Η Εκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, η μεγαλύτερη στον κόσμο, άνοιξε σήμερα τις πύλες της. Στα περίπτερά της θα εκτεθούν βιβλία 6.900 εκδοτών που προέρχονται από 100 και πλέον χώρες. Στην εφετινή, 61η χρονιά της έκθεσης τιμώμενη χώρα είναι η Κίνα.
Οι διοργανωτές, όπως λένε, από το 1994 προσπαθούσαν να πείσουν τους Κινέζους να «αποδεχθούν» την τιμή.
Το γεγονός ότι αυτό συμβαίνει εφέτος, έναν χρόνο μετά τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, είναι μία ακόμη ένδειξη ότι το άνοιγμα της χώρας προς τον υπόλοιπο κόσμο διευρύνεται- όχι φυσικά χωρίς προβλήματα.
Ο θεματικός κύκλος των περίπου 500 εκδηλώσεων σχετικά με τον κινεζικό πολιτισμό φέρει τον τίτλο «Τα εκατό πρόσωπα ενός έθνους» και σε αυτές θα συμμετάσχουν συγγραφείς και καλλιτέχνες από τη Λαϊκή Κίνα, την Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ, το Μακάο και το Θιβέτ, όπως και κινέζοι συγγραφείς της Διασποράς. Η σύνθεση επετεύχθη έπειτα από μακρές συζητήσεις ανάμεσα στους διοργανωτές της έκθεσης και στις αρχές της Λαϊκής Κίνας, ενώ το κόστος των εκδηλώσεων θα καλυφθεί κατά το ήμισυ από τους διοργανωτές και κατά το άλλο ήμισυ από το υπουργείο Πολιτισμού της τιμώμενης χώρας.
Εκείνο ωστόσο που εντυπωσιάζει στην εφετινή παρουσία της Κίνας στη Φραγκφούρτη είναι ο κατάλογος των συγγραφέων από τη Λαϊκή Κίνα που επελέγησαν για να παραστούν.
Οι Κινέζοι δεν επικεντρώθηκαν στα πασίγνωστα, δηλαδή στο δυναστικό παρελθόν τους, τον Κομφούκιο, τον Μένκιο και τους μεγάλους ποιητές της δυναστείας των Τανγκ, όπως λ.χ. ο Λι Πο ή ο Του Φου.
Επέλεξαν συγγραφείς στη μεγάλη τους πλειονότητα νεότατους. Κάποιοι από αυτούς είναι τριαντάρηδες και όλοι τους σχεδόν άγνωστοι στη Δύση. Διαβάζοντας τα βιογραφικά τους σχηματίζει κανείς την εικόνα ότι πρόθεση των Κινέζων ήταν να καλύψουν όλο το φάσμα της δημιουργικής γραφής και να στείλουν συγγραφείς οι οποίοι είναι μεν δημοφιλείς στη χώρα τους και στην Απω Ανατολή ευρύτερα, ταυτόχρονα όμως τους διακρίνει ένα ερευνητικό και νεωτεριστικό πνεύμα.
Περίπτερο- Σινικόν Τείχος
Αντιδράσεις για την απόφαση να είναι εφέτος στη Φραγκφούρτη τιμώμενη χώρα η Κίνα υπήρξαν ήδη από κινέζους αντιφρονούντες (σημειώθηκαν μάλιστα και επεισόδια την περασμένη εβδομάδα), ωστόσο οι διοργανωτές εμφανίζονται αισιόδοξοι. « Ελπίζω ότι θα είναι η αρχή ενός πολιτιστικού διαλόγου» δήλωσε στους δημοσιογράφους ο διευθυντής της έκθεσης Γιούργκεν Μπος, ενώ πρόσθεσε με νόημα: « Ειδικά για τους Γερμανούς αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γνωρίζουμε καλά τη σημασία του διαλόγου:όταν συζητούμε μεταξύ μας μπορούμε να γκρεμίσουμε τείχη ».
Οι δηλώσεις του Μπος παραπέμπουν στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου, βεβαίως, αλλά οι Κινέζοι έχουν ένα άλλο τείχος, το Μέγα Σινικόν Τείχος, το οποίο από σύμβολο στρατιωτικής ισχύος θέλουν να μετατρέψουν σε πολιτιστικό σύμβολο.
Τούτο διακρίνεται στο ειδικό περίπτερό τους ως τιμώμενης χώρας, κατά πολλούς το ωραιότερο από καταβολής θεσμού. Στο περίπτερο αυτό κυριαρχεί ένα μακρύ κυματιστό τείχος φτιαγμένο από χιλιάδες βιβλία ποίησης, ζωγραφικής, καλλιγραφίας και επιστημονικών μελετών, με πλήθος πράσινες σελίδες οι οποίες συμβολίζουν την αγάπη των Κινέζων για τη φύση έτσι όπως εκφράζεται στην τέχνη και στη λογοτεχνία τους.
Επάνω από το τείχος των βιβλίων ξεδιπλώνεται ένα τεράστιο κομμάτι χειροποίητου χαρτιού από ρύζι που, καθώς ξεδιπλώνεται, σου δίνει την αίσθηση της κορυφογραμμής μιας μικρής οροσειράς, συμβολίζοντας έτσι τη δημιουργικότητα του κινεζικού πολιτισμού. Στο πάτωμα υπάρχει μια χαμηλή βάση που περιέχει χιλιάδες ιδεογράμματα φτιαγμένα από ξύλο. Στο κέντρο της βάσης βρίσκεται μια τεράστια σταγόνα νερού επάνω στην οποία καθρεφτίζεται μια άλλη εξίσου τεράστια σταγόνα μελάνης.
Αυτό παραπέμπει στη σημασία της γραφής και στην αντίθεση ανάμεσα στο συγκεκριμένο και στο αφηρημένο, όπως αντίστοιχα και στον διάλογο ανάμεσα στα πράγματα και στις ιδέες. Απέναντι από το τείχος των βιβλίων υπάρχει μια μεγάλη πλατφόρμα που φωτίζεται από γαλάζιο φως στην οποία έχουν χαραχθεί λέξεις στα κινεζικά. Η αλληγορία είναι προφανής: βρισκόμαστε στην ψηφιακή εποχή, αυτό προσδιορίζει το παρόν και το μέλλον και έτσι θα πραγματοποιείται εφεξής ο διαπολιτισμικός διάλογος σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.
