Το Ευρωπαΐκό Κοινοβούλιο ενέκρινε το νέο ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης συνόρων Eurosur, που φιλοδοξεί να «καταπολεμήσει τη λαθρομετανάστευση», αλλά και να «προστατεύσει τους πρόσφυγες» που ζητούν καταφύγιο στην Ευρωπαΐκή Ενωση (ΕΕ).

Πρόκειται για δίκτυο συνεχούς επιτήρησης μέσω δορυφόρων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αλλά και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών. Οπως μεταδίδει η ελληνόφωνη υπηρεσία της γερμανικής Deutshe Welle, το σύστημα Eurosur ( από τις λέξεις Europe και surveillance: Ευρώπη και επιτήρηση ) θα λειτουργεί από τον Δεκέμβριο στην Ελλάδα και άλλες χώρες με «εξωτερικά σύνορα», ενώ σταδιακά θα επεκταθεί και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη που συνορεύουν μόνο με άλλα κράτη-μέλη.

Το δίκτυο χρηματοδοτείται με 244 εκ. ευρώ στα επόμενα επτά χρόνια και θα λειτουργεί υπό την αιγίδα της γνωστής ευρωπαϊκής υπηρεσίας για τη φύλαξη των συνόρων Frontex.

Ο Ολλανδός ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων Γιαν Μέλντερ, που ήταν και ο εισηγητής του Eurosur στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δηλώνει αισιόδοξος για τον νέο κοινοτικό μηχανισμό.

«Νομίζω ότι η Frontex θα γίνει καλύτερη με τη συνδρομή του Eurosur, γιατί θα βελτιωθεί η επιτήρηση των εξωτερικών συνόρων. Μέχρι σήμερα δεν συνέβαινε αυτό, το είδαμε προ ημερών στη Λαμπεντούζα. Αν λειτουργούσε το σύστημα αυτό, θα είχαμε διαπιστώσει έγκαιρα ότι μία λέμβος με λαθρομετανάστες κατευθύνεται προς την Ευρώπη και θα είχαμε λάβει μέτρα» λέει ο Ολλανδός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

«Απόρθητη Ευρώπη» ή «έξυπνα σύνορα»;

Η τραγωδία της Λαμπεντούζα οπλίζει με επιχειρήματα τους υποστηρικτές, αλλά και τους επικριτές του συστήματος Eurosur. Οι μεν πιστεύουν ότι το δίκτυο επιτήρησης θα προσφέρει καλύτερη εικόνα των μεταναστευτικών ροών, οι δε υποστηρίζουν ότι με την ηλεκτρονική οχύρωση των εξωτερικών συνόρων της η Ευρώπη γίνεται όλο και πιο απόρθητο φρούριο και αυτό όχι μόνο δεν αποτρέπει, αλλά αντιθέτως διευκολύνει τους εγκληματίες διακινητές λαθρομεταναστών.

Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Φρανσίσκα Κέλερ «η λογική της απομόνωσης και των σφραγισμένων συνόρων που είδαμε τα τελευταία χρόνια ώθησε τους μετανάστες να αναζητούν όλο και πιο επίπονα, όλο και πιο επικίνδυνα δρομολόγια. Με αυτήν την πολιτική ‘ανοίγουν’ οι δουλειές των λαθρεμπόρων και διακινητών».

Ο αντίλογος έρχεται από τον Γερμανό αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Στρασβούργο Μάνφρεντ Βέμπερ. «Η Ευρώπη έχει ένα δίκαιο περί μετανάστευσης, το οποίο έχει ψηφιστεί με δημοκρατικές διαδικασίες. Εκεί ορίζεται ποιος μπορεί και ποιος δεν μπορεί να εισέλθει στην ΕΕ. Αν τώρα μας δίνεται και η τεχνική δυνατότητα να εφαρμόσουμε καλύτερα όσα έχουμε συμφωνήσει, δεν βλέπω που είναι το πρόβλημα» λέει ο Γερμανός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής επισημαίνει ότι το σύστημα ηλεκτρονικής επιτήρησης δεν χρησιμοποιείται μόνο για λόγους προστασίας των συνόρων, αλλά και για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, δηλαδή για να διασωθούν οι πρόσφυγες που παλεύουν με τα κύματα στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα και οι «τρίτες χώρες»

Παραμένει το βάρος στους «ώμους» της νότιας Ευρώπης

Και ο Ελληνας ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Παπανικολάου είναι από εκείνους που πιστεύουν ότι η τραγωδία της Λαμπεντούζα θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί, εάν υπήρχαν οι τεχνικές δυνατότητες του συστήματος Eurosur.

«Αν για παράδειγμα η Eurosur λειτουργούσε την προηγούμενη εβδομάδα που είχαμε την τελευταία τραγωδία στη Λαμπεντούζα, θα μπορούσαμε ενδεχομένως έγκαιρα να έχουμε καλύτερη προειδοποίηση, να υπάρχει καλύτερος συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων αρχών των γειτονικών χωρών και να προστρέξουν εκεί περισσότερες δυνάμεις, να γίνει πιο άμεση επέμβαση κι έτσι να σωθούν ζωές» τονίζει μιλώντας στην Deutsche Welle.

Σε κάθε περίπτωση, υπενθυμίζει ο Ελληνας ευρωβουλευτής, οι αρμόδιες αρχές, για παράδειγμα οι άνδρες του λιμενικού, καλούνται να προστρέξουν για να διασώσουν και όχι φυσικά για να απωθήσουν τους πρόσφυγες που επιδιώκουν να εισέλθουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. «Είναι θεμελιώδης αρχή η «αρχή της μη επαναπροώθησης». Δεν θέλει κανείς να αλλάξει αυτή τη λειτουργία. Αυτό που πρέπει να κάνουμε όμως, είναι να διασφαλίσουμε την προστασία αυτών των ανθρώπων».

Η Τουρκία ζητά ανταλλάγματα

Πάντως το δίκτυο Eurosur δεν αλλάζει τη λογική του «Δουβλίνου», σύμφωνα με την οποία οι χώρες της νότιας Ευρώπης δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των μεταναστευτικών ροών, ούτε βελτιώνει τη συνεργασία με τις «τρίτες χώρες» όπως η Τουρκία. Με ειλικρίνεια ο εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου Γιαν Μέλντερ δηλώνει ότι η Τουρκία ζητά ανταλλάγματα για να συνεργαστεί με την ΕΕ.

«Η έκθεσή μου δεν αναφέρεται σε αυτό το ζήτημα, αλλά το γνωρίζω καλά. Είχα πάει την Τουρκία προ ημερών και μου είπαν ότι είναι απολύτως διατεθειμένοι να συνεργαστούν μαζί μας, αλλά σε αντάλλαγμα θέλουν να ρυθμιστεί το πρόβλημα της βίζας, που χρειάζονται οι Τούρκοι για την Ευρώπη. Αυτό είναι βέβαια πρόβλημα για την Ευρώπη».