O Γκι Λαλιμπερτέ και η αυτοκρατορία του Ηλιου

Είναι ο 17ος πλουσιότερος άνθρωπος του Καναδά, καταλαμβάνει τη θέση Νο 831 στην παγκόσμια κατάταξη και η προσωπική περιουσία του αγγίζει τα 1,8 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την εφετινή λίστα του «Forbes». Το 2004 τρύπωσε και στη λίστα του «Time» με τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους στον πλανήτη, ενώ την ίδια χρονιά τιμήθηκε από τον Γενικό Κυβερνήτη του Καναδά με την κορυφαία διάκριση που μπορεί να λάβει πολίτης της χώρας. Ωστόσο, στην περίπτωση του Γκι Λαλιμπερτέ αυτά είναι τα πιο «βαρετά» βιογραφικά στοιχεία. Διασταύρωση Μπρους Γουίλις και κυβερνήτη Ζαν-Λυκ Πικάρ από το «Star Trek», ο 53χρονος με το ξυρισμένο κεφάλι και το επίμονο χαμόγελο, στα νιάτα του κατάπινε φωτιές, ισορροπούσε σε ξυλοπόδαρα, έπαιζε φυσαρμόνικα και ακορντεόν και έπειτα διεκδικούσε με το καπέλο του τα κέρματα των περαστικών. Σήμερα, ο ίδιος τύπος ευθύνεται για τη διασκέδαση 100 εκατομμυρίων ανθρώπων, καθώς είναι η χαρισματική προσωπικότητα πίσω από το διεθνές φαινόμενο «Cirque du Soleil». Και όχι μόνο αυτό. Οταν δεν διοικεί έναν κολοσσό που απασχολεί 5.000 άτομα ακροβολισμένα σε πέντε ηπείρους (πλην Ανταρκτικής), ο πιο ισχυρός ιμπρεσάριος στον πλανήτη κάνει βόλτες στο Διάστημα, σαρώνει τα μεγαλύτερα τραπέζια του πόκερ και έχει βάλει στόχο να εξαλείψει τη λειψυδρία και τις ασθένειες από προσώπου Γης.

Λίγοι γνωρίζουν με λεπτομέρειες την πορεία του αυτοδημιούργητου Λαλιμπερτέ προς τον θρίαμβο –και ο ίδιος δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Cirque du Soleil οφείλει κατά μεγάλο μέρος την ύπαρξή του στην… ανακάλυψη του Καναδά. Γεννημένος στο Κεμπέκ το 1959, έπειτα από μια μίνι ευρωπαϊκή τουρνέ ως street performer στα 18 (το πρώτο βράδυ του στο Λονδίνο κοιμήθηκε σε παγκάκι), μια ολιγοήμερη απασχόληση σε υδροηλεκτρική μονάδα (μια απεργία έβαλε άδοξο τέλος σε αυτή την καριέρα) και μια σειρά από μέτριες ζογκλερικές εξορμήσεις με συμπατριώτες του (τα μέλη εναλάσσονταν πιο συχνά και από τα ονόματα της ομάδας), ο Λαλιμπερτέ κατόρθωσε στα 24 του χρόνια να εξασφαλίσει για τον περιπλανώμενο θίασό του μια γενναία επιχορήγηση από την κυβέρνηση της επαρχίας του Κεμπέκ. Καθήκον τους ήταν να οργανώσουν τις καλλιτεχνικές εορταστικές εκδηλώσεις του 1984 για τα 450 χρόνια από την «επίσκεψη» του γάλλου εξερευνητή Ζακ Καρτιέ στην αχανή χώρα. Το Τσίρκο του Ηλιου είχε μόλις ανατείλει (η λέξη «ήλιος» είναι για τον ιδρυτή του συνώνυμο των λέξεων «ενέργεια» και «νιάτα») και οι Καναδοί το αγκάλιασαν με ενθουσιασμό. Υποτίθεται ότι το «πάρτι» θα διαρκούσε έναν χρόνο. Ομως τα όνειρα του Λαλιμπερτέ ξεπερνούσαν χρονικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς. Ετσι η ακροβατική κολεκτίβα φτερούγισε στην Πόλη των Αγγέλων, όπου ο Λαλιμπερτέ και οι συνεργάτες του έπαιξαν το καλό τους χαρτί, ποντάροντας και τα τελευταία τους χρήματα για να συμπεριληφθεί το Cirque du Soleil σε ένα τοπικό καλλιτεχνικό φεστιβάλ: «Τζόγαρα τα πάντα εκείνη τη βραδιά. Αν αποτυγχάναμε, δεν είχαμε λεφτά ούτε για τη βενζίνη της επιστροφής από το L.A.».

