Οταν στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ο Μάικ Λαζαρίδης δημιούργησε στον Καναδά την εταιρεία Research In Motion που αργότερα πήρε το όνομα του δημοφιλούς προϊόντος της BlackBerry, δεν θα μπορούσε να σκεφτεί ότι η έδρα της επιχείρησης θα μπορούσε να δώσει τροφή για κακεντρεχείς συνειρμούς.

Αλλωστε ο Λαζαρίδης έχει απομακρυνθεί σήμερα από τη διοίκηση της εταιρείας και παρακολουθεί από απόσταση ασφαλείας τις εξελίξεις στο Βατερλό του Οντάριο. Εκεί όπου το διοικητικό συμβούλιο της BlackBerry αναζητεί εναγωνίως «εναλλακτικές στρατηγικές» που θα βγάλουν την άλλοτε κραταιά εταιρεία κινητών τηλεφώνων από το αδιέξοδο.
Αναζητεί «σωτήρες»


Η σχετική ανακοίνωση της περασμένης εβδομάδας επιβεβαίωσε αυτό που ψιθύριζαν οι ειδήμονες της αγοράς τηλεπικοινωνιών. Επειτα από συνεχή απογοητευτικά αποτελέσματα και δραματική μείωση του μεριδίου αγοράς τα τελευταία δύο χρόνια, η εταιρεία που εισήγαγε πρώτη στην παγκόσμια αγορά τα «έξυπνα τηλέφωνα» καλείται τώρα να βρει «σωτήρες» που θα αναλάβουν την (ανα)χρηματοδότηση των συσσωρευμένων ζημιών και θα οδηγήσουν στην ανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης επενδυτών και καταναλωτών.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν ήδη προδιαγράψει το μέλλον της εταιρείας κατατάσσοντάς τη στους διάττοντες αστέρες της τεχνολογίας. Στις εταιρείες δηλαδή που κατάφεραν για λίγα χρόνια να δημιουργήσουν έναν μύθο γύρω από το όνομά τους, ο οποίος όμως κατέπεσε τόσο γρήγορα όσο δημιουργήθηκε.
Η αλήθεια είναι ότι η εμπορική επιτυχία των πρωτοποριακών smartphone στις αρχές του 2000 έκανε τους λάτρεις των γκάτζετ να απορούν. Ξαφνικά μια εταιρεία που δεν είχε την αίγλη της Apple, το παρελθόν της Sony ή έστω τη φήμη της Nokia, είχε γίνει γνωστή στον κόσμο των μάνατζερ και των τραπεζιτών. Αστέρες του Χόλιγουντ όπως ο Τζορτζ Κλούνεϊ αλλά και πολιτικοί όπως ο Τζορτζ Μπους (ο νεότερος) και αργότερα ο Μπαράκ Ομπάμα φωτογραφίζονταν με το πολυεργαλείο BlackΒerry ανά χείρας ή σε περίοπτη θέση πάνω στο γραφείο τους.
Ομοσπονδιακές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών όπως το FBI ή το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό είχαν ως πρόσφατα αποκλειστικές συμβάσεις προμήθειας κινητών τηλεφώνων από την ίδια εταιρεία. Ωστόσο η εταιρεία του έκανε πολυεκατομμυριούχο τον Λαζαρίδη ακολούθησε μια σταθερά καθοδική πορεία την τελευταία διετία.
Η πώλησή της σε κάποιο επενδυτικό fund ή η στρατηγική συνεργασία με κάποιον ανταγωνιστή ή με έναν τεχνολογικό κολοσσό όπως η Microsoft είχε πέσει στο τραπέζι ήδη από την περασμένη χρονιά. Οι άνθρωποι της BlackBerry είχαν ζητήσει τον Μάιο του 2012 τη βοήθεια της JPMorgan προκειμένου να βρεθεί αγοραστής, χωρίς όμως να καταφέρουν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον κάποιου «σοβαρού αγοραστή».
«Παλιομοδίτικα» κινητά


