Ιδιαίτερα διδακτικές (και) για τη χώρα μας είναι οι εξελίξεις με το σκάνδαλο απάτης της Goldman Sachs στην Αμερική· σκάνδαλο που φυσικά σχετίζεται άμεσα με την προσπάθεια του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα να ελέγξει κάπως το αχαλίνωτο «καζίνο» της Wall Street και ιδιαίτερα τα «όπλα μαζικής καταστροφής», τη γιγαντιαία αγορά παραγώγων δηλαδή. Την περασμένη Τρίτη, λίγες ώρες μετά το επιτυχημένο αλλά όπως φαίνεται προσωρινό «ανάχωμα» που ύψωσαν οι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές στην προσπάθεια των Δημοκρατικών για ταχύρρυθμο πέρασμα του νομοσχεδίου για τον έλεγχο του τραπεζικού κλάδου που έχει καταρτίσει ο γερουσιαστής Κρις Ντοντ , ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs Λόιντ Μπλάνκφαϊν, μαζί με μια κουστωδία executives της τράπεζάς του και νομικών συμβούλων, εμφανίστηκε στη μόνιμη ανακριτική επιτροπή της Γερουσίας.
Περίμεναν προφανώς μια συνηθισμένη «χαλαρή» ακρόαση, όπως αυτές που έγιναν μετά την κατάρρευση της Lehman Βrothers· μια ακρόαση στην οποία οι γερουσιαστές θα εκστόμιζαν μεν κάποιες αόριστες κατηγορίες για τις «αβλεψίες» των τραπεζών κατά τη δημιουργία της στεγαστικής «φούσκας», αλλά στη συνέχεια θα… μαλάκωναν, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να θησαυρίζουν με τα χρήματα των φορολογουμένων. Βusiness as usual, όπως λένε στις ΗΠΑ. Αλλωστε, είναι γνωστές οι συνεισφορές των τραπεζών στις προεκλογικές εκστρατείες των γερουσιαστών.
Αυτή τη φορά ωστόσο το κλίμα στην Επιτροπή ήταν εντελώς διαφορετικό. Ο Μπλάνκφαϊν, με ειλικρινή έκφραση απορίας, είδε τον πρόεδρο της επιτροπής Καρλ Λέβιν να του επιτίθεται σφοδρά: «Ακούμε σήμερα το ένα παράδειγμα μετά το άλλο για το πώς η Goldman πουλούσε χρεόγραφα στον κόσμο χωρίς να του αποκαλύπτει ότι “σορτάριζε” (σ.σ.: ποντάριζε ενάντια) σε αυτά τα χρεόγραφα. Με ανησυχεί βαθύτατα ότι οι ίδιοι οι υπάλληλοί σας αποκαλούσαν στα εσωτερικά e-mail αυτά τα χρεόγραφα “σκουπίδια”, “σκατά” και “βρώμικο ντιλ”. Υπάρχει σαφής σύγκρουση συμφερόντων… Με τέτοιο ιστορικό πώς περιμένετε να εξασφαλίσετε την εμπιστοσύνη των πελατών σας;».
Θορυβημένος από το ξέσπασμα του γερουσιαστή από τη Νεμπράσκα, ο Μπλάνκφαϊν απάντησε με μια κλασική «ατάκα» της Wall: «Δεν υπάρχει σύγκρουση. Οι πελάτες μας αγοράζουν το ρίσκο που επιθυμούν… Οι θεσμικοί επενδυτές μας (sic) δεν ενδιαφέρονται για τις απόψεις μας!». Οταν μάλιστα μίλησε για «πλήρη διαφάνεια» επικαλέστηκε την «ακηλίδωτη ιστορία 140 χρόνων» της τράπεζας και χαρακτήρισε απλώς «ατυχές συμβάν» το γεγονός ότι η στεγαστική αγορά των ΗΠΑ κατέρρευσε εν μιά νυκτί, αρνούμενος κάθε ευθύνη για την παγκόσμια κοινωνική τραγωδία που ακολούθησε, ο Λέβιν εξερράγη: «Υπάρχουν πλέον ξεκάθαρες αποδείξεις ότι η Goldman συνέβαλε στη διασπορά τοξικών υποθηκών σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα… Και όταν το σύστημα τελικά κατέρρευσε, η Goldman κερδοσκόπησε από την κατάρρευση αυτή».
