▅ Η Καμάριζα στη Λαυρεωτική, η περιοχή του αρχαίου δήμου του Ραμνούντα και αρχαιολογικός χώρος στην Ουρανούπολη έχουν παραχωρηθεί στο μοναστήρι
▅ Εγγραφη ενημέρωση της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προς το υπουργείο Πολιτισμού για την Ουρανούπολη ήδη από τον Ιούλιο του 2007
▅ Εδώ και μία εβδομάδα οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟ προσπαθούν να διαπιστώσουν την αλήθεια των καταγγελιών για τους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής
Τ ο Βατοπαίδι αγγίζει και τα αρχαία! Ο αρχαιολογικός χώρος της Καμάριζας στη Λαυρεωτική, η περιοχή του αρχαίου δήμου του Ραμνούντα στο Γραμματικό Αττικής, αλλά και αρχαιολογικός χώρος στην περιοχή της Ουρανούπολης έχουν παραχωρηθεί στη Μονή Βατοπαιδίου. Αυτά κατήγγειλε χθες ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων παρουσιάζοντας μια νέα πτυχή του σκανδάλου των παραχωρήσεων εκτάσεων του ελληνικού Δημοσίου στη Μονή Βατοπαιδίου, το οποίο τώρα λαμβάνει και αρχαιολογική χροιά. Και αν οι δύο πρώτες περιπτώσεις έγιναν γνωστές στους αρχαιολόγους μόλις πρόσφατα, για την τρίτη που αφορά την Ουρανούπολη υπάρχει ενημέρωση της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προς το ΥΠΠΟ ήδη από τον Ιούλιο του 2007. Αντίδραση όμως δεν υπήρξε και ως εκ τούτου η Εφορεία επανήλθε με νέο έγγραφό της στις 4 Ιανουαρίου 2008, αλλά και πάλι ματαίως. Πλην της άμεσης διαμαρτυρίας (9 Ιανουαρίου 2008) του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, η οποία επίσης έπεσε στο κενό. Το υπουργείο Πολιτισμού, παρ΄ ότι γνωρίζει την υπόθεση εδώ και ένα χρόνο, δεν έχει πράξει τίποτε.

«Σας γνωρίζουμε ότι πρόκειται για κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο και σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 3028/2002 “Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς” δεν είναι δυνατή η μεταβίβαση της κυριότητας του χώρου από το Δημόσιο στην εν λόγω περιοχή χωρίς γνωμάτευση της υπηρεσίας μας» ανέφερε η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στο πρώτο έγγραφό της με θέμα «Παραχώρηση δημοσίων εκτάσεων», το οποίο είχε αποσταλεί προς τις κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟ και τον ίδιο τον υπουργό, αλλά και προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χαλκιδικής, τον Δήμο Σταγίρων- Ακάνθου, καθώς και το Υποθηκοφυλακείο Ιερισσού.

«Αρτιο και οικοδομήσιμο»
Λίγους μήνες αργότερα (4 Ιανουαρίου 2008) με νέο έγγραφό της η 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων επανέρχεται στο θέμα της προστατευόμενης περιοχής Ουρανούπολης επισημαίνοντας:

«Σύμφωνα με την υπ΄ αριθ. 2823/22.05.07 συμβολαιογραφική πράξη, έκταση 3.808.430 τ.μ.κυριότητας του ελληνικού Δημοσίου μεταβιβάστηκε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου ως “άρτιο και οικοδομήσιμο” και δηλώνεται ότι “το συγκεκριμένο ακίνητο του Δημοσίου είναι ελεύθερο και διαθέσιμο και δεν είναι αναγκαίο για τις στεγαστικές ανάγκες του Δημοσίου”.Αν και στο φύλλο 23 δηλώνεται- προφανώς εκ παραδρομής ή από άγνοια- ότι η εν λόγω έκταση δεν βρίσκεται σε αρχαιολογικό χώρο, σας γνωρίζουμε ότι πρόκειται για τμήμα της περιοχής που έχει χαρακτηρισθεί και προστατεύεται από τις διατάξεις του Νόμου 3028/2002 “Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς” σύμφωνα με την 5980/16.10.1965 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 714/ Β/29.10.1965)». Προς επίρρωσιν των ανωτέρω παρατίθεται και το κείμενο της κήρυξης του αρχαιολογικού χώρου ως εξής: «Χαρακτηρίζομεν ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία εις την περιοχήν της χερσονήσου του Αθω από της “διώρυγος του Ξέρξου” και μέχρι των ακρωτηρίων Πίννες και Ακροθαίου, βυζαντινά και μεταβυζαντινά κτίσματα, ήτοι μονάς, σκήτας, κελιά, ναούς, μετόχια, εξωκκλήσια, αγιάσματα κ.λπ., είτε εν ερειπίοις ευρισκόμενα,μετά του αμέσου περιβάλλοντος αυτά χώρου, καθοριζομένου ως τοιούτου άπαντος του χώρου τού πέριξ εις την περιοχήν της χερσονήσου του Αθω λόγω της εξαιρετικής αρχαιολογικής σημασίας και σπουδαιότητος αυτών».