Σχεδόν τρεις δεκαετίες και 300 πόλεις μετά, το σκληρό πόκερ συνεχίζεται. Το Τσίρκο του Ηλιου είναι ίσως το διασημότερο εξαγώγιμο προϊόν του Καναδά –στην αυγή του μιλένιουμ ο ετήσιος κύκλος εργασιών από τις sold out παραστάσεις άγγιζαν το 1 δισεκατομμύρια δολάρια! Ομοίως, το θρυλικό Las Vegas Strip, η αχανής λεωφόρος με τα μυθικά καζίνα, δεν θα ήταν η ίδια χωρίς τα μόνιμα ακροβατικά σόου του κυρίου Λαλιμπερτέ με τα απόκοσμα ονόματα «Ka», «Mystere», «Zumanity» και «O». Το πόκερ κορυφώθηκε και στην κυριολεξία, αφού ο άσος των ακροβατικών είναι και φανατικός χαρτοπαίκτης, από εκείνους τους σουπερστάρ της τσόχας που βλέπουμε στα τηλεοπτικά τουρνουά. Ωστόσο, στα χαρτιά ηττάται κατά κράτος, για την ακρίβεια τα τελευταία χρόνια έχει φύγει ελαφρύτερος κατά 26 εκατ. δολάρια. Μάλλον κερδίζει στην αγάπη. Πατέρας πέντε παιδιών από δύο διαφορετικές –αλλά εξίσου εξωτικές –συντρόφους, περνάει τον περισσότερο χρόνο του στην Ιμπιζα, όπου βρίσκεται το ένα από τα επτά σπίτια του.

Ο Λαλιμπερτέ και οι συνεργάτες του τηρούν ευλαβικά στην απλή αλλά απαιτητική συνταγή αυτού που ονομάζουν «nouveau cirque». Ενα τσίρκο χωρίς ζώα, που συνδυάζει θεατρικότητα, μιμητική, ακροβατικά και χορό από αθλητές παγκοσμίου κλάσης και κορυφαίους συντελεστές κάθε ειδικότητας «ενορχηστρωμένους» από καταξιωμένους σκηνοθέτες του θεάτρου, της όπερας και του σινεμά. Ενα new age θέαμα υψηλού προϋπολογισμού και σταθερά υψηλής αισθητικής, πλούσιο σε συμβολισμούς και συναίσθημα, που αποθεώνει την ανθρώπινη υπόσταση, αψηφά τους φυσικούς νόμους και αγγίζει ευαίσθητες χορδές αξιοποιώντας την οικουμενική γλώσσα του σώματος και την παγκόσμια διάλεκτο της μουσικής. Στις παραστάσεις του Cirque du Soleil ο Λαλιμπερτέ πάντρεψε ετερόκλητες τέχνες και τεχνικές, διαφορετικά ήθη και παραδόσεις, δημιουργώντας μια σύγχρονο, διεθνώς αναγνωρίσιμο brand name. Τελευταίος, αλλά εξίσου σημαντικός, παράγοντας για τη μακροημέρευση του φαινομένου ήταν η διορατικότητα του ηγέτη του να απαιτήσει εξαρχής πλήρη καλλιτεχνική ελευθερία και δημιουργικό έλεγχο των σόου, σε συνδυασμό με την πεισματική άρνησή του να υπογράψει συμβόλαιο αποκλειστικότητας.

