Ενας φιλόλογος με μια φαινομενικά κανονική ζωή, ένας άνθρωπος πoυ είναι ερωτευμένος με την κοπέλα του και πηγαίνει κανονικά στη δουλειά του, μια μέρα αποφασίζει ότι πρέπει να κάνει αυτό που θέλει. Και αυτό που θέλει είναι να ντύνεται με γυναικεία ρούχα. Μπορεί να το κάνει; Και ποιες είναι οι συνέπειες της επιθυμίας του; Ο σκηνοθέτης Ξαβιέ Ντολάν, ένας άνθρωπος που γνωρίζει την τέχνη της πρόκλησης, είναι υπεύθυνος για την ιστορία της ταινίας «Λόρενς για πάντα». Και είναι εκνευρισμένος.
Ο Ντολάν κάθεται μπροστά μου με βλέμμα επιθετικό, σνομπ, αλλά και με πολλή αυτοπεποίθηση. Το Φεστιβάλ των Καννών, στο οποίο συναντηθήκαμε, άφησε το «Λόρενς για πάντα» εκτός διαγωνιστικού προγράμματος. Συζητήθηκε, όμως, όπως οι περισσότερες δουλειές του. Ο εκνευρισμός του δεν κρύβεται. «Το “Λόρενς για πάντα” είναι ένας φόρος τιμής στην περίοδο της ζωής μου, όταν, προτού γίνω σκηνοθέτης, έπρεπε να γίνω άνδρας» λέει για την τρίτη ταινία του ο σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός, ή αλλιώς το παιδί-θαύμα της καναδικής σόουμπιζ, που γεννήθηκε το 1989 και καθιερώθηκε ως σκηνοθέτης στα 19 του με την ημιαυτοβιογραφική ταινία του «Σκότωσα τη μητέρα μου».
Γιατί τοποθετήσατε την ιστορία του «Λόρενς για πάντα» στα τέλη της δεκαετίας του 1980; «Γιατί με ενδιαφέρει η κοινωνική διάσταση εκείνης της εποχής, το γεγονός ότι ο Λόρενς, ο ήρωάς μου, νιώθει ότι τα πράγματα αλλάζουν, το Τείχος του Βερολίνου έχει πέσει, ο κόσμος σκέφτεται περισσότερο, άρα και εκείνος αποφασίζει να μιλήσει με ειλικρίνεια για τον εαυτό του και τη σεξουαλικότητά του. Φυσικά, όλα ήταν πλασματικά και αυτό τον προσγειώνει απότομα στην πραγματικότητα».
Δημιουργήσατε θέμα στις Κάννες επειδή η ταινία σας δεν επιλέχθηκε για το επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Μα αυτός είναι ο σκοπός ενός καλλιτέχνη; Να γυρίσει μια ταινία που θα συμμετέχει στον διαγωνισμό των Καννών; «Ασφαλώς και όχι, αλλά κάθε σκηνοθέτης έχει όνειρα. Και αν ένας σκηνοθέτης δεν ονειρεύεται το Φεστιβάλ των Καννών, δεν ονειρεύεται τον Χρυσό Φοίνικα, είναι για μένα ένας σκηνοθέτης χωρίς φιλοδοξία. Η φιλοδοξία είναι μέρος της προσέγγισής μου. Επομένως, δεν κάνω μια ταινία για τις Κάννες, αλλά ναι, κάνω μια ταινία για την οποία ονειρεύομαι και φιλοδοξώ να είμαι εντός συναγωνισμού στις Κάννες και στα 23 μου να είμαι ο νεαρότερος σε ηλικία σκηνοθέτης που έχει πετύχει αυτό το κατόρθωμα. Δεν υπάρχει όνειρο που δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα».
