«Ξέρω πώς θα πεθάνεις…» άρχισαν να λένε τα μέλη της ρηξικέλευθης βρετανικής ομάδας Forced Εntertainment στους ανυποψίαστους θεατές που είχαν κατακλύσει μια λονδρέζικη σκηνή προκειμένου να παρακολουθήσουν την παράστασή τους «Last Νight» εν έτει 2006. «Εσύ από καρκίνο στον πνεύμονα!»/ «Εσύ σε τροχαίο!» / «Εσύ από υπερβολική δόση ναρκωτικών!» έλεγαν οι ηθοποιοί στο έντρομο κοινό, που δεν περίμενε σε καμία περίπτωση να δεχθεί τέτοια επίθεση από τόσες σκηνοθετημένες Κασσάνδρες. Πρόκειται για μια ομάδα που μετρά 25 χρόνια παρουσίας στον χώρο, έχει εμπνεύσει διαδραστικές απόπειρες ουκ ολίγων ελλήνων σκηνοθετών και θεωρεί ότι το κοινό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζεται ως «ο τέταρτος τοίχος» του θεάτρου, αλλά ως ένας ζωντανός οργανισμός, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο επί σκηνής. Οσο για τις προφητείες των κακών παιδιών της βρετανικής σκηνής, όπως εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής τους Τιμ Ετσελς, «όταν συνειδητοποιήσεις ότι πρόκειται για ένα απλό παιχνίδι του μυαλού,μπορείς να έχεις και…δικαίωμα επιλογής για τον τρόπο με τον οποίο θα πεθάνεις:πολλοί ήταν οι θεατές που διαμαρτύρονταν στο άκουσμα συνηθισμένων τρόπων θανάτου και διεκδικούσαν τους πιο πρωτότυπους:“Οχι,δεν θέλω να πεθάνω από καρκίνο.Θέλω να με φάει κροκόδειλος!”/ “Εγώ θέλω να μου πέσει ένα πιάνο στο κεφάλι!” κτλ.,κτλ.».
Οσο για τα ελληνικά δεδομένα, οι παραστάσεις που φλερτάρουν με το interactive αυξάνονται και πληθύνονται. Από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό που εκπροσωπεί το «ποιοτικό» μετερίζι ως το εμπορικότατο και μακροβιότατο «Σεσουάρ για δολοφόνους», οι θεατές καλούνται να χορέψουν επί σκηνής, να εκμυστηρευθούν ποιο είναι το ωραιότερο πράγμα στη ζωή, να βγάλουν τα παπούτσια τους και στη φόρα τα άπλυτά τους, να επιλέξουν το φινάλε του έργου και, με άλλα λόγια, να γίνουν σταρ για ένα βράδυ.
«Μπορώ να σου βγάλω τα παπούτσια;» είναι η ερώτηση που κάνει πολύ ευγενικά ο θίασος της Γεωργίας Μαυραγάνη σε καθέναν από τους θεατές που κάθεται στο τραπέζι μήκους 35 μέτρων, μαζί με τους ηθοποιούς, εν είδει ιδιότυπου Μυστικού Δείπνου (παράσταση «Εύθραυστο»). Ο καθένας έχει δικαίωμα να αρνηθεί, αλλά τελικά οι περισσότεροι απαντούν καταφατικά σε αυτή την αναπάντεχη παράκληση. Τα παπούτσια παρατάσσονται σε μία μεγάλη σειρά, μπερδεύονται με εκείνα των ηθοποιών, κι από εκεί και πέρα παρακολουθείς τους επαγγελματίες να ξεγυμνώνονται μεταφορικά ενώ εσύ είσαι κυριολεκτικά ξυπόλυτος. Το δεύτερο διαδραστικό κάλεσμα έχει να κάνει με τη συμμετοχή στον χορό. Υπό τους ήχους του «Famous blue raincoat» του Λέοναρντ Κοέν, οι ηθοποιοί ρωτούν με σπαραγμό αν υπάρχει κάποιος που θα ήθελε να χορέψει μαζί τους. Οι πιο θαρραλέοι δεν αργούν να σηκωθούν, παρασύροντας και τους πιο διστακτικούς. Ολα χωρούν σε αυτόν τον χορό: από άτσαλα στραβοπατήματα ως νευρικά γελάκια και υπόγεια φλερτ μεταξύ ηθοποιών και κοινών θνητών.
Επιστρέφοντας στο τραπέζι, η συζήτηση αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από ερωτήματα του τύπου «Είσαι ερωτευμένος;» και «Ποιο είναι το ωραιότερο πράγμα στη ζωή;». «Ναι, είμαι…» απαντούν αναγκαστικά όσοι συνοδεύονται από το ταίρι τους. Οσο για το τοπ 5 των ωραιότερων «πραγμάτων», σταθερά συναντούμε τον έρωτα, τη φιλία, τη σοκολάτα, το καλό φαγητό και το καλοκαίρι. Κάποιος δαιμόνιος πετάχτηκε και είπε «το DVD της Αλεξανδράτου».
Οσο για το φινάλε της παράστασης, προσφέρει μια ενδιαφέρουσα προεπισκόπηση από το ίδιο το φινάλε της ζωής. Ο ηθοποιός Κώστας Κουτσολέλος διαβάζει αργά, σαν να υπαγορεύει, τα στάδια ετοιμασίας ενός νεκρού σώματος, από το κλείσιμο των ματιών ως το σταύρωμα των χεριών «υπέρ ορθοδόξων χριστιανών». Την ίδια στιγμή ένας ένας οι υπόλοιποι ηθοποιοί ανεβαίνουν σε ένα βάθρο και υπακούουν σε αυτές τις οδηγίες. Οταν φύγει και ο τελευταίος, σειρά έχουν οι θεατές να ανέβουν στο ίδιο βάθρο, να ακούσουν το όνομά τους από τον ηθοποιό και να αποκτήσουν τη δική τους λαμπερή στιγμή στην υπόκλιση.
