Οι φήμες περί επικείμενης αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους της Ελλάδας, η μετάθεση της εξειδικεύσεις των μέτρων αμέσως μετά το Πάσχα, η άνοδος της δημοτικότητας των ευρωσκεπτικιστών σε χώρες όπως η Φιλανδία, που υπονομεύουν τις όποιες προσπάθειες στηρίξεις των πιο αδύναμων μελών της ευρωζώνης και η υποβάθμιση την Δευτέρα των προοπτικών της αμερικανικής οικονομίας από την Standard & Poor’s θεωρώντας πως υπάρχει τουλάχιστον μία στις τρεις πιθανότητες να χάσουν οι ΗΠΑ την αξιολόγηση «ΑΑΑ» εντός δύο ετών επιβάρυναν δραματικά το κλίμα στις αγορές.
Τα χρηματιστήρια π.χ. διεθνώς σημειώνουν απώλειες, ενώ ο χρυσός βρέθηκε σε νέα ιστορικά υψηλά. Ο δείκτης Dow Jones υποχωρεί στην αρχή της συνεδρίασης κατά 1,85%, ο S&P 1,71% και ο Nasdaq 1,96%. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης FTSEurofirst 300 υποχωρούσε 1,84%, ενώ οι πτώσεις στα χρηματιστήρια Λονδίνου, Παρισιού και Φρανκφούρτης έφτασαν στο 2,1%, 2,6% και 2,4% αντίστοιχα.
Παράλληλα, το κόσμος δανεισμού και τα ασφάλιστρα κινδύνου των ελληνικών ομολόγων βρέθηκαν σε νέα υψηλά, πιέζοντας τις τραπεζικές μετοχές και συνολικά το χρηματιστήριο της Αθήνας σημείωσε πτώση 2,83% στις 1.427,49 μονάδες.
Οι τράπεζες υποχώρησαν 5,67% με την μετοχή της Εθνικής να χάνει 5,55%, της Eurobank 4,99%, της Alpha Bank 7,49% και της Πειραιώς 7,2%.
Οι κρατικές εγγυήσεις που παρέχονται στις ελληνικές τράπεζες δεν αποτελούν αυτόματα και εξασφάλιση ότι θα μπορούν να αντλούν ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δήλωσε η ΕΚΤ την Δευτέρα. Σύμφωνα με νομικό πόρισμα που δημοσίευσε, η ΕΚΤ επιφυλάσσεται να εξετάζει κατά περίπτωση τις πραγματικές ανάγκες χρηματοδότησης που έχει η κάθε τράπεζα, ανεξάρτητα από το αν τα ομόλογά της έχουν την εγγύηση του δημοσίου.
Το spreads του ελληνικού 10ετούς ομολόγου κινούνται στις 1.140 μονάδες βάσης, του 5ετούς στις 1.720 και του 2ετούς στις 1.850 μονάδες βάσης, ενώ το ασφάλιστρο κινδύνου (CDS) του 5ετούς ελληνικού ομολόγου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Markit, εκτινάχθηκε στις 1.220 μονάδες βάσης.
Άνοδο πάντως σημειώνουν και τα αντίστοιχα spreads της Πορτογαλίας, της Ισπανίας της Ιρλανδίας και της Ιταλίας, καθώς ο προβληματισμός που δημιουργεί για το μέλλον τόσο της πορτογαλικής διάσωσης όσο και της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, η άνοδος του κόμματος των ευρωσκεπτικιστών «Πραγματικών Φιλανδών» στις εκλογές της Φινλανδίας, δείχνει να εντείνεται.
Αναλυτές είπαν ότι το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων επισκιάστηκε από τις εικασίες και τα δημοσιεύματα για πιθανή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η ελληνική κυβέρνηση διέψευδε την Δευτέρα σε όλους τους τόνους δημοσιεύματα ότι ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου έχει ήδη ζητήσει επιμήκυνση του χρέους της χώρας από την ΕΕ.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιώργος Προβόπουλος, που είπε ότι αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας θα απέβαινε καταστροφική για την οικονομία.
Ανώνυμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επανήλθαν, πάντως, αναφέροντας ότι η αναδιάρθρωση ίσως είναι αναπόφευκτη για την Ελλάδα καθώς το χρέος της δεν είναι βιώσιμο. Mερίδα της γερμανικής κυβέρνησης εκτιμά επίσης- όπως μεταδίδουν τα πρακτορεία- ως εξαιρετικά υψηλή την πιθανότητα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους έως το καλοκαίρι.
Σε γρίφο εξελίσσεται, σύμφωνα με το Reuters, για τους Ευρωπαίους αξιωματούχους το πώς και πότε πρέπει να αναδιαρθρωθεί το χρέος της Ελλάδας. Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αναδιάρθρωση είναι αναπόφευκτη, παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση, η ΕΚΤ, η Κομισιόν και το ΔΝΤ συνεχίζουν να την αποκλείουν δημοσίως.
