Το πετρέλαιο ξεπέρασε πάλι τα 90 δολάρια το βαρέλι. Ο χαλκός και το βαμβάκι χτύπησαν νέα ρεκόρ. Οι τιμές του σιταριού και του καλαμποκιού ανεβαίνουν. Συνολικά, οι διεθνείς τιμές των βασικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 25% τους τελευταίους έξι μήνες.
Τί σημαίνει αυτή η άνοδος;
Μήπως τρελάθηκαν οι κερδοσκόποι; Μήπως είναι το αποτέλεσμα της υπερβολικής εκτύπωσης δολαρίων; Ένας προάγγελος του αχαλίνωτου πληθωρισμού που βρίσκεται προ των πυλών; Όχι.
Απλώς, οι αγορές των βασικών εμπορευμάτων μας υπενθυμίζουν ότι ζούμε σε έναν πεπερασμένο κόσμο, στον οποίο η ραγδαία ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών ασκεί πιέσεις στην περιορισμένη προσφορά πρώτων υλών, με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι τιμές τους.
Σήμερα, όπως και την περίοδο 2007-20008, η κινητήρια δύναμη πίσω από την αύξηση της τιμών αυτών των προϊόντων δεν είναι η ζήτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι η ζήτηση από την Κίνα και τις άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι από χώρες που ήταν κάποτε φτωχές εντάσσονται στην παγκόσμια μεσαία τάξη, αρχίζουν να οδηγούν αυτοκίνητα και να τρώνε κρέας, ασκούν με αυτόν τον τρόπο πίεση στο πετρέλαιο και στα αποθέματα τροφίμων.
Και αυτά τα αποθέματα δεν ακολουθούν τους ίδιους ρυθμούς. Η συμβατική παραγωγή πετρελαίου παραμένει σταθερή επί τέσσερα χρόνια. Υπό αυτή την έννοια, τουλάχιστον, έχουμε φτάσει στο ανώτερο επίπεδο ως προς τη ζήτηση του πετρελαίου. Οι εναλλακτικές πηγές, όπως η παραγωγή πετρελαίου από την ασφαλτούχο άμμο του Καναδά, εξακολουθούν να αναπτύσσονται, αλλά το κόστος τους είναι σχετικά υψηλό, τόσο από οικονομική όσο και από περιβαλλοντική άποψη.
Επίσης, την περασμένη χρονιά, οι ακραίες καιρικές συνθήκες – οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία σε ορισμένες περιοχές με ιδιαίτερη σημασία για τη γεωργία τους – έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην άνοδο της τιμής των τροφίμων. Και έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι η κλιματική αλλαγή θα φέρει και άλλα τέτοια ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ποιες θα είναι λοιπόν οι συνέπειες από την πρόσφατη άνοδο των τιμών στα βασικά προϊόντα; Είναι μια ένδειξη για το ότι ζούμε σε έναν πεπερασμένο κόσμο, σε έναν κόσμο στον οποίο οι περιορισμοί των πηγών γίνονται όλο και περισσότερο δεσμευτικοί. Αυτό δεν πρόκειται να δώσει ένα τέλος στην οικονομική ανάπτυξη, ούτε θα μας οδηγήσει σε μια κατάρρευση σαν κι΄ αυτή που είδαμε στις ταινίες της σειράς Mad Max. Απαιτεί όμως να αλλάξουμε σταδιακά τον τρόπο που ζούμε, να προσαρμόσουμε την οικονομία και τον τρόπο ζωής μας στην πραγματικότητα των ακριβότερων φυσικών πόρων.
Αυτά αφορούν όμως το μέλλον. Για την ώρα, η άνοδος των τιμών των βασικών προϊόντων οφείλεται κυρίως στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Δεν έχει αντίκτυπο, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, στην αμερικανική νομισματική πολιτική. Είναι ένα θέμα που αφορά όλο τον κόσμο. Σε ένα πρώτο επίπεδο δεν αφορά εμάς.
