Σαράντα αμερικανοί ποιητές συμπεριλαμβάνονται στην ανθολογία που επιμελήθηκε ο από 25ετίας εγκαταστημένος στην Ελλάδα αμερικανός ομότεχνός τους Ντον Σκόφιλντ. Σαράντα ποιητές που προέρχονται από κάθε γωνιά των ΗΠΑ, που έχουν «συνδεθεί» με την ελληνική πραγματικότητα και έχουν «αποσυνδεθεί» κατά κάποιο τρόπο από την πατρίδα τους, επιβάτες στο άρμα της ελληνικής Μούσας. Ολοι οι ανθολογούμενοι ποιητές «πέρασαν» από την Ελλάδα για να ζήσουν άλλοι για δυο βδομάδες, άλλοι για μερικά χρόνια και άλλοι για να «κολλήσουν» εδώ και να μην επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Στην ανθολογία συναντάμε ποιητές που ανακάλυψαν τον πολιτισμό και το φως μιας χώρας όπου η ποίηση ανθεί εδώ και τρεις χιλιετίες. Πρόκειται για το ελληνικό φως του οποίου τις ζωογόνες ακτίνες δέχτηκαν ή εξακολουθούν να δέχονται.
Το φως μιας χώρας
Στο φως αυτό διαθλώνται οι προσδοκίες και οι έρωτές τους, οι χαρές, οι λύπες και οι πίκρες τους, οι προσμονές και οι απογοητεύσεις τους. Πολλοί έγιναν ποιητές στην Ελλάδα μιας και εδώ ωρίμασαν. Και καθώς είναι γνωστό ότι το περιβάλλον πλάθει τον άνθρωπο και όχι το αντίστροφο, μπορούμε να πούμε χωρίς να πέφτουμε πολύ έξω ότι οι ανθολογούμενοι Αμερικανοί διαμόρφωσαν την ποιητική τους persona μέσα στον ελληνικό αστικό χώρο, στην ελληνική φύση και στα νησιά.
Κορυφαίος του χορού ο σημαντικός Τζέιμς Μέριλ (1926-1995), ο οποίος ήρθε στην Αθήνα το 1955 και έζησε κατά διαστήματα, για πολλά χρόνια, στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Δεύτερος ο Αλαν Αλσεν (1922) που εξακολουθεί έπειτα από σχεδόν σαράντα χρόνια να ζει στο κέντρο της πρωτεύουσας. Τρίτος από την παλιά φρουρά ο Πίτερ Γκριν (1924), ο οποίος έζησε στη Λέσβο και στην Αθήνα τη δεκαετία του ’60, τέταρτος ο Ρόμπερτ Λαξ (1913-2000) και πέμπτος ο ιρλανδικής καταγωγής Τόμας ΜακΓκραθ (1916-1990). Ακολουθούν είκοσι ποιητές περίπου που είναι τώρα μεσήλικες και που ανακάλυψαν την Ελλάδα στη δεκαετία του ’70 για να ακολουθήσουν οι αμέσως νεότεροι δέκα, οι οποίοι είναι σήμερα μεταξύ τριάντα και σαράντα χρόνων. Οι αμερικανοί ποιητές που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα αποτελούν μιαν ακμαία πνευματική κοινότητα εκπατρισμένων, που μας φέρνει στο νου τους αμερικανούς εκείνους ποιητές τους εγκατεστημένους στο Παρίσι, το Λονδίνο, τη Ρώμη ή το Βερολίνο. Συναντώνται στα ξενόγλωσσα βιβλιοπωλεία της Αθήνας ή στο Athens Center του Τζον Ζερβού πίσω απ’ το Παναθηναϊκό Στάδιο και διαβάζουν τα ποιήματά τους, εμπνευσμένα από την εξάτμιση ενός λεωφορείου, μιαν ελιά, ένα κομπολόι, ένα γαϊδούρι, τον σεισμό του 1999, τους αρχαιολογικούς χώρους ή τους ελληνικούς μύθους. Θα έλεγα ότι πρόκειται για ποιήματα πλούσια σε φαντασία, με διάχυτη την ευωδιά της πικροδάφνης και της μυρτιάς, την αίσθηση του μάρμαρου και του μπάτη.
Σε πολλά μέρη
Στο εισαγωγικό του σημείωμα, ο Ντον Σκόφιλντ μάς πληροφορεί ότι στην ανθολογία του αντιπροσωπεύονται ποιητές που έζησαν σε πολλά μέρη της Ελλάδας – από μικρές αγροτικές πόλεις και νησιά έως την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη – από τη δεκαετία του ’50 και μετά. Και οι ποιητές αυτοί απηχούν όλο το φάσμα της ποιητικής έμπνευσης.
Συνεχίζοντας την παράδοση πολλών σύγχρονων αμερικανών φιλελλήνων συγγραφέων, όπως οι Χένρι Μίλερ, Κέβιν Αντριους, Εντμουντ Κίλι, Πίτερ Μπίεν κ.ά., οι σαράντα ποιητές αναπαράγουν τη φιλελληνική παράδοση. Και τα ποιήματα της ανά χείρας ανθολογίας αποδεικνύουν με τον πιο αδιάψευστο τρόπο ότι η Ελλάδα δεν τους φαίνεται μια εξωτική χώρα, όπως συνέβη από τις απαρχές του 19ου αιώνα έως και τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο με ορισμένους ομοτέχνους τους, αλλά ένας χώρος όπου μπορούν να δημιουργήσουν δεχόμενοι τα ερεθίσματα της ζωής και της καθημερινότητας, της φύσης και της παράδοσης. H ανθολογία αυτή αποτελεί μια σημαντική συμβολή στην ποιητική «κατανόηση» του ελληνικού κόσμου και ένα μεγάλο βήμα στην ανάδειξη της χώρας μας σε χώρο μέθεξης και ποιητικής ανάπλασης της πραγματικότητας από αλλοδαπούς «μύστες».
Ο κ. Ντίνος Σιώτης είναι εκδότης της λογοτεχνικής επιθεώρησης «Mondo Greco». Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορεί το ποιητικό βιβλίο του «Δεν γνωρίζω, δεν απαντώ».