Ο μυστηριώδης Καναδός που απογείωσε το «Dralion», το «Alegria» και τα υπόλοιπα ιπτάμενα υπερθεάματα του φαινομένου Cirque du Soleil έμαθε από πρώτο χέρι τι σημαίνει απουσία βαρύτητας, καθώς το φθινόπωρο του 2009 έγινε μόλις ο έβδομος κοινός θνητός στην Ιστορία που πάτησε το πόδι του στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Με «εισιτήριο» ύψους 35 εκατομμυρίων δολαρίων η εταιρεία διαστημικού τουρισμού Space Adventures εξασφάλισε στον αιθεροβάμονα κροίσο μια σκληρή εξάμηνη εκπαίδευση σε ρωσικό έδαφος, ένα σκάφανδρο κοσμοναύτη με όλα τα συμπαρομαρτούντα, μια μαγική εκτόξευση με πύραυλο Σογιούζ και έντεκα ανεπανάληπτα 24ωρα σε τροχιά γύρω από τη Γη, παρέα με τους «επαγγελματίες» ενοίκους του Διαστημικού Σταθμού. Ο αιωρούμενος δισεκατομμυριούχος δεν έχασε λεπτό. Και με τη Γη συνδέθηκε, και για το Cirque Du Soleil μίλησε και τις φιλανθρωπίες του προώθησε και φωτογραφίες τράβηξε. To λεύκωμα «Gaia» (εκδ. Assouline) φιλοξενεί τις 102 καλύτερες «εξωγήινες» εμπειρίες του από ύψος 330 χλμ. με τον φακό μιας Nikon D3X. «Οταν έχεις αντικρίσει τον πλανήτη Γη από το φινιστρίνι, λίγα πράγματα μπορούν να σε προσγειώσουν» έχει πει χαρακτηριστικά.

Εκτός από πρωτοπόρος του Διαστήματος, ο Γκι Λαλιμπερτέ είναι και αεικίνητος φιλάνθρωπος –έχει προικίσει το δικής του έμπνευσης Ιδρυμα One Drop για τη σωτηρία των υδάτινων πόρων με 100 εκατ. δολ., ενώ έχει ενημερώσει τα παιδιά του ότι το 80% της περιουσίας του θα διοχετευτεί σε φιλανθρωπίες γιατί πολύ απλά «πρέπει να μοιράζεσαι τον πλούτο σου». Πέρα και πάνω από όλα, όμως, είναι ένα άγρυπνο επιχειρηματικό δαιμόνιο, καθώς διευθύνει έναν καλοκουρδισμένο πολυεθνικό θίασο σε περιοδεύουσες και μόνιμες παραστάσεις από το Λας Βέγκας ως το Μακάου και από το Τόκιο ως την Αθήνα. Ενδεικτικά, μόνο για το βραβευμένο με τρία Emmy υπερθέαμα του «Dralion» θα ταξιδέψουν στην Ελλάδα εκατοντάδες άνθρωποι και δεκάδες κοντέινερ με υλικοτεχνική υποδομή και υποστηρικτικές υπηρεσίες. Ενα γιγαντιαίο παζλ πολλών τόνων σε μορφή κινεζικού ναού αναμένεται να συναρμολογηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες στην καρδιά του ΟΑΚΑ για να υποδεχθεί όλους εκείνους που συμφωνούν με τη φιλοσοφία του Λαλιμπερτέ και του αισθαντικού τσίρκου του, ότι δηλαδή «κάθε ενήλικος δεν παύει να κρύβει μέσα του ένα παιδί. Προσφέρουμε στους ανθρώπους την ευκαιρία να ονειρεύονται σαν παιδιά». ‘Η, τουλάχιστον, να ξεχνούν για λίγο τις σκοτούρες. Οπως έχει, άλλωστε, προβλέψει: «Σε περιόδους κρίσης ο τομέας της ψυχαγωγίας είναι ο τελευταίος που θα πληγεί και ο πρώτος που θα ανακάμψει». Κάτι περισσότερο θα ξέρει.

* Cirque du Soleil –«Dralion»: 29/10-3/11, Κλειστό Γήπεδο Μπάσκετ ΟΑΚΑ. Πληροφορίες στο www.lavrys.gr και στο τηλ. 210 8938 138.