Βασισμένη στο έργο του Στανίσλαβ Βισπιάνσκι και την παράσταση-ορόσημο του Γέρζι Γκροτόφσκι (1962), η τρίωρη παράσταση του Μιχαήλ Μαρμαρινού «Ακρόπολις. Reconstruction» προσφέρει ένα εξαιρετικό πρώτο μέρος και ένα δεύτερο παραγεμισμένο από τις interactive μανιέρες του σκηνοθέτη: Τα επίμονα βλέμματα των ηθοποιών στους θεατές, ιδανικά για να προκαλέσουν αμηχανία, άγχος ή νευρικό γέλιο. Οι ερωτήσεις του τύπου «Τι είναι Ακρόπολη;» και «Ποια θα ήταν η σύγχρονη Ακρόπολη;», προτρέποντας τους θεατές να απαντήσουν, ενώ οι ηθοποιοί καταγράφουν τις εναλλακτικές τοποθεσίες πάνω σε έναν απλωμένο στο πάτωμα χάρτη. Ακούγονται πολλά κάθε φορά, από τη Σμύρνη και τη Μακρόνησο ως το… Αttica.
Η μέσα σε κατάσταση ένθεης μανίας προτροπή στο κοινό «Σηκωθείτε! Σηκωθείτε! Κάνε την επανάστασή σου! Πες ό,τι πιστεύεις!». Σε μία από τις πρώτες παραστάσεις ο μόνος που σηκώθηκε ήταν ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Σπύρος Βούγιας, όμως οι ηθοποιοί δεν ήταν σε θέση να τον «αξιοποιήσουν». Το κάλεσμα των θεατών να χορέψουν το υπέροχο «Russian Dance» του Τομ Γουέιτς, τραγούδι με το οποίο ο θίασος χόρεψε με το κοινό και στον περίφημο «Εθνικό Υμνο» του Μαρμαρινού. Στροβιλισμοί-deja vu, με όσους κάθονται στην πρώτη σειρά να τραβιούνται όπως όπως από το χέρι προκειμένου να παραγάγουν ένα διαδραστικό θέαμα, το οποίο όμως έχουμε δει ξανά και ξανά.
Κώστας Χαντζόπουλος
33 ετών,επικοινωνιολόγος
ΘΕΑΤΗΣ ΣΤΟ «AΚΡΟΠΟΛΙΣ.RECONSTRUCTION»
«Πήγα στην παράσταση του Μαρμαρινού υποψιασμένος από τις προηγούμενες δουλειές του και είχα και…σκονάκι από φίλους που την είχαν ήδη δει.Γι΄ αυτό ακριβώς ζήτησα να μην καθήσω στην πρώτη,αλλά στην τρίτη σειρά,ώστε να είμαι πιο ασφαλής.Ενώ όμως τη γλίτωσα από το κάλεσμα για ξέφρενο χορό-καρμπόν από τον “Εθνικό Υμνο”, δεν κατάφερα να αποφύγω τα επίμονα βλέμματα των ηθοποιών που σε κάνουν να νιώθεις ότι έχεις σηκωθεί να πεις μάθημα και δεν έχεις διαβάσει, αφού η ηθοποιός Αγγελική Δημητρακοπούλου δεν αρκέστηκε να περιεργαστεί τους θεατές της πρώτης σειράς,αλλά διέσχισε και την τρίτη,όπου καθόμουν. Οι δουλειές του Μαρμαρινού είναι πάντα μια εμπειρία,αλλά φοβάμαι πως όταν έχεις δει αρκετές είναι σαν να ξέρεις από πριν τι θα συμβεί»
Ματίνα Γράφου
δασκάλα,29 ετών
ΘΕΑΤΗΣ ΣΤΟ «EΥΘΡΑΥΣΤΟ»
«Δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη να βγάλω τα παπούτσια μου,ίσως βοήθησε το γεγονός ότι ο ηθοποιός μού το ζήτησε πολύ ευγενικά,δεν ήταν καθόλου εκβιαστικό interactive.Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να νιώσεις ότι σε πιέζουν να κάνεις κάτι με το ζόρι,εδώ όμως όλα έγιναν κομψά. Μου έκανε εντύπωση ότι στην ερώτηση “ποιο είναι το ωραιότερο πράγμα στη ζωή” όλοι δυσκολεύτηκαν να εκφραστούν.Φαίνεται απλό ερώτημα,αλλά δεν είναι.Σηκώθηκα να χορέψω επειδή με συγκίνησε τρομερά ο τρόπος με τον οποίο το ζήτησε η ηθοποιός,είχε κάτι το σπαρακτικό.Ηταν ωραία εμπειρία επειδή δεν νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε θεατρική παράσταση,αλλά σε ένα τραπέζι με κάποιους ανθρώπους, όπου όλα μπορούν να συμβούν»
«Εύθραυστο», Θέατρο Ασκηση, Φραγκούδη 18-20, Καλλιθέα, τηλ. 210 9236.992. «Ακρόπολις. Reconstruction », Θέατρο Θησείον, Τουρναβίτου 7, τηλ. 2103255.444
