Η κατάρρευση του Ντουμπάι κλόνισε τόσο την εμπιστοσύνη του διεθνούς τραπεζικού κατεστημένου έναντι του αραβικού κόσμου ώστε ούτε οι σαουδάραβες σεΐχηδες δεν μπορούν πλέον να εξασφαλίσουν εύκολα φθηνά δανειακά κεφάλαια. Και αν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ για να δοθούν δάνεια χρειάζονται ντοκουμέντα και πιστοποιητικά γέννησης, στη Σαουδική Αραβία, όπου συχνά πολλοί- ιδιαίτερα οι παλαιότεροι- δεν διαθέτουν καν παρόμοια «παραστατικά», οι δανειοδοτήσεις βασίζονταν συχνά σε απλή χειραψία.
Ωστόσο τώρα, η πρόσβαση στις πιστώσεις είναι τόσο δύσκολη που κινδυνεύει να πνίξει την οικονομική ανάκαμψη, παρά το «πακέτο» των 400 δισ. δολαρίων που εκταμίευσε η κυβέρνηση του Ριάντ για να τονώσει την οικονομία της χώρας και παρά την πτώση των επιτοκίων του ριάλ στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας εξαετίας.
Τα τραπεζικά δάνεια προς τις επιχειρήσεις στη Σαουδική Αραβία ήταν τελείως «επίπεδα» πέρυσι, έπειτα από μια μέση ετήσια αύξηση κατά 27% που καταγραφόταν από το 2004 ως το 2008, σύμφωνα με τη Jadwa Ιnvestment, στο Ριάντ. Και όμως, οι ιδιωτικές εταιρείες αποτελούν σχεδόν το ήμισυ της οικονομίας της μεγαλύτερης πετρελαιοπαραγωγού χώρας στον κόσμο. «Παλαιότερα πολλές τράπεζες προσπαθούσαν να σε προσεγγίσουν» λέει ο Αμίρ αλ Γκάμντι, εμπορικός διευθυντής της οικογενειακής επιχείρησης εισαγωγών καταναλωτικών προϊόντων Quraish Τrading Company. «Τώραδεν είναι μόνο ότι δεν μας πλησιάζουν, αλλά ούτε καν καταφέρνουμε να μας δεχτούν» προσθέτει.
Το πετρέλαιο συνεισφέρει κατά 45% στη διαμόρφωση του σαουδαραβικού ΑΕΠ. Και η τιμή του αργού σήμερα είναι πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι, επίπεδο που το βασίλειο κρίνει ότι αποτελεί «δίκαιη τιμή». Εάν όμως η αύξηση των πιστώσεων παραμείνει αναιμική, τότε η οικονομία θα αναπτυχθεί εφέτος με ρυθμό πολύ χαμηλότερο του 4%, όπως είχε προβλέψει ο Σάιμον Ουίλιαμς της ΗSΒC στο Ντουμπάι. Το 2009 ο ρυθμός ανάπτυξης έπεσε στο πελιδνό 0,2%. «Θα είχαμε πολύ ισχυρότερη ανάκαμψη εάν οι τράπεζες δάνειζαν» εξήγησε ο Πολ Γκεμπλ, ερευνητής της Jadwa. «Οσο ο τραπεζικός δανεισμός δεν επανέρχεται σε λογικά επίπεδα, ο ιδιωτικός τομέας δεν θα είναι σε θέση να συνεισφέρει στην ανάκαμψη» πρόσθεσε.
Σήμερα, ιδιαίτερα μετά τη χρεοκοπία κατά την πιστωτική κρίση δύο μεγάλων επιχειρήσεων που ανήκαν στις πιο γνωστές οικογένειες του σαουδαραβικού βασιλείου, οι τράπεζες απαιτούν πολύ περισσότερα στοιχεία, πέραν του απλού ονόματος, όταν μελετούν μια αίτηση δανείου, δήλωσε ο Τζον Σφακιανάκης, επικεφαλής οικονομολόγος της Βanque Saudi Fransi από το Ριάντ, που κατά ένα τμήμα ανήκει στη γαλλική τράπεζα Credit Αgricole. Ακόμη κι αν το όνομα αυτό είναι… Σαούντ! «Εχει αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος, γι΄ αυτό απαιτείται χρόνος για να ολοκληρωθεί η χρηματοδότηση ενός σχεδίου», εξήγησε ο ελληνικής καταγωγής οικονομολόγος. «Τώρα κοιτάζουν τα ψιλά γράμματα καιτη ρευστότητα των εταιρειών και δεν αρκούνται στο όνομα ή στην επιχειρηματική φήμη της οικογένειας» σημείωσε.
Η Κεντρική Τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας, η οποία έριξε το βασικό επιτόκιό της στο 2%, ζητεί από τις χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις «να πάρουν πιο σοβαρά υπόψη τους την ανάγκη χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», όπως δήλωσε ο κεντρικός τραπεζίτης Μουχαμάντ αλ Τζασέρ. «Δεν υποτιμώ τις δυσκολίες» παραδέχτηκε ο σαουδάραβας τραπεζίτης, εξηγώντας ότι «μερικές από τις εταιρείες αυτές δεν διαθέτουν αρκετά διάφανα λογιστικά στοιχεία». Η σαουδαραβική κυβέρνηση ωθεί τις τράπεζες να στηρίξουν τις μικρότερες επιχειρήσεις. Εχει δημιουργήσει για τον σκοπό αυτό ένα πρόγραμμα εγγυήσεων για δανειοδότηση εταιρειών από τοπικές τράπεζες. Θα χρειαστούν όμως πολύ περισσότερα να γίνουν για να λυθούν τα χρηματοδοτικά προβλήματα και να τονωθεί η οικονομία. Οπως διαπιστώνει ο Μαζίντ αλ Σαάντι, ιδιοκτήτης της τεχνολογικής εταιρείας Virgin Ηorizons, «έχει γίνει πολύ πιο περίπλοκη η δανειοδότηση,ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Α ποτελεί καθημερινή δοκιμασία η σχέση με τις τράπεζεςγια να τους εξηγήσεις τι είναι αυτό που κάνεις…Υποφέρουμε» δηλώνει χαρακτηριστικά.