Τα χρόνια που η εταιρεία μονοπωλούσε την κατηγορία των smartphone έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί καθώς η αγορά είχε αντικαταστήσει τα «παλιομοδίτικα» κινητά με το υπερπλήρες αλλά μικροσκοπικό πληκτρολόγιο με νέες μεγαλύτερες συσκευές που διέθεταν οθόνες αφής. Ετσι το μερίδιο αγοράς της εταιρείας συρρικνώθηκε κάτω από το 3% όταν ως και πριν από δύο χρόνια άγγιζε το 15%.
Η χρηματιστηριακή αξία της καναδικής επιχείρησης είχε πέσει κάτω από τα 5 δισ. δολάρια (ως την περασμένη Δευτέρα οπότε ανακοινώθηκε η πρόθεση της διοίκησης να βρει αγοραστή) από τα 84 δισ. δολάρια που είχε φτάσει το 2008. Ούτε το «εσωτερικό μνημόνιο» που είχε επιβάλει στην εταιρεία ο διευθυντής Τόρστεν Χάινς κατάφερε να ανακόψει την πτωτική πορεία.
Οι θέσεις εργασίας μπορεί να περιορίστηκαν κατά 5.000 (σε σύνολο περίπου 12.000 υπαλλήλων), όμως τα οικονομικά αποτελέσματα δεν βελτιώθηκαν. Την περασμένη χρονιά ο τζίρος κατέγραψε μείωση κατά 40% και οι ζημιές άγγιξαν τα 8,3 δισ. δολάρια.
Ο καπετάνιος εγκατέλειψε το πλοίο στη φουρτούνα
Σε επενδύσεις στον τομέα της κβαντομηχανικής στρέφεται τώρα ο ελληνικής καταγωγής επιχειρηματίας
Με τη βεβαιότητα ότι αφήνει «την εταιρεία σε καλά χέρια» και με την υπόσχεση ότι θα παραμείνει «λάτρης του BlackBerry» αποχώρησε τον περασμένο Απρίλιο από τη διοίκηση της εταιρείας ο ως τότε ιθύνων νους Μάικ Λαζαρίδης, διατηρώντας ωστόσο ποσοστό 5,7% του μετοχικού κεφαλαίου. Ούτε οι ευχές όμως ούτε οι βεβαιότητες του ελληνικής καταγωγής, γεννημένου στην Κωνσταντινούπολη, επιχειρηματία επαληθεύτηκαν. Η τελευταία έκδοση του BlackΒerry δεν ενθουσίασε το καταναλωτικό κοινό και η κατασκευάστρια εταιρεία συνέχισε να αιμορραγεί. «Η τελευταία ευκαιρία χάθηκε» αποφάνθηκαν οι ειδήμονες των αγορών που είχαν σχεδόν έτοιμο τον επικήδειο της εταιρείας εδώ και μήνες. Αλλωστε ήδη από την ημέρα που ανακοινώθηκε η απόσυρση του Λαζαρίδη από την ενεργό ανάμειξη στα της εταιρείας ο διεθνής Τύπος είχε επιφυλάξει μια μάλλον επιθετική στάση εναντίον του καθώς θεωρήθηκε ότι εγκαταλείπει το πλοίο εν μέσω θαλασσοταραχής.
Αυτό βέβαια δεν είναι αναληθές. Ο Λαζαρίδης επέλεξε να στραφεί σε νέες επιχειρηματικές περιπέτειες μαζί με τον παλιό συνέταιρό του Ντάγκλας Φρέγκιν (με τον οποίο είχαν ξεκινήσει να στήνουν την RIM τη δεκαετία του ’80) εστιάζοντας μεταξύ άλλων σε επενδύσεις στον τομέα των επιστημονικών πειραμάτων και εφαρμογών της κβαντομηχανικής. Αλλωστε ο ίδιος έχει ιδρύσει από το 1999 το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής Perimeter στο Βατερλό του Οντάριο, εκεί δηλαδή όπου ξεκίνησε τους πρώτους πειραματισμούς του με την κατασκευή ενός νέου τύπου κινητού τηλεφώνου.
Το λογισμικό που ανέπτυξε έχοντας παρακολουθήσει… ταχύρρυθμα σεμινάρια στην έδρα της Ericsson στη Σουηδία στις αρχές του 1990 επέτρεψε στις πρώτες συσκευές BlackΒerry κάτι πρωτοποριακό για την εποχή τους: να λαμβάνουν και να στέλνουν e-mail.
Βέβαια τα πρώτα «έξυπνα κινητά» δεν ήταν και τόσο «φιλικά στον χρήστη». Μετά τις πρώτες εκδόσεις όμως παρουσιάστηκαν στην αγορά πιο ελαφρά και πιο μικρά BlackΒerry με σήμα κατατεθέν το μικροσκοπικό πληκτρολόγιο.
Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας η εταιρεία αριθμούσε πλέον εκατομμύρια πελάτες, μεταξύ των οποίων διασημότητες όπως το ζεύγος Μπέκαμ. Ο Λαζαρίδης έγινε ο πλουσιότερος κάτοικος του Καναδά με περιουσία που άγγιξε τα 2,5 δισ. δολάρια και, παρά την αποστροφή του στην κοσμική ζωή, είδε το πρόσωπό του να γίνεται εξώφυλλο, αφού περιοδικά όπως το «Time» τον ανακήρυξαν έναν από τους ισχυρότερους ανθρώπους του πλανήτη.
Κάπως έτσι απέκτησε και την άνεση να προσφέρει εν είδει φιλανθρωπίας μερικά εκατομμύρια δολάρια στο Πανεπιστήμιο του Βατερλό, από το οποίο δεν αποφοίτησε ποτέ παραμένοντας αιώνιος φοιτητής του Τμήματος Μηχανικών.

