«Οι κοινωνίες και οι θεσμοί βρίσκονται υπό συνεχή κρίση και ανεξέλεγκτη εξέλιξη» έγραφε στο τέλος της προηγούμενης δεκαετίας ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Νίκος Νικολαΐδης (1939-2007). «Οι διανοούμενοι (ποιοί και πόσοι τάχα;) βρίσκονται σε συνεχή νάρκη… Οκτώ χρόνια πριν το τέλος του 20ου αιώνα, δεν θα ήθελα να επιβαρύνω την ήδη υπάρχουσα σύγχυση με την προσωπική μου θολή μαρτυρία. Επισημαίνω όμως τον απόλυτο θρίαμβο του κρατικού φασισμού, την οριστική εγκατάσταση του “στερεότυπου” και των μεταλλαγμένων και, τέλος, την επιτυχή μεταμόσχευση του τηλεοπτικού κοντρόλ-σύστεμ στον κοινωνικό κορμό… Στην περίοδο που ζούμε ο καθένας πρέπει να εντάξει τον προσωπικό του εφιάλτη σ’ έναν συλλογικό εφιάλτη και ν’ αρχίσει να επεξεργάζεται μόνο αυτόν…».
Τα λόγια του Νικολαϊδη, σήμερα, ακούγονται επίκαιρα και διαχρονικά όσο ποτέ, όπως επίκαιρο φαίνεται να είναι το αφιέρωμα, το πλούσιο αφιέρωμα σε αυτόν που έχει προγραμματίσει η Ταινιοθήκη της Ελλάδος από την Πέμπτη 26 Μαΐου ως την Τετάρτη 1 Ιουνίου. Το αφιέρωμα θ’ αναπτυχθεί σε τρεις διαφορετικούς άξονες: προβολές των ταινιών του δημιουργού, έκθεση ζωγραφικής με πρωτότυπα έργα επώνυμων καλλιτεχνών που εμπνέονται από το έργο του και συναυλία καλλιτεχνών και συγκροτημάτων με τραγούδια εμπνευσμένα από ή γραμμένα για τις ταινίες του Νικολαΐδη.
Σε ότι αφορά τις ταινίες θα προβληθούν και οι οχτώ μεγάλου μήκους του: «Ευριδίκη ΒΑ 203» (1975), «Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα» (1979), «Γλυκιά συμμορία» (1983), «Πρωινή περίπολος» (1987), «Singapore Sling» (1990), «Θα σε δω στην κόλαση αγάπη μου» (1999), «Ο χαμένος τα παίρνει όλα» (2002) και «The Zero Years»(2005).
Κατά τη διάρκεια του αφιερώματος θα προβάλλονται επίσης, καθημερινά, η μικρού μήκους Lacrimae Rerum (1962) που έχει παρουσιαστεί ελάχιστες φορές στο κοινό, αρκετά από τα 200 διαφημιστικά που σκηνοθέτησε παράλληλα με την κινηματογραφική του δραστηριότητα, αποσπάσματα από το επερχόμενο ντοκιμαντέρ για τον Νίκο Νικολαΐδη «Directing Hell» του Χρήστου Χουλιάρα κ.α.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Την Παρασκευή 27 Μαΐου στον θερινό κινηματογράφο της Ταινιοθήκης καλλιτέχνες και συγκροτήματα που είτε έχουν επενδύσει με τη μουσική τους ταινίες του Νίκου Νικολαΐδη είτε γράφουν νέες συνθέσεις ειδικά για το αφιέρωμα θα συντροφεύσουν με δουλειές τους το κοινό. Ανάμεσά τους οι Γιάννης Αγγελάκας 3 και The Boy αλλά και ο Γιώργος Χατζηνάσιος που θα παίξει στο πιάνο τις αλησμόνητες συνθέσεις με τις οποίες είχε επενδύσει τις ταινίες «Γλυκιά συμμορία» και «Πρωϊνή περίπολος».
Καταξιωμένοι καλλιτέχνες διαφορετικών ηλικιών και τάσεων εμπνέονται από τις ταινίες και τα βιβλία του Νίκου Νικολαΐδη και ζωγραφίζουν. Στην ομαδική έκθεση συμμετέχουν εκτός άλλων οι Χρύσα Βέργη, Εριέττα Βορδώνη, Περικλής Γουλάκος, Μαριλένα Ζαμπούρα, Μανώλης Ζαχαριουδάκης και Φώτης Πεχλιβανίδης. Τα πρωτότυπα έργα τους θα εκτεθούν στην Αίθουσα Εκθέσεων της Ταινιοθήκης, μαζί με αντικείμενα και κοστούμια από ταινίες του δημιουργού. (Η επιμέλεια της έκθεσης θα είναι του Παύλου Σάμιου και της Μαρίας Ξανθάκου).
Στα τέλη του Μαΐου θα κυκλοφορήσει ένα DVD box set με όλες τις ταινίες του remastered και θα επανεκδοθούν τα τρία πρώτα βιβλία του από τις εκδόσεις Athens Voice («Οι Τυμβωρύχοι», 1964, «Ο Οργισμένος Βαλκάνιος», 1977 και «Γουρούνια Στον Άνεμο», 1993. Μόλις πρόσφατα δε, κυκλοφόρησε η Β’ έκδοση του τελευταίου του μυθιστορήματος, «Μιά στεκιά στό μάτι τού Μοντεζούμα» (2007) από τις εκδόσεις greekworks.com.
Μια συνδιοργάνωση της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, της Marni Films και της Restless Wind, το αφιέρωμα θα έχει χαμηλή τιμή εισιτηρίου (και φοιτητικό), αλλά και ελεύθερη είσοδο σε συγκεκριμένες προβολές και στην έκθεση ζωγραφικής.
