Τον επόμενο Φεβρουάριο μια νηπιαγωγός από την Ανδρο θα γίνει η πρώτη πολίτις της Ελλάδας που θα ζει 20 πλέον χρόνια με μεταμοσχευμένη καρδιά. Και από τον προηγούμενο Ιούλιο ένας άνδρας από την Αίγινα είναι ο μοναδικός πολίτης της χώρας μας που ζει με την τρίτη του καρδιά αφού υποβλήθηκε για δεύτερη φορά σε μεταμόσχευση καρδιάς. Σπουδαίες περιπτώσεις που προσωποποιούν την εκπληκτική πρόοδο της ιατρικής επιστήμης ιδιαίτερα στη θεραπεία των παθήσεων της καρδιάς. Το 1989 η νηπιαγωγός από την Ανδρο ήταν υποχρεωμένη να φύγει από την Ελλάδα και να εμπιστευθεί τη ζωή της σε ένα πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων στο εξωτερικό. Ηταν μια εποχή που κατά χιλιάδες οι ασθενείς καρδιάς αλλά και πολλών άλλων παθήσεων πήγαιναν στο εξωτερικό για μια ιατρική επέμβαση από την οποία πολλές φορές θα κρινόταν η ζωή τους. Το 1995 ξεκίνησε το Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ) με την άφιξη στην Ελλάδα του διευθυντή του δρος Π. Αλιβιζάτου. Σήμερα είναι το μοναδικό Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς στη χώρα μας, είναι ουσιαστικά το Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς της Ελλάδας.
Υστερα από 13 χρόνια λειτουργίας τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά και υπογραμμίζονται από 60 και πλέον συμπολίτες μας που έχουν μεταμοσχευθεί και των οποίων η υγεία είναι στη συντριπτική πλειονότητα σε εξαιρετική κατάσταση. Η ποιότητα του προγράμματος μετρείται στις επιτυχείς μεταμοσχεύσεις και κυρίως στη μακρόχρονη επιβίωση των μεταμοσχεύσεων. Με τα σημερινά δεδομένα κάποιος που μεταμοσχεύθηκε στο ΩΚΚ έχει 75% πιθανότητες να ζει μια κανονική ζωή μία δεκαετία μετά. Αυτά τα αποτελέσματα είναι με διαφορά υψηλότερα του μέσου όρου παγκοσμίως, όπως καταγράφονται στον Διεθνή Οργανισμό Μεταμόσχευσης ΚαρδιάςΠνεύμονα, και συγκρίνονται με αυτά των πιο έμπειρων προγραμμάτων στον κόσμο.
Πλέον μόνο η έλλειψη μοσχευμάτων καρδιάς στην Ελλάδα μπορεί να οδηγήσει κάποιον στο εξωτερικό.
Οπως τα περισσότερα σπουδαία επιτεύγματα στη ζωή, η επιτυχία αυτή είναι αποτέλεσμα συλλογικής και αφοσιωμένης προσπάθειας με σωστή και έμπειρη καθοδήγηση. Το ΩΚΚ παρέχει στο πρόγραμμα εξαιρετική υλική και τεχνική υποδομή έχοντας οργανώσει τα απαραίτητα εργαστήρια, ο διευθυντής που οργάνωσε το πρόγραμμα έφερε μαζί του εμπειρία εκατοντάδων μεταμοσχεύσεων και η ομάδα περίπου 30 γιατρών και νοσηλευτών όλων των σχετικών ειδικοτήτων δουλεύει συλλογικά και συντονισμένα για πάνω από μία δεκαετία. Πάνω απ΄ όλα όμως είναι η δέσμευση του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων του ΩΚΚ ότι θα παρακολουθεί αδιάλειπτα τους μεταμοσχευμένους για όλη τους τη ζωή. Αυτή η παρακολούθηση κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου αφού λόγω της επιλεκτικής καταστολής του ανοσοποιητικού τους συστήματος (στην οποία αναγκαστικά βρίσκονται οι μεταμοσχευμένοι προκειμένου να