Ολοκληρώνοντας ο προϊστάμενος της Εφορείας κ. Ιωάννης Ταβλάκης ζητούσε την επέμβαση της νομικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟ «ώστε η συμβολαιογραφική πράξη να ακυρωθεί και ο προστατευόμενος χώρος να επιστρέψει στην κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου» . Ανέφερε μάλιστα ότι στη συγκεκριμένη περιοχή έχει καταρτισθεί από δεκαετίας σχέδιο οργάνωσης αρχαιολογικού περιπάτου με επίκεντρο τον Πύργο της Ουρανούπολης και τη Μονή Ζυγού, έργα τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη με χρηματοδότηση από Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Δήλωσαν αναρμόδιοι…
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, ωστόσο, η μόνη απάντηση που έχει δοθεί από το υπουργείο Πολιτισμού στις αγωνιώδεις εκκλήσεις της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων είναι ότι δεν έχει αρμοδιότητα παρέμβασης στη διαδικασία. Και αυτό παρά το γεγονός ότι καταστρατηγείται ο αρχαιολογικός νόμος, ενώ βεβαίως ουδέποτε ζητήθηκε η γνωμάτευση των αρμόδιων τοπικών Εφορειών Αρχαιοτήτων, κάτι που επιβάλλεται και γίνεται καθημερινά σε όλη τη χώρα όταν πρόκειται για την εκμετάλλευση και της πιο μικρής ιδιοκτησίας. Οπως φαίνεται από τα στοιχεία, στην περίπτωση της Ουρανούπολης τίποτε από τα ανωτέρω δεν τηρήθηκε.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων όμως έκανε λόγο για δύο ακόμη περιπτώσεις για τις οποίες έχει ανακύψει ζήτημα πιθανής εκχώρησής τους στη Μονή Βατοπαιδίου. Είναι η Καμάριζα, κατ΄ αρχάς, στη Χερσόνησο της Λαυρεωτικής. Ενας χώρος κηρυγμένος αρχαιολογικός από το 1980 καθώς περιλαμβάνει τα αρχαία μεταλλεία από τα οποία γινόταν η εξόρυξη αργύρου και μολύβδου, τα πλυντήρια των μεταλλευμάτων, αλλά και τις εγκαταστάσεις της ιδιότυπης κοινωνίας που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή με τα ιερά και τις οικίες. (Ας σημειωθεί ότι στα μεταλλεία του Λαυρίου οφειλόταν εν πολλοίς η άνθηση της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ.)

Η τελευταία χθεσινή καταγγελία του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων αφορά την περιοχή του Ραμνούντα στο Γραμματικό, δίπλα στη θάλασσα, γνωστό και κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο επίσης, καθώς εκεί σώζονται τα ερείπια του αρχαίου δήμου ο οποίος είχε λιμάνι στον Ευβοϊκό. Στον Ραμνούντα υπάρχει επίσης και το περίφημο ιερό της Νέμεσης, το σημαντικότερο αυτής της θεότητας στον ελλαδικό χώρο.

Τι απαντά το υπουργείο Πολιτισμού στα ανωτέρω; Επισήμως τίποτε. Εδώ και μία εβδομάδα οι υπηρεσίες του προσπαθούν να διαπιστώσουν την αλήθεια των καταγγελιών σχετικά με τον Ραμνούντα και την Καμάριζα ώστε να διαμορφώσουν άποψη. Τι γίνεται όμως με την Ουρανούπολη όπου τα πράγματα είναι ξεκάθαρα;