Όπως αναφέρει, οι κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της Ευρώπης θα βρεθούν του χρόνου μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα: Είτε θα επεκτείνουν τη βοήθειά τους προς την Ελλάδα, ελπίζοντας σε θετική αναστροφή του κλίματος στις αγορές, είτε θα το πάρουν απόφαση και θα συμφωνήσουν με την Αθήνα στην πρώτη αναδιάρθρωση δημοσίου χρέους στην Ευρώπη εδώ και έξι δεκαετίες.
Η πρώτη επιλογή μοιάζει ανέφικτη πολιτικά, με δεδομένη την εντεινόμενη αντίδραση των ψηφοφόρων στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης σε νέες διασώσεις των υπερχρεωμένων κρατών του Νότου.
Η δεύτερη επιλογή θα ανάγκαζε όμως τα ευρωπαϊκά κράτη να εγγράψουν ζημίες από τα δάνεια που έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα.
Το δίλημμα αυτό οδηγεί στο κύριο ερώτημα: πώς θα αναδιαρθρωθεί το χρέος με τρόπο που να αποφεύγεται ένα νέο τσουνάμι κρίσης, το οποίο θα παρέλυε την ευρωζώνη και θα επεκταθεί ενδεχομένως και αλλού.
Την κατάσταση περιπλέκει το πλήθος των χαρακτήρων που εμπλέκονται σε αυτήν την ελληνική τραγωδία, αναφέρει το Reuters-από τον Έλληνα πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου μέχρι τη Γερμανίδα Καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ, τους ομολόγους τους στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη και την Κομισιόν στις Βρυξέλλες.
Ο καθένας τους έχει διαφορετικά συμφέροντα και προτεραιότητες, τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Η Μέρκελ και ο Παπανδρέου έχουν εκλογές στα τέλη του 2013 και διστάζουν να λάβουν αποφάσεις που θα είχαν μεγάλο πολιτικό κόστος κοντά σε αυτήν την ημερομηνία.
Επίσης, ο διοικητής της ΕΚΤ Jean-Claude Trichet δεν φαίνεται διατεθειμένος για ριζοσπαστικά μέτρα, μόλις έξι μήνες πριν τη λήξη της θητείας του.
Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις και σε μια κάπως ανερμάτιστη δημόσια συζήτηση γύρω από την πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα, ενώ όσο συνεχίζεται η κρίση χρέους και οι πληγές της χώρας παραμένουν ανοιχτές, τόσο τα περιθώρια πολιτικών ελιγμών θα στενεύουν.
Μία αναδιάρθρωση πάντως σήμερα θα διέλυε τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ελληνικά ομόλογα 60 δισ. ευρώ περίπου. Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) στην Βασιλεία δείχνουν ότι στα τέλη Σεπτεμβρίου οι γερμανικές τράπεζες είχαν έκθεση ύψους 26,3 δις δολαρίων στο ελληνικό δημόσιο χρέος και οι γαλλικές τράπεζες 19,8 δις δολάρια.
Αυτά είναι σχετικά μικρά ποσά εάν συγκριθούν με το σύνολο του ενεργητικού των τραπεζών στις δύο χώρες.
Εάν προστεθεί, όμως, και η έκθεση που έχουν στο χρέος ελληνικών τραπεζών και μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα πλήττονταν και αυτές από πιθανές απομειώσεις του δημοσίου χρέους — η έκθεση γερμανικών και γαλλικών τραπεζών αυξάνεται στα 103,3 δις δολάρια.
Αν συμπεριληφθούν στους υπολογισμούς αυτούς η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, δύο χώρες που θα δεχθούν και αυτές πιέσεις να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους, η έκθεση γερμανικών και γαλλικών τραπεζών θα εκτοξευόταν τότε στα 379,8 δις δολάρια, με τον κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης να προβάλλει ξεκάθαρα.
Παρόλους τους κινδύνους που συνεπάγεται πάντως η όποια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, οι περισσότερη αναλυτές θεωρούν πως πρέπει να γίνει εντός της επόμενης διετίας.
Ανεξάρτητα από το τι θα αποφασίσει τελικά η ΕΕ, ένα είναι το δίδαγμα που προβάλλει ξεκάθαρα μετά τις πάνω από 50 αναδιαρθρώσεις δημοσίου χρέους που έχουν γίνει στη νεότερη ιστορία.
«Οι κρίσεις δημοσίου χρέους είναι μία επώδυνη εμπειρία, τόσο για τον οφειλέτη όσο και για τους πιστωτές», είπε ο Lee Buchheit, δικηγόρος της Cleary Gottlieb Steen & Hamilton που συμβούλευσε την κυβέρνηση της Ουρουγουάης στην αναδιάρθρωση του χρέους της το 2003.
«Μία κρίση δημοσίου χρέους με αποτυχημένη διαχείριση μπορεί όμως να είναι καταστροφικά επώδυνη».
