Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ εξόδου από το Αφγανιστάν είναι πλέον σαφής. Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν θα λειτουργήσει- και ως προς αυτό εκφράζονται πολλές αμφιβολίες. Στη Διάσκεψη του Λονδίνου, την οποία συγκάλεσε την περασμένη Πέμπτη ο βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, αποφασίστηκε ότι «διάλογος και δωροδοκία» αποτελούν το κλειδί για να μπει ένα τέλος στον πόλεμο που ήδη διαρκεί εννέα χρόνια. Οι ηγέτες από 60 και πλέον χώρες, περιλαμβανομένου του αφγανού προέδρου
Χαμίντ Καρζάι, αναζήτησαν τρόπους για να απεμπλακούν
οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις από το Αφγανιστάν και να σταθεί η χώρα στα πόδια της, αφού όλοι συμφωνούν ότι, αν οι ξένοι στρατιώτες αποχωρούσαν σήμερα, η αφγανική κυβέρνηση θα κατέρρεε και θα ξεσπούσε εμφύλιος πόλεμος. Ενδιαφέρον έχει να σημειώσουμε ότι στη διάσκεψη αποφεύχθηκε τελείως ο όρος «απόσυρση» των ξένων δυνάμεων, διότι θεωρήθηκε αδύναμος και προκαλεί πανικό στις κυβερνήσεις του Αφγανιστάν και του Πακιστάν. Αντ΄ αυτού εφεξής θα χρησιμοποιείται ο όρος «στρατηγική εξόδου», που υπονοεί ότι αυτός που αποχωρεί δεν το κάνει ατάκτως, αλλά κατόπιν προσεκτικού σχεδιασμού.
Στα χαρτιά η νέα στρατηγική ακούγεται λογική: οι ίδιοι οι Αφγανοί θα αναλάβουν την ασφάλεια της χώρας ως το 2015, θα γίνουν προσπάθειες για να ενταχθούν οι Ταλιμπάν στη δημοκρατική πολιτική διαδικασία και θα αφιερωθούν χρήματα για να εξαγοραστούν μαχητές των Ταλιμπάν προκειμένου να μην πολεμούν τις ξένες δυνάμεις. Στην πράξη όμως η εφαρμογή όσων αποφασίστηκαν στο Λονδίνο προσκρούει σε πολλά εμπόδια και είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα επιτύχει.
Ας ξεκινήσουμε από το πιο απλό εμπόδιο, που αφορά το στρατιωτικό σκέλος της στρατηγικής εξόδου. Ο στόχος είναι ως το φθινόπωρο του 2011 ο αφγανικός στρατός να φθάσει στους 171.000 άνδρες από 104.000 που αριθμεί σήμερα. Οσοι γνωρίζουν την κατάσταση στο Αφγανιστάν από πρώτο χέρι τονίζουν ότι η χώρα έχει τεράστια έλλειψη από καταρτισμένους ανώτατους αξιωματικούς και διαθέτει ελάχιστους ικανούς αξιωματικούς μεσαίου επιπέδου. Το πώς θα τους αποκτήσει εντός πέντε ετών παραμένει μυστήριο.
Αλλωστε και ο ίδιος ο κ. Καρζάι έβαλε πάγο στο πενταετές πλάνο, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι η χώρα του θα έχει ανάγκη τις ξένες δυνάμεις για μία 15ετία τουλάχιστον. Παρεμπιπτόντως, ακόμη και το γεγονός ότι ο αφγανός πρόεδρος, ο οποίος μέχρι πρότινος κατηγορούνταν πως κατέφυγε σε εκτεταμένη νοθεία για να επανεκλεγεί τον περασμένο Αύγουστο, συμμετείχε στη διάσκεψη σαν να μην τρέχει τίποτε μειώνει κατά κάποιον τρόπο το κύρος της διάσκεψης.
