ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ

Πώς θα ήταν η ζωή στο Διάστημα για έναν καπνιστή;

Δύσκολη, πολύ δύσκολη. Γιατί αν καταλάβαμε καλά ο ερωτών αναφέρεται στο κάπνισμα μέσα σε ένα διαστημόπλοιο σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Και όπως είχαμε γράψει παλαιότερα, με τα προϊόντα της καύσης δεν συμβαίνει ό,τι και στη Γη. Εδώ ξέρουμε ότι ο θερμός καπνός ανεβαίνει προς τα επάνω ενώ ο πιο ψυχρός αέρας κατεβαίνει προς τα κάτω εξαιτίας της βαρύτητας. Επομένως και το παραγόμενο μεταξύ άλλων αερίων θερμό διοξείδιο του άνθρακα αποδρά προς τα ουράνια δώματα. Στο διαστημόπλοιο, με συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, ένα από τα προϊόντα της καύσης, το διοξείδιο του άνθρακα, δεν απομακρύνεται εύκολα από τον χώρο κοντά στην καύτρα του τσιγάρου. Επομένως πολύ γρήγορα το άκρο από το απολαυστικό τσιγάρο βρίσκεται περικυκλωμένο από τα… πνιγηρά μόρια του διοξειδίου του άνθρακα αντί για τα μόρια του οξυγόνου που ευνοούν την καύση. Μόνο αν ο αστροναύτης ήταν διατεθειμένος να κινεί αστραπιαία ύστερα από κάθε ρουφηξιά το τσιγάρο με έντονες κινήσεις και να φυσάει στην άκρη του θα μπορούσε να το απαλλάξει από το νέφος διοξειδίου του άνθρακα.

Τα κοράλλια είναι ζώα ή φυτά;

Είναι ζωικοί οργανισμοί που έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν ολόκληρα σκελετικά συγκροτήματα από ανθρακικό ασβέστιο. Επάνω όμως σε αυτόν τον σκελετό παρασιτούν μονοκύτταροι φυτικοί οργανισμοί, συγγενείς προς κάποια είδη φυκιών. Αυτοί οι φυτικοί οργανισμοί, που βοηθούν το ζώο ακόμη και σε άγονα σχετικά νερά να δημιουργήσει τον ασβεστούχο σκελετό του, έχουν το χαρακτηριστικό ερυθρό χρώμα. Πολύ μεγάλο εμπόδιο στο να συνεχίζουν να μεγαλώνουν τα κοράλλια αποτελεί το διοξείδιο του άνθρακα που αυξάνεται στην ατμόσφαιρα και με τον αέρα μεταφέρεται επάνω από τους ωκεανούς. Διότι τότε κατά τη διάλυσή του στο νερό προκύπτει ανθρακικό οξύ και με τη διάλυσή του παράγονται ιόντα υδρογόνου, δηλαδή υδρογόνο χωρίς το ηλεκτρόνιό του, επομένως υδρογόνο με θετικό φορτίο. Αυτό το υδρογόνο δεσμεύει ανθρακικές ρίζες με αποτέλεσμα να μην έχουμε αρκετό ανθρακικό ασβέστιο διαλυμένο στο νερό. Οπότε δυσχεραίνεται η πρόσληψη των απαραίτητων ουσιών για τη δημιουργία του σκελετού των κοραλλιών.

Γιατί βάζουν στα απορρυπαντικά ζεόλιθους; Είναι καλό αυτό ή κακό;

Το πρόβλημα ξεκινάει από τη λεγόμενη σκληρότητα του νερού. Οι χημικοί χαρακτηρίζουν σκληρό το νερό όταν περιέχει άλατα ασβεστίου, μαγνησίου και σιδήρου. Το σκληρό νερό δεν είναι καλό για την πλύση των ρούχων, γιατί χρειάζεται να σπαταλήσουμε πολύ σαπούνι ή άλλο απορρυπαντικό, αφού ένα μέρος του καταναλώνεται σε αντιδράσεις με τα άλατα αυτά, οπότε σχηματίζεται ένα ίζημα γκριζωπό, το οποίο μερικές φορές μπορεί να καθήσει και επάνω στα ήδη απαλλαγμένα από τους ρύπους ρούχα. Τα μοντέρνα απορρυπαντικά σε σκόνη, εκτός από τα τασιενεργά υλικά που συντελούν στο καθαυτό πλύσιμο, περιέχουν και ουσίες για το μαλάκωμα του νερού. Παλαιότερα για τη δουλειά αυτή χρησιμοποιούσαν τα λεγόμενα φωσφατικά άλατα, τα οποία όμως έθρεφαν με εκπληκτικό τρόπο τα φύκια στα νερά των ποταμών και των λιμνών όπου έπεφταν τα απόβλητα του πλυσίματος. Τα φύκια αυξάνονταν τόσο που κάλυπταν την υδάτινη επιφάνεια, με συνέπεια να μην μπορεί να εισχωρήσει στο νερό το οξυγόνο που τόσο είχαν ανάγκη οι υδρόβιοι οργανισμοί. Αυτό οδήγησε σε σημαντικές περιβαλλοντικές καταστροφές και στην απαγόρευση των φωσφατικών. Οι χημικές βιομηχανίες τα αντικατέστησαν με τους ζεόλιθους, ενώσεις του αλουμινίου, του πυριτίου και του οξυγόνου. Οι ζεόλιθοι στην κανονική τους μορφή είναι πορώδη σώματα που συγκρατούν το νερό και το βγάζουν μόνον όταν θερμανθούν. Σήμερα λοιπόν οι περισσότερες σκόνες πλυσίματος περιέχουν ζεόλιθους, που αποστολή τους είναι να κάνουν λιγότερο σκληρό το νερό. Τα άλατα των ζεολίθων με νάτριο δίνουν το νάτριό τους που δεν δυσκολεύει το πλύσιμο και δεσμεύουν από το νερό τα ανεπιθύμητα ιόντα του ασβεστίου, του μαγνησίου και του σιδήρου. Αν αυτό είναι καλό ή κακό θα το δείξει το μέλλον, γιατί και με τα φωσφατικά στην αρχή οι βιομηχανίες πανηγύριζαν αλλά…