Διάσωση με ίδια μέσα
Η διάσωση εκ των ενόντων μοιάζει το πιθανότερο σενάριο για την επόμενη ημέρα της εταιρείας, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν στον διεθνή οικονομικό Τύπο. Επίσημες ανακοινώσεις δεν υπάρχουν, μέχρι στιγμής όμως οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία του Καναδά που κατέχουν από κοινού το 17% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας θα σχηματίσουν μαζί με τον μεγαλομέτοχο Πρεμ Γουάτσα της Fairfax Financial (διαθέτει μερίδιο 10%) μια κοινοπραξία που θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο του πακέτου των μετοχών της BlackBerry. Αλλωστε ο Γουάτσα έχει ανακοινώσει από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας ότι παραιτείται από τη θέση του στο ΔΣ της εταιρείας προκειμένου να μην υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων κατά τη διαδικασία εύρεσης αγοραστή. Το ενδεχόμενο της «καναδικής διάσωσης» είχε διαφανεί ως το επικρατέστερο από τη στιγμή που η καναδική κυβέρνηση έσπευσε να διευκρινίσει εξαρχής ότι δεν θα αφήσει την εταιρεία να ξεπουλήθει «σε οποιονδήποτε επενδυτή» και ότι θα ελέγξει σοβαρά την αξιοπιστία όσων καταθέσουν ανάλογη πρόταση. Προφανώς οι καναδικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας διαθέτουν περισσότερο από κάθε άλλον επίδοξο επενδυτή τα απαραίτητα εχέγγυα.

Ο επικεφαλής του δεύτερου μεγαλύτερου ασφαλιστικού ταμείου της χώρας Canada Pension Plan Investment Board δήλωσε στο Bloomberg ότι το ταμείο του θα εξετάσει το ενδεχόμενο εφόσον η εταιρεία αποσυρθεί από το χρηματιστήριο.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