Πιστή στο γράμμα του Συντάγματος, η γραφειοκρατία του Λευκού Οίκου υποχρεώνει τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να ορκιστεί δύο φορές: σήμερα και αύριο Δευτέρα. Σήμερα στην αίθουσα Τζορτζ Ουάσιγκτον του Λευκού Οίκου και αύριο δημόσια, στην κεντρική είσοδο του Καπιτωλίου, όπου εδρεύουν τα δύο νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ. Η συνταγματική επιταγή ορίζει την 20ή Ιανουαρίου ως ημέρα ορκωμοσίας του προέδρου, αλλά επειδή εφέτος είναι Κυριακή και… αργούν οι υπηρεσίες η θεαματική και συμβολική ορκωμοσία θα γίνει αύριο. Αύριο και η παρέλαση των «Ιντιανς» και των άλλων «μορφών της αμερικανικής ιστορίας» ενώπιον του προέδρου.

Ο Ομπάμα κατακτά ένα μοναδικό ρεκόρ. Θα γίνει ο πρόεδρος που θα έχει ορκιστεί τέσσερις φορές «πίστη στο Σύνταγμα». Και το 2009 είχε ορκιστεί δύο φορές. Ο αρχιδικαστής Τζον Ρόμπερτς είχε κάνει λάθος σε μια λέξη του όρκου και χρειάστηκε να ορκιστεί εκ νέου ο Ομπάμα –σε στενό κύκλο, στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου.

Δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την ορκωμοσία, αν κρίνει κανείς από την ατμόσφαιρα που επικρατεί στην Ουάσιγκτον και τα άδεια δωμάτια των ξενοδοχείων. Μόνο δύο χοροί διοργανώνονται, ενώ στην πρώτη εκλογή του ήταν εννέα. Καμία σύγκριση με τον πανζουρλισμό και τις μυριάδες κόσμου που είχαν συγκεντρωθεί πριν από τέσσερα χρόνια, όταν ορκίστηκε «ο πρώτος μαύρος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών». Δεν είναι παράδοξο αυτό. Ετσι γίνεται πάντοτε. «Ο γαμπρός είναι γνωστός» εξηγούσε αμερικανός σχολιαστής. Ο πρόεδρος που έχει επανεκλεγεί και ορκίζεται για δεύτερη φορά δεν είναι κάτι το άγνωστο. Στα τέσσερα χρόνια της πρώτης θητείας του έδειξε το πολιτικό του «πιστεύω», τις αδυναμίες και τον δυναμισμό του, καθώς και τις γενικές γραμμές της εξωτερικής και της οικονομικής πολιτικής του.
Υπάρχει άλλωστε και το βαρύ πολιτικό κλίμα. Η αμερικανική κοινή γνώμη είναι ανήσυχη καθώς «οσμίζεται» ότι η οικονομική κρίση θα ξαναεμφανιστεί, και μάλιστα σκληρότερη. Ούτε και ο διεθνής ορίζοντας είναι καθαρός. Η Ασία μπορεί να γεννήσει εκπλήξεις, ενώ η Αραβική Ανοιξη, το Ιράν και το Ισραήλ παραμένουν εγκαιροφλεγείς βόμβες.
Οι Ρεπουμπλικανοί έχασαν τον Λευκό Οίκο τον περασμένο Νοέμβριο αλλά η Βουλή είναι δική τους και με επικεφαλής τους «σκληρούς» που έχουν το πάνω χέρι δεν κρύβουν ότι «θα τινάξουν στον αέρα» οτιδήποτε προτείνει ο Ομπάμα.