Τα… εσχατολογικά e-mail
Πράγματι, σε εσωτερικά e-mail της τράπεζας που παρουσιάστηκαν ενώπιον της επιτροπής ξεδιπλώνεται για πρώτη φορά τόσο ανοιχτά η εγκληματική φύση όχι μόνο των συγκεκριμένων πρακτικών της συγκεκριμένης τράπεζας, αλλά και του συνόλου των επενδυτικών τραπεζών στον αγγλοσαξονικό κόσμο και όχι μόνον. Οπως προκύπτει από αυτά τα μηνύματα, η Goldman κέρδισε ήδη από το 2007, πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, ως και 4 δισ. δολάρια από το «σορτάρισμα» των ενυπόθηκων subprime προϊόντων (CDΟ΄s) που πουλούσε στους ανυποψίαστους πελάτες της.
Η πολιτική αυτή συνεχίστηκε και όλο το 2008, ακόμη και μετά τη χρεοκοπία της Lehman Βros: σε ένα ανατριχιαστικό e-mail του (μοναδικού) κατηγορούμενου στην αγωγή της SΕC, του 31χρονου αντιπροέδρου Φαμπρίς Τουρέ, το οποίο είχε στείλει στην τότε φιλενάδα του, ο υπεύθυνος για τις συναλλαγές δομημένων προϊόντων της τράπεζας αποκαλύπτει ότι η δουλειά του ήταν να δημιουργεί προϊόντα-«Φρανκενστάιν», «δημιουργήματα καθαρού πνευματικού αυνανισμού» προς πώληση «σε ανυποψίαστες χήρες και ορφανά»!
Ενα από αυτά τα προϊόντα ήταν βεβαίως και το επίμαχο «Αbacus», το δομημένο ομόλογο («ξαναπακεταρισμένες» τοξικές υποθήκες) που δημιούργησε η τράπεζα επ΄ αμοιβή 15 εκατ. δολαρίων για λογαριασμό του διαβόητου- χάρη και στις συνεχιζόμενες «επιθέσεις» κατά της χώρας μας μέσω της αγοράς ασφαλίστρων χρέους, των Credit Default Swaps, CDS- Τζον Πόλσον, ο οποίος ποντάρισε στην αποτυχία του. Το δομημένο πουλήθηκε αντί 2 δισ. δολαρίων, ως σίγουρη πηγή κέρδους, σε πελάτες της Goldman, οι οποίοι έχασαν πέντε μήνες αργότερα συνολικά 1 δισ. δολάρια, όσα ακριβώς δηλαδή ήταν και τα κέρδη του κυρίου Πόλσον από τη συγκεκριμένη συναλλαγή. Οπως προκύπτει όμως από την έρευνα, υπήρξαν και χειρότερα, όπως το προϊόν «Τimberwolf», το οποίο οι ίδιοι οι executives χαρακτήριζαν μεταξύ τους… «σκατένιο», και το οποίο τελικά έχασε το 80% της αξίας του!
Λόιντ Μπλάνκφαϊν
Γεννημένος το 1954 στο Μπρονξ από οικογέν εια ορθόδοξων εβραίων.Ο πατέρας του ήταν ταχυδρομικός υπάλληλος και η μητέρα του ρεσεψιονίστ. Αν και βέρος νεοϋορκέζος, οΛόιντ Μπλάνκφαϊνσπούδασε Νομικά στο Χάρβαρντ και το 1981 προσελήφθη ως «τρέιντε ρ» πολυτίμων μετάλλων σε θυγατρική της Goldman στο Λονδίνο.Το 2006 έγινε διευθύνω ν σύμβουλος της Goldman Sachs αντικαθιστώντας τον Χανκ Πόλσον,ο οποίος μετακόμισε στο υπουργείο Οικονομικών της κυβέρνησης Μπους και πρωταγωνίστησε στη δημιουργία της «φούσκας» των subprime δανείων.Την πρώτη του χρονιά οι συνολικές αμοιβές του έφτασαν τα 53,4 εκατ.δολάρια,ενώ το 2007 «τίναξε την μπάνκα» με 70 εκατ.δολάρια,σε μια χρονιά που η Goldman είχε καθαρά κέρδη 9,5 δισ.
