ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ, όπου η παντός είδους κερδοσκοπία μέσω του αθλητικού θεάματος αντιστρατεύεται και ακρωτηριάζει την έννοια του αθλητισμού ως ζωτικής σημασίας κοινωνικού φαινομένου, είναι αναπόφευκτη η κυριαρχία των «ανώνυμων εταιρειών» του επαγγελματικού αθλητισμού, για τις οποίες ωστόσο η σχετική νομοθεσία όχι μόνο δεν εφαρμόζεται και παραβιάζεται αλλά και επιδιώκεται, και μάλιστα επιτυχώς, η κρατική στήριξη. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι να δοκιμάζεται καθημερινά η έννοια του ερασιτεχνικού σωματείου, η προστασία και η ανάπτυξη του οποίου επιβάλλεται – φύσει και θέσει – να είναι βασικό μέλημα της Πολιτείας. Δυστυχώς ούτε από την ίδια την Πολιτεία ή άλλους φορείς – όπως θα μπορούσαν να είναι τα πανεπιστημιακά τμήματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) – δεν έχει γίνει μια σε βάθος διερεύνηση και στη συνέχεια διατύπωση προτάσεων και μέτρων για την ανάπτυξη αλλά και σε πλείστες όσες περιπτώσεις επιβίωση των ερασιτεχνικών σωματείων.
***
Η ΑΝΑΦΟΡΑ στη φθίνουσα λειτουργικότητα των ερασιτεχνικών σωματείων που στέκουν στα πόδια τους με τις θυσίες και το μεράκι αληθινών φιλάθλων, ιδιαίτερα στην περιφέρεια, μας οδηγεί σ’ ένα ταξίδι στον χρόνο, όπου τα ιστορικά στοιχεία αναδεικνύουν πόσο βαθιές είναι οι ρίζες του σωματείου. Η λειτουργία σωματείων που ιδρύθηκαν από το 1885 ως τα μέσα της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα έχει δημιουργήσει την ιστορικά ελλιπή εντύπωση ότι στο χρονικό διάστημα της δεκαετίας 1885-1895 θα βρούμε τις ρίζες του σωματειακού αθλητισμού στη χώρα μας. Σε αυτό συνηγορούν ονόματα όπως ο Ομιλος Ερετών (1885) και στα πρώτα χρόνια μετά το 1890 Πανελλήνιος, Απόλλωνας, Εθνικός ΓΣ, Πανιώνιος και άλλοι. Είναι γεγονός ότι την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα ο σωματειακός αθλητισμός απέκτησε γερά θεμέλια, όπως και στην Κύπρο, που πιστοποιείται από την ανθεκτικότητα της λειτουργίας των σωματείων για 120 χρόνια.
***
ΑΞΙΖΕΙ ιδιαίτερη μνεία το γεγονός ότι ένας σύλλογος του 1893 που είχε δράση ως τις αρχές του 20ού αιώνα «ζωντάνεψε» το 2010, ύστερα από εκατό και πλέον χρόνια σιωπής. Πρόκειται για τον ΓΣ Κύμης (Εύβοιας), χάρη στην έμπνευση μιας μικρής ομάδας φιλάθλων της Κύμης, με θετικά ήδη επιτεύγματα. Ενας από τους συντελεστές της αναβίωσης (ανασύστασης) του ΓΣ Κύμης, ο αθλητικός επιστήμονας Χρ. Λάμπρου, έχοντας ως αφετηρία τον σύλλογο αυτόν που έδεσε το κομμένο νήμα ενός αιώνα, σε μια άριστα τεκμηριωμένη εργασία του παρουσιάζει την εικόνα του σωματειακού αθλητισμού στην Ελλάδα. Δηλαδή συναντάμε στη δεκαετία του 1870 συλλόγους στην Κέρκυρα (1869, Κερκυραϊκός Σύλλογος Ριπής) και αμέσως μετά στην Αθήνα, στην Πάτρα, στην Κωνσταντινούπολη.
***
ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1880 καταγράφεται άνθηση του σωματειακού αθλητισμού με επιζώντα τον Ομιλο Ερετών (1885) αλλά και δεκάδα άλλων με άπλωμα στην περιφέρεια. Σύλλογοι που γεννήθηκαν στη δεκαετία του ’80 (την οποία διαδέχθηκε σε πιο στερεή και αποτελεσματική μορφή η δεκαετία του 1890-1900) παρουσιάζονται στην Κόρινθο (Ποσειδών), στη Λιβαδειά, στη Σπάρτη (Ευρώτας), στην Τρίπολη (Κολοκοτρώνης), στη Χαλκίδα (Πολυδάμας) και αλλού.
Αυτές οι δύο δεκαετίες (1870-1890) χαρακτηρίζονται από έντονη εθνική, κοινωνική και πολιτισμική σημασία, πέραν βεβαίως της άθλησης, γιατί αποδεικνύουν την αγνή έφεση προς τη σωμασκία σε εποχές που πρωτοπόροι, εμπνεόμενοι από το αρχαιοελληνικό πνεύμα και με διάχυτη την κληρονομιά των αρχαίων Ολυμπίων, πλαισίωναν με κατάθεση ψυχής το όραμα του Ζάππα και των «ολυμπιάδων» του στην Αθήνα. Και ως προς τον «αναστηθέντα» ΓΣ Κύμης, πρέπει να δοθεί έμφαση στο ότι κατά την ιδρυτική τελετή ο Νεκτάριος Κεφάλας, ιεροκήρυκας τότε (1893) της Μητρόπολης Χαλκίδας και ύστερα από χρόνια επίσκοπος Πενταπόλεως και τελικά Αγιος Νεκτάριος, εξεφώνησε ομιλία «περί Γυμναστικής», στην οποία πολύ σωστά ο ερευνητής Χρ. Λάμπρου αποδίδει όχι μόνο ιστορική αλλά και ευνόητη επιστημονική και κοινωνική σημασία.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