Οταν το 15% των Αμερικανών εξακολουθεί να πιστεύει ότι «ο Ομπάμα είναι μουσουλμάνος, Κενυάτης και σοσιαλιστής», υπάρχει έδαφος για να υλοποιήσουν τις απειλές τους. Στον λόγο της ορκωμοσίας του, το 2009, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε διακηρύξει ότι η πολιτική του θα στόχευε στην «εξάλειψη του μικροκομματισμού, των ψεύτικων υποσχέσεων, των αλληλοκατηγοριών και των ξεπερασμένων δογμάτων», αλλά ελάχιστα από αυτά πραγματοποιήθηκαν. Οι Αμερικανοί έστειλαν και για δεύτερη τετραετία τον Ομπάμα στον Λευκό Οίκο, αλλά η απογοήτευση του απλού πολίτη γι’ αυτόν που –αφελώς –έβλεπε ως εκπληρωτή των ονείρων για «ένα καλύτερο αύριο» παραμένει.

Ο Μπαράκ Ομπάμα είναι ο πρώτος Δημοκρατικός πρόεδρος από την εποχή του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, τη δεκαετία του ’40, που επανεκλέγεται πλειοψηφώντας του αντιπάλου του στις προεδρικές και είναι ο μόνος πρόεδρος μετά τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, το 1957, που εγκαινιάζει τη δεύτερη θητεία του με λαϊκή υποστήριξη 7 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη απ’ ό,τι την πρώτη, το 2009. Το επιτελείο του «διαρρέει» ότι «ο πρόεδρος αντιλαμβάνεται πως έχει μεγαλύτερες ευθύνες τώρα», αλλά οι περισσότεροι πολιτικοί σχολιαστές και άλλοι στην Ουάσιγκτον αμφιβάλλουν αν θα μπορέσει «να αλλάξει τα πράγματα», μολονότι αναγνωρίζουν τις καλές προθέσεις του. Ο λόγος του στην αυριανή ορκωμοσία του θα δείξει την κατεύθυνση που θα δώσει στην πολιτική του. Στις 12 Φεβρουαρίου, στον πανηγυρικό Λόγο προς το Εθνος που θα εκφωνήσει στην κοινή συνεδρίαση της Βουλής και της Γερουσίας, θα είναι πιο συγκεκριμένος και θα θίξει περισσότερα θέματα.

Η Ιστορία
135 λέξεις ο Ουάσιγκτον, 701 ο Λίνκολν…
Λίγοι είναι οι αμερικανοί πρόεδροι που επανεκλέγονται για δεύτερη φορά και, βεβαίως, το ρεκόρ κατέχει ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ: εξελέγη τέσσερις φορές, 1933-1945, αλλά λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί δεν το ήθελαν, με πρώτο τον Τζορτζ Ουάσιγκτον που ορκίστηκε το 1789 στην (τότε) πρωτεύουσα Νέα Υόρκη και τέσσερα χρόνια αργότερα –στη Φιλαδέλφεια αυτή τη φορά -, όταν «υποχρεώθηκε» να κατέβει σε εκλογές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο λόγος του ήταν μόνο 135 λέξεις. Κατάκοπος ο Τόμας Τζέφερσον περιορίστηκε στα «εντελώς ουσιώδη» προβλήματα και ο Τζέιμς Μάντισον που τον διαδέχθηκε δεν έκρυψε την απογοήτευσή του, στον λόγο της δεύτερης ορκωμοσίας του, για την «απάθεια του πλήθους».
Οι λόγοι του Αβραάμ Λίνκολν, στα μέσα του 19ου αιώνα, άφησαν εποχή και έγιναν οδηγοί σε πολλούς ηγέτες ξένων χωρών. Στην ορκωμοσία της επανεκλογής του ο λόγος του ήταν μόνο 701 λέξεις, από τις οποίες οι 505 ήταν μονοσύλλαβες. Μοναδική η περίπτωση του Γιουλίσες Γκραντ. Την ημέρα της ορκωμοσίας μετά την επανεκλογή του ήταν τόσο νυσταγμένος που χρειάστηκε να τον κουνήσει δύο φορές η σύζυγός του για να βάλει το χέρι στη Βίβλο. Είχε μείνει άγρυπνος ως τα ξημερώματα υπογράφοντας αποφάσεις, διατάγματα και ψηφίσματα που –σκόπιμα –έφθασαν καθυστερημένα στο γραφείο του και έπρεπε να τα διεκπεραιώσει «διαρκούσης της πρώτης θητείας» του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