Ησασταν ανέκαθεν τόσο φιλόδοξος; «Οσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Ως παιδί ονειροβατούσα, ένιωθα ότι θέλω να κάνω πράγματα που θα αλλάξουν τον κόσμο. Και έρχεται κάποια στιγμή στη ζωή σου που πραγματικά πιστεύεις στην πιθανότητα ότι μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο, γιατί στην πραγματικότητα όταν αλλάζεις τον κόσμο αλλάζεις κάθε άτομο ξεχωριστά. Οταν γύρισα την ταινία “Σκότωσα τη μητέρα μου”, ήρθε και με βρήκε μια μάνα που μου είπε ότι μέσω αυτής της ταινίας ξαναμίλησε με τον γιο της με τον οποίο δεν είχαν επαφή επί χρόνια εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του. Οταν το ακούς αυτό για κάτι που έχεις κάνει εσύ, κάτι σου συμβαίνει. Οσο βοήθησα εκείνη τη μάνα, άλλο τόσο με βοήθησε και εκείνη».
Τι συμβολίζει η κόκκινη καρφίτσα που φοράτε στο πέτο; «Είναι μια μορφή διαμαρτυρίας εναντίον ενός ειδικού νόμου που μόλις ψηφίστηκε στο Κεμπέκ για την καταπίεση του κοινωνικού κινήματος των σπουδαστικών ενώσεων, οι οποίες εδώ και μήνες διαμαρτύρονται για την αύξηση των διδάκτρων. Στις μέρες μας το κόστος της εκπαίδευσης στον Καναδά έχει φτάσει στο απροχώρητο. Η κυβέρνηση αποφάσισε εφέτος να αυξήσει τα δίδακτρα, παρ’ ότι επί σειρά ετών ήταν παγιωμένα σε ένα συγκεκριμένο ποσό. Πολλές οικογένειες από χαμηλά κοινωνικά στρώματα δεν αντέχουν να πληρώσουν, άρα η εκπαίδευση γίνεται απαγορευτική για τα παιδιά τους. Αυτό για μένα είναι αδικία».
Πού αποδίδετε το ότι το εκπαιδευτικό σύστημα του Καναδά περνάει τόσο μεγάλη κρίση; «Δεν θέλω να κάνω την κουβέντα μας πολιτική, αλλά βλέπω μια φασιστική στροφή, η οποία δεν είναι καθόλου συνηθισμένο φαινόμενο στον Καναδά. Παρόμοια φαινόμενα βεβαίως έχουν σημειωθεί σε όλον τον κόσμο. Μόλις χθες η καναδική κυβέρνηση έκρινε τη διαμαρτυρία των σπουδαστών απαγορευτική, επομένως κανονικά απαγορεύεται να φοράω την καρφίτσα. Η κυβέρνηση δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ τον όρο “καταπίεση”, αλλά αυτό ακριβώς είναι. Και καταπίεση για μένα σημαίνει φασισμός».
Συγκρινόμενη με τη δεκαετία του 1990, κατά τη διάρκεια της οποίας ήσασταν παιδί, η κοινωνία του Καναδά στις μέρες μας είναι περισσότερο ή λιγότερο συντηρητική; «Πολλά σημεία του Καναδά, κυρίως το Μόντρεαλ, ήταν ανέκαθεν ανοιχτόμυαλα, όμως σίγουρα στη δεκαετία του ’90 η πληροφόρηση ήταν μικρότερη. Λιγότεροι γνώριζαν τι ακριβώς σημαίνει transsexuality και εδώ που τα λέμε για πολλούς ακόμη και σήμερα είναι μια έννοια που σοκάρει, όσο και αν θεωρούμε ότι έχουμε εξελιχθεί ως κοινωνία. Ενίοτε αναρωτιέμαι ποια ακριβώς είναι η περίφημη πρόοδος που έχουμε κάνει στα ζητήματα σεξουαλικότητας…».
* Η ταινία «Λόρενς για πάντα» θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από τις 21 Φεβρουαρίου, από τη Videorama Films.