μην απορριφθεί το μόσχευμα) κινδυνεύουν από διάφορες λοιμώξεις και εμφάνιση νεοπλασμάτων, ενώ πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος της χρόνιας απόρριψης που σε προχωρημένο στάδιο αντιμετωπίζεται μόνο με νέα μεταμόσχευση. Η δέσμευση αυτή του ΩΚΚ απέναντι στους μεταμοσχευμένους είναι και ο βασικός λόγος των εξαιρετικών αποτελεσμάτων μακρόχρονης διαβίωσης. Ταυτόχρονα η εισαγωγή της μηχανικής υποστήριξης της καρδιάς στο στάδιο αναμονής για μεταμόσχευση έχει μειώσει τη θνησιμότητα των υπό μεταμόσχευση ασθενών από 47% σε 14%. Τα παραπάνω αποτελέσματα αποτελούν εξαιρετική παγκόσμια διάκριση για τη χώρα μας και είναι σχεδόν σε διαμετρικά αντίθετη θέση με τη γενικότερη λαϊκή αίσθηση για την παροχή ιατρικών υπηρεσιών στην Ελλάδα. Με βάση τα παραπάνω το ερώτημα έτσι τίθεται αυτόματα: Μπορεί η Ελλάδα να θέσει τον στόχο να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα μεταμόσχευσης καρδιάς σε παγκόσμιο επίπεδο; Είναι ένας σωστός στόχος; Κατά τη γνώμη μου, αν δεν βάλουμε εξαιρετικούς στόχους με δεδομένα τα τωρινά αποτελέσματα, τότε αυτόματα θέτουμε μέτριους. Και όταν η στοχοθέτηση αφορά τη ζωή δεκάδων σήμερα και εκατοντάδων σε λίγα χρόνια ανθρώπων, δεν επιτρέπεται οτιδήποτε λιγότερο σε ένα Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων, ένα νοσοκομείο, ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας από το να στοχεύουν να παρέχουν το καλύτερο που έχει να δώσει η ιατρική επιστήμη. Οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς μπορούν να αποτελέσουν ένα ευγενικό και απαιτητικό στοίχημα για τη χώρα μας αφού τα αποτελέσματα είναι μετρήσιμα και εύκολα συγκρίσιμα με παγκόσμιο ορίζοντα σύγκρισης.
Σε λίγο καιρό η διοίκηση του ΩΚΚ θα κληθεί να επιλέξει τον νέο διευθυντή της Α΄ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής, που έχει και την ευθύνη του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι άνθρωποι που έχουμε κάνει μεταμόσχευση καρδιάς καλούμε τη διοίκηση να δώσει τη δέσμευση απέναντι στον ελληνικό λαό ότι θα βάλει το στοίχημα για να έχει η Ελλάδα τα καλύτερα παγκοσμίως αποτελέσματα στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Δύο πράγματα είναι γι΄ αυτό απαραίτητα:
1. Η επιλογή του νέου διευθυντή του Προγράμματος Μεταμοσχεύσεων να βρίσκει σύμφωνη την Ομάδα Μεταμοσχεύσεων, η συνοχή της οποίας είναι αναγκαία συνθήκη για την επιτυχή συνέχεια του Προγράμματος.
2. Ο δημιουργός και σημερινός διευθυντής δρ Αλιβιζάτος να συνεχίσει να έχει επιτελικό ρόλο στο Πρόγραμμα Μεταμοσχεύσεων συνεισφέροντας την εμπειρία των 300 μεταμοσχεύσεων η οποία αποδείχθηκε κρίσιμη σε πολλές περιπτώσεις στην ως τώρα πορεία του Προγράμματος.
Η πρόκληση είναι μπροστά μας.
Ο δρ Ν. Καραφόλας- Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, Νoordqijk, Ολλανδία- είναι αντιπρόεδρος του Συλλόγου Μεταμόσχευσης Καρδιάς και Φίλων της Μεταμόσχευσης «Συνεχίζω».
