Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ελβετία, Ολλανδία. Αυτές είναι οι χώρες που διαθέτουν τα καλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ευρώπης, σύμφωνα με την ετήσια ακαδημαϊκή αξιολόγηση που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Ανώτατης Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Σανγκάης. Σύμφωνα με πολλούς, οι λόγοι είναι απλοί: Οι Βρετανοί κατέχουν την τεχνογνωσία λόγω παλαιότητος, καθώς το Πανεπιστήμιο
της Οξφόρδης ιδρύθηκε γύρω στον 11ο αιώνα, ενώ αυτό του Κέιμπριτζ περίπου τον 13ο. Το ίδιο ίσως μπορεί να ισχύσει και για τη Γαλλία, διότι το Πανεπιστήμιο του Παρισιού άνοιξε τις πύλες του τον 12ο αιώνα. Ακόμη, και η Ελβετία μπορεί να υπερηφανεύεται για την παλαιότητα των ακαδημαϊκών υποδομών της, καθώς το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, ενώ και η Ολλανδία
διαθέτει καλή θέση στην ακαδημαϊκή ιστορία, με το Πανεπιστήμιο του Λέιντεν να έχει ιδρυθεί τον 16ο αιώνα. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι στην εφετινή λίστα με τα καλύτερα πανεπιστήμια της Γηραιάς Ηπείρου συγκαταλέγονται, με μικρότερη συχνότητα, χώρες όπως η Γερμανία, η Ρωσία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Δανία και η Σουηδία, κράτη με ισχυρή παράδοση στην Παιδεία.

Σ ύμφωνα με τη μέτρηση του Πανεπιστημίου της Σανγκάης, στις ιατρικές και φαρμακευτικές σπουδές το προβάδισμα διαθέτουν τα βρετανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα, με δεύτερα αυτά της Ελβετίας. Στις Φυσικές Επιστήμες και στα Μαθηματικά, στην πρώτη θέση ισοβαθμούν τα γαλλικά και τα βρετανικά πανεπιστήμια. Στη Βιολογία, στις Επιστήμες της Ζωής και στη Γεωπονία τα πρωτεία ανήκουν εκ νέου στους Βρετανούς, τους οποίους ακολουθούν οι Σουηδοί και οι Ελβετοί. Στις Κοινωνικές Επιστήμες τα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου κυριαρχούν, με τα ολλανδικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα να έρχονται δεύτερα. Τέλος, στις σπουδές Τεχνολογίας, Μηχανικής και Υπολογιστών Γαλλία, Ελβετία και Βρετανία ισοβαθμούν.

Πέρα από