O πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ σε εκτενέστατη συνέντευξη που παραχώρησε στο Φόρουμ Νομισματικών και Χρηματοοικονομικών Θεσμικών Φορέων (ΟΜFΙF) και την οποία αναδημοσίευσε η γαλλική εφημερίδα «Le Μonde» είπε την πικρή αλήθεια για την τρέχουσα κρίση της κοινής ευρωπαϊκής αγοράς. Με την ειλικρίνεια που μπορεί να έχει ένας «απόστρατος» της πολιτικής ο Σμιτ εξέφρασε την ανησυχία του για μια de facto διάσπαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του κοινού νομίσματος και την ανάδυση ενός σκληρού πυρήνα του Βορρά και μιας «δεύτερης κατηγορίας» Ενωσης του Νότου εντός της προσεχούς δεκαετίας. Μια αλήθεια που δεν είναι ευχάριστη για κανέναν αφού, σύμφωνα με τον γερμανό πολιτικό, είναι συνέπεια μιας άλλης παλιάς απερισκεψίας, της εισόδου στο ευρώ δημοσιονομικά ανέτοιμων ή ανέντιμων χωρών όπως η Ελλάδα. Ο χωρισμός της Ενωσης δεν είναι απλώς μια δυσοίωνη πρόβλεψη καθώς η κρίση του χρέους έχει δημιουργήσει βαθύ ρήγμα στους πολιτικούς ηγέτες και στην οικονομική κεφαλή της Ενωσης. Η πιο τρανή απόδειξη ήρθε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας με τις συνόδους του Εurogroup και του Εco/Fin οι οποίες κατέληξαν σε αποτυχία. Οι ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν ότι… διαφωνούν στη λήψη πρόσθετων μέτρων κρίνοντας ότι τα κεφάλαια του υπάρχοντος μηχανισμού στήριξης αρκούν για τη στήριξη των αδύναμων κρίκων της ευρωζώνης. Και όλοι τώρα στρέφουν τα βλέμματά τους στη σύνοδο κορυφής στις 16-17 Δεκεμβρίου.

Τα δύο στρατόπεδα μοιάζουν με βυζαντινές φατρίες που εμμένουν πεισματικά στην επικράτηση των θέσεών τους. Από τη μία πλευρά βρίσκονται η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μερκελ και οι «συνοδοιπόροι» της, η Γαλλία, η Αυστρία και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά. Μαζί με τον επικεφαλής της ομοσπονδιακής τράπεζας της Γερμανίας Αξελ Βέμπερ, είναι αυτοί που αντιτίθενται στη δημιουργία ευρωπαϊκού ομολόγου και θεωρούν ότι όσοι παρεκκλίνουν από τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας θα πρέπει να υφίστανται τις συνέπειες. Στην αντίπερα όχθη είναι οι δύο συνονόματοι «Ηρακλείς» του ευρώ, ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ και ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, οι οποίοι λόγω θεσμικού ρόλου και πεποιθήσεων θεωρούν ότι μόνο με συντονισμένες κινήσεις και με υπερπήδηση των (οικονομικών) εθνικισμών μπορεί να διασωθεί στο σύνολό του το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Ασφαλώς κάθε πλευρά έχει και από μια καλή δικαιολογία για την υπεράσπιση των θέσεών της. Το γερμανικό μέτωπο προτάσσει την αρχή της δημοσιονομικής συνέπειας. Ισχυρίζεται, δηλαδή, ότι η ενίσχυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η μη πρόβλεψη συμμετοχής ιδιωτών (τραπεζών και επενδυτικών κεφαλαίων) στον μόνιμο μηχανισμό στέλνουν μήνυμα ασυδοσίας στις απείθαρχες οικονομίες. Οσο για την έκδοση ευρωομολόγου το Βερολίνο φοβάται ότι και αυτό το εργαλείο θα ανακατανείμει τα οικονομικά βάρη που συνεπάγεται το αυξημένο κόστος δανεισμού του Νότου στις πλάτες του «συνεπούς» Βορρά. Επιπλέον με την άρση της δαμοκλείου σπάθης της πτώχευσης μιας οικονομίας θεωρείται ότι επιδοκιμάζεται η ροπή προς τη δημοσιονομική ασωτία.

Οι υπέρμαχοι της λήψης όλων των αναγκαίων μέτρων για την αντιμετώπιση των κερδοσκοπικών πιέσεων εις βάρος του Νότου εκτιμούν ότι τόσο το ευρωομόλογο όσο και η ενίσχυση της ασπίδας προστασίας των ευρωπαϊκών οικονομιών με επιπλέον κεφάλαια είναι «εκ των ων ουκ άνευ» για τη διατήρηση της νομισματικής και οικονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη. Αυτό που υπογραμμίζει το στρατόπεδο των «πιστών ευρωπαϊστών» είναι ότι το Βερολίνο δεν θα πρέπει να κόψει το κλαδί επάνω στο οποίο στηρίζεται η άνθηση της γερμανικής οικονομίας. Αυτό επεσήμανε πρόσφατα ο επικεφαλής της ΕΚΤ λέγοντας ότι «η σταθερότητα των τιμών την τελευταία δεκαετία έχει ωφελήσει ολόκληρη την Ευρώπη και ιδιαιτέρως τη Γερμανία». Το βέβαιον είναι ότι τόσο ο 92χρονος Σμιτ όσο και ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν επισημαίνουν την προφανή αλήθεια: οι σημερινές ηγεσίες των ευρωπαϊκών χώρών αλλά και οι «άχρωμοι» και άσημοι ευρωκράτες Ζοζέ Μπαρόζο και Χερμάν βαν Ρομπάι έχουν αποδειχθεί τραγικά ανεπαρκείς στη διαχείριση κρίσεων. Και υπό αυτή την έννοια «δικαιώνεται» ο Ντομινίκ Στρος-Καν, ο οποίος επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας «νέων μοντέλων διακυβέρνησης» και «υπέρβασης των οικονομικών ορθοδοξιών που αποδείχθηκαν ανεπαρκείς» .

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