Ο χαρακτηρισμός «ύπουλη ασθένεια» ανήκει στον πρώην Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Αναν και διατυπώθηκε όταν ψηφίστηκε ειδικό κεφάλαιο στη Συνθήκη του διεθνούς οργανισμού. Η ψήφιση αυτού του κεφαλαίου προέκυψε από τη διαπίστωση ότι η διαφθορά είχε εξαπλωθεί σε όλον τον κόσμο, με διαβρωτικά αποτελέσματα στη κοινωνία και στη δημοκρατία.
Οπως σημείωνα σε προηγούμενο άρθρο (18.11.2012), σε 150 κράτη-μέλη του ΟΗΕ έχουν συγκροτηθεί ανεξάρτητες αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς, εκπρόσωποι των οποίων συναντώνται τακτικά για την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών ώστε να βελτιώνουν την αποτελεσματικότητά τους.
Η Ελλάδα δεν υστερεί σε διαφθορά αλλά υστερεί σε μηχανισμούς αντιμετώπισής της. Πέρασαν πέντε χρόνια για να επικυρώσει το προαναφερθέν κεφάλαιο του ΟΗΕ και εννέα χρόνια για να το ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία!
Οπως σημείωνα στο άρθρο μου, η κυβέρνηση έπρεπε να ακολουθήσει την «πεπατημένη», δηλαδή τη συγκρότηση ανεξάρτητης αρχής κατά τα πρότυπα των άλλων κρατών. Δυστυχώς επέλεξε τη δική μας «πεπατημένη», τη γραφειοκρατία.
Στο γραφείο του Πρωθυπουργού –διαβάζω στον Τύπο –βρίσκεται προς έγκριση σχέδιο με τον τίτλο «Διαφάνεια» για την αντιμετώπιση της διαφθοράς στους τομείς «υψηλού ρίσκου»: Υγεία, προμήθειες, λαθρεμπόριο, φοροδιαφυγή, πολεοδομίες, δημόσια διοίκηση.
Το σχέδιο προβλέπει ορισμό εισαγγελέα Διαφθοράς, τη συγκρότηση ειδικού δικαστηρίου για τις υποθέσεις διαφθοράς σε δύο χρόνια (!) και σύσταση υπηρεσίας εντός κάθε δημόσιου φορέα η οποία θα ελέγχει τους υπαλλήλους. Προβλέπεται και το αυτονόητο, η συνεργασία με την Αρχή για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, τους οικονομικούς εισαγγελείς και τον επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
Στη συνέχεια το σχέδιο «Διαφάνεια» περιπλέκει τις διαδικασίες και προβλέπει τέσσερα ακόμη όργανα, κάτι που θυμίζει τη γνωστή ρήση για τη γραφειοκρατία «ο εποπτεύων του εποπτεύοντος». Το σχέδιο προβλέπει:
–Εθνικό συντονιστή, που θα υπάγεται στον Πρωθυπουργό και θα συντονίζει τους πάντες.
–Διυπουργική Γραμματεία με τη συμμετοχή των δεκάδων ΓΓ υπουργείων.
–Συντονιστική Επιτροπή στην οποία θα μετέχουν οι επικεφαλής όλων των επισήμων φορέων που θα ασχολούνται με την καταπολέμηση της διαφθοράς.
–Συμβουλευτικό Σώμα στο οποίο θα μετέχουν οι εκπρόσωποι από ελληνικούς και διεθνείς πολιτικούς και επιστημονικούς φορείς.
–Περιφερειακή Επιτροπή, στην οποία θα μετέχουν οι ΓΓ των περιφερειών.
Ενώ προτείνεται το πολύπλοκο και πολυκέφαλο σύστημα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, πολύ σωστά αποφασίστηκε η ένταξη των επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης υπό τον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρο Ρακιντζή. Με καλύτερη οργάνωση και αποφασιστικότητα των επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης καλύπτεται ο τομέας ανίχνευσης και διαπίστωσης των περιπτώσεων διαφθοράς.
Ο τομέας αυτός συμπληρώνεται από τους οικονομικούς εισαγγελείς, την Αρχή ξεπλύματος χρήματος και το ΣΔΟΕ.
Το μέγα κενό ήταν ο συντονισμός και η τιμωρία. Τα νέα Πειθαρχικά Συμβούλια με τη συμμετοχή δικαστικών ήταν ένα πρώτο βήμα. Το δεύτερο και σημαντικότερο θα ήταν η ίδρυση μιας ανεξάρτητης αρχής για τον συντονισμό της εντόπισης της διαφθοράς και κυρίως την επιτάχυνση της πειθαρχικής και ποινικής τιμωρίας.
Σε ομιλία του στο Σώμα Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης σωστά επεσήμανε την ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης της διαφθοράς, δεδομένων των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν σήμερα στη χώρα.
Είναι όμως αμφίβολο αν αυτή την πολιτική υπηρετεί το πολυδαίδαλο σύστημα που περιγράφεται στο σχέδιο «Διαφάνεια». Και το σημαντικότερο: Γιατί χρειάζονται δύο ολόκληρα χρόνια για να συσταθεί ειδικό δικαστήριο για τις υποθέσεις διαφθοράς;
Η ατιμωρησία της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής (άρθρο περασμένης Κυριακής) εκκολάπτει μιμητές και παγιώνει την αντίληψη ότι δεν υπάρχει βούληση αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους. Και η ευθύνη καταλογίζεται δικαίως στα κόμματα της συγκυβέρνησης.
gromaios@otenet.gr

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