Το στρατιωτικό σκέλος της νέας στρατηγικής προβλέπει ότι μία μία οι επαρχίες, ξεκινώντας από τις πιο ήσυχες, θα περνούν στα χέρια των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας. Ωστόσο οι ήσυχες επαρχίες δεν έχουν και μεγάλη σημασία. Αυτές που μετρούν είναι οι ταραχώδεις, τις οποίες ούτε οι ξένες δυνάμεις δεν μπορούν προς το παρόν να ελέγξουν. Τη μεγαλύτερη εντύπωση προκάλεσε η δημιουργία ενός Διεθνούς Ταμείου για την Κοινωνική Επανένταξη των Ταλιμπάν που θα διαθέσει 500 εκατ. δολάρια (335 εκατ. ευρώ) και από το οποίο θα δωροδοκούνται τα μικρά και μεσαία στελέχη των Ταλιμπάν προκειμένου να σταματήσουν να πολεμούν. Το σκεπτικό είναι ότι εφόσον πολλοί από τους μαχητές δεν έχουν κάποιο ιδεολογικό ή θρησκευτικό στόχο, αλλά πολεμούν για τα 10 ως 30 δολάρια που κερδίζουν την ημέρα, η Δύση θα τους προσφέρει περισσότερα για να πάνε με το μέρος της και να αποδυναμωθούν οι τάξεις των Ταλιμπάν. Το μέτρο αυτό, εκτός από το ότι προκάλεσε αντιδράσεις στις δυτικές χώρες για το αν τα λεφτά των φορολογουμένων πρέπει να αφιερωθούν στο «λάδωμα» των Ταλιμπάν, προκάλεσε και πολλά ερωτήματα για το αν είναι εφαρμόσιμο. Πώς θα εξασφαλισθεί ότι ένας αντάρτης που θα εισπράξει τα χρήματα δεν θα επιστρέψει στον πόλεμο εναντίον των ξένων δυνάμεων και της αφγανικής κυβέρνησης;
Και αν τα χρήματα δοθούν στις τοπικές αρχές για να πραγματοποιηθούν έργα υποδομής και να χρηματοδοτηθούν θέσεις εργασίας για όσους αντάρτες εγκαταλείψουν τα όπλα, πώς θα εξασφαλισθεί ότι δεν θα τα «φάνε» όσοι αναλάβουν να τα διαχειριστούν; Αλλά και αν αυτοί δεν τα καταχραστούν, τα αναπτυξιακά έργα είναι αμφίβολο αν θα αποτελέσουν αρκετό δέλεαρ για να καταθέσει τα όπλα ένας αντάρτης.
Για τα ανώτατα στελέχη των Ταλιμπάν η νέα στρατηγική προβλέπει ότι θα τους δοθεί η δυνατότητα να συμμετάσχουν στην πολιτική διαδικασία του Αφγανιστάν, αρκεί να αποκηρύξουν τη βία και την Αλ Κάιντα. Το μέτρο αυτό είναι πολύ πραγματιστικό καθώς όλοι συμφωνούν πλέον ότι οι Ταλιμπάν έχουν οπωσδήποτε θέση στο μέλλον του Αφγανιστάν. Το σκεπτικό των Αμερικανοβρετανών είναι: «Αν δεν μπορούμε να τους νικήσουμε, να τους πάρουμε με το μέρος μας». Ο κ. Καρζάι ήδη ανακοίνωσε, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες για το πού και πότε, ότι θα διοργανώσει μια λόγια τζίργκα (παραδοσιακή συνέλευση των ηγετών των φυλών), με τη συμμετοχή και όσων Ταλιμπάν ενδιαφέρονται, προκειμένου να δρομολογηθεί η εθνική συμφιλίωση. Εξαιρετικά μεγάθυμο σχέδιο, μόνο που πολλοί τονίζουν ότι «στο τανγκό απαιτούνται δύο» και στην προκειμένη περίπτωση ο ένας παρτενέρ δεν δείχνει σημάδια ότι θέλει να χορέψει. Το πιθανότερο είναι ότι η ηγεσία των Ταλιμπάν πιστεύει πως έχει περισσότερα να κερδίσει περιμένοντας να φύγουν οι ξένες δυνάμεις- πράγμα που θα γίνει κάποια στιγμή- παρά συζητώντας με τον πρόεδρο Καρζάι και τους δυτικούς υποστηρικτές του.
