, όπως προβλέπεται, κάθε δημόσιος φορέας θα οριστικοποιήσει τη λίστα των δεδομένων που θα είναι διαθέσιμα, των οποίων η ανάρτηση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός έξι μηνών από την ψήφιση του νόμου.
Στο πλαίσιο των ανοιχτών δεδομένων, η εκτέλεση των προϋπολογισμών των υπουργείων, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και των ΝΠΔΔ αυτών πρέπει να εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του κατά κανόνα σε πραγματικό χρόνο και να παρέχει αναλυτικές καταστάσεις και για το σκέλος των εσόδων και για το σκέλος των εξόδων ανά κωδικό αριθμό εσόδου ή εξόδου. Με τον τρόπο αυτό, κάθε πολίτης θα μπορεί να αξιολογεί και να έχει πλήρη γνώση της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού κάθε φορέα.
Επίσης, ως προς τους μη κερδοσκοπικούς φορείς, οι οποίοι επιχορηγούνται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα με ποσό άνω των 3.000 ευρώ ετησίως, προβλέπεται η υποχρεωτική ανάρτηση στο αναβαθμισμένο «πρόγραμμα Διαύγεια». Σε αυτούς περιλαμβάνονται όλες οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες (μεταξύ των οποίων και οι ΜΚΟ), τα σωματεία, τα ιδρύματα, οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ) και λοιποί μη κερδοσκοπικοί φορείς. Αυτοί οφείλουν να αναρτούν αναλυτική κατάσταση διάθεσης των επιχορηγήσεων που έλαβαν.
Θεσπίζεται, ακόμη, ετήσιος διαγωνισμός για την αξιοποίηση των ανοικτών δεδομένων, ενώ καθιερώνονται παράλληλα και βραβεία σε φορείς του δημοσίου τομέα που έχουν επιδείξει αποτελεσματικές και καινοτόμες διαδικασίες ανοικτής διάθεσης των δεδομένων τους. «Το νομοσχέδιο μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικά οφέλη τόσο ευθέως από υπηρεσίες που αναπτύσσονται με τα ανοικτά δεδομένα, όσο και από το εισόδημα των νέων θέσεων απασχόλησης που δημιουργούνται. Επιπλέον, η ελεύθερη διάθεση δημοσίων δεδομένων μειώνει το κόστος συναλλαγής των πολιτών με το κράτος, καθώς περισσότερα και καλύτερης ποιότητας δεδομένα έχουν ως αποτέλεσμα πιο πληροφορημένους πολίτες, και επομένως οδηγούν σε μείωση του αριθμού των άκαρπων επισκέψεων σε δημόσιες υπηρεσίες» δήλωσε ο υπουργός.
Από την πλευρά της, η υφυπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κυρία Εύη Χριστοφιλοπούλου, ανέφερε: «Τα ανοικτά δεδομένα του δημοσίου δεν είναι μόνο εργαλείο λογοδοσίας, αλλά μπορούν να μετατραπούν και σε ισχυρό καταλύτη για κάθε προοπτική ανάπτυξης, επιχειρηματικότητας και καινοτομίας».
Έλεγχος νομιμότητας των διορισμών
Το σχέδιο νόμου ενσωματώνει δυο διατάξεις στο πλαίσιο του ελέγχου νομιμότητας των διορισμών στο Δημόσιο που διενεργεί το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Σύμφωνα με αυτές, καθιερώνεται υποχρεωτικός και αυτεπάγγελτος έλεγχος της γνησιότητας όλων των αναγκαίων δικαιολογητικών που υποβάλλονται για κάθε νέο διορισμό ή πρόσληψη. Έλεγχος που αφορά όλους τους υπαλλήλους, μόνιμους και Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, σε όλο το Δημόσιο και για όλους τους τρόπους πρόσληψης.
Ακόμη, για τους ήδη υπηρετούντες υπαλλήλους καθιερώνεται ο αυτεπάγγελτος έλεγχος της γνησιότητας των δικαιολογητικών με αφορμή συγκεκριμένη σοβαρή υπηρεσιακή μεταβολή (μετάταξη ή μεταφορά) ή με την παραίτηση από την υπηρεσία. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι ο έλεγχος για κάθε υπηρετούντα υπάλληλο θα γίνει οπωσδήποτε τουλάχιστον μία φορά, αφού καθιερώνεται ως απαραίτητη προϋπόθεση και για την αποχώρηση του υπαλλήλου από την υπηρεσία.