δολαρίων! Καθώς η τράπεζά του συνέχιζε να βγάζει δισεκατομμύρια από την κρίση,το 2009 ο ίδιος αναγκάστηκε να περικόψει για πολιτικούς λόγους τον μισθό του στα…μόλις 9 εκατ.δολάρια: παρά ταύτα,οι «FinancialΤimes» τον ονόμασαν «διευθύνοντ α σύμβουλο της χρονιάς».Σε συνέντευξή του τον Νοέμβριο του 2009 υποστήριξε ότι ως τραπεζίτης «κάνει τη δουλειά του Θεού» – φράση την οποία λίγες ημέρες αργότερα, και εν μέσω κατακραυγής, χαρακτήρισε «παρερμηνευθέν αστείο»…
Αλλο CDΟ, άλλο CDS
Oλα τα παραπάνω βεβαίως, όπως και η αγωγή που κατέθεσε την προπερασμένη Παρασκευή η επιτροπή κεφαλαιαγοράς κατά της Goldman, αφορούσαν αποκλειστικά μια δραστηριότητα· την εξαπάτηση των πελατών της στην αγορά τιτλοποιημένων χρεών CDΟ΄s. Ούτε ο Μπλάνκφαϊν ούτε ο Πόλσον, ούτε τα άλλα κορυφαία στελέχη της τράπεζας κατηγορούνται για κάτι: στη χειρότερη περίπτωση, η Goldman θα τιμωρηθεί με ένα «βαρύ», αλλά αστείο για τα μεγέθη της πρόστιμο και ο δυστυχής Τουρέ θα πληρώσει τη νύφη σαν εξιλαστήριο θύμα. Ακόμη και ο λάβρος Λέβιν δεν είπε λέξη για τις έρευνες που πραγματοποιούνται στην Ευρώπη σε βάρος της Goldman Sachs για τα αντίστοιχα «πονταρίσματα» στην αγορά ομολόγων και CDS. Ερευνες τόσο σοβαρές ώστε ανάγκασαν πριν από λίγες ημέρες τον- συνυπεύθυνο με τους «μεγάλους» της Wall και την κυβέρνηση Μπους για τη δημιουργία της κρίσηςδιοικητή της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας Μπεν Μπερνάνκι να δηλώσει δημόσια ότι η Goldman δεν φέρει καμία ευθύνη για το ελληνικό δράμα, κι όποιος θέλει, τον πιστεύει…
Η κυβέρνηση Ομπάμα, με όλη τη ρητορική της διάθεση να «ελέγξει» τις τράπεζες, και ιδιαίτερα την παντελώς αδιαφανή αγορά παραγώγων, δεν δείχνει ικανή να το πράξει. Μόνη της η Goldman δώρισε πάνω από 1 εκατ. δολάρια για να εκλεγεί ο κ. Ομπάμα, ενώ είναι και η μεγαλύτερη χορηγός συνολικά του Δημοκρατικού Κόμματος. Σύμφωνα με τη «Washington Ρost», το τραπεζικό λόμπι έχει ξοδέψει συνολικά 455 εκατομμύρια δολάρια για την κατάλληλη «προετοιμασία» της «τραπεζικής μεταρρύθμισης» Ντοντ. Αυτές οι εκλεκτικές συγγένειες με τον Λευκό Οίκο και το Καπιτώλιο είναι που της επιτρέπουν να μη φοβάται, ακόμη και όταν τα «άπλυτα» e-mail της βγαίνουν στα φόρα, αποκαλύπτοντας το πραγματικό της πρόσωπο.
Ο νόμος Ντοντ, όπως διαμορφώνεται τα τελευταία 24ωρα στους διαδρόμους της Γερουσίας, δεν επιβάλλει νέους κανόνες- πόσω μάλλον πλαφόν- στις εξωφρενικές αμοιβές και στα μπόνους του τραπεζικού κλάδου, δεν περιορίζει την αγορά «εξωτικών» τιτλοποιημένων χρεών ούτε σταματά το τρομερό μπαράζ εξώσεων και ατομικών χρεοκοπιών που σαρώνει εδώ και ενάμιση χρόνο την αμερικανική μεσαία τάξη· την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση ξοδεύει τρισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων για τη «σωτηρία» των τραπεζών, σε βάρος της ανάπτυξης και της παραγωγικής βάσης της μεγάλης αυτής χώρας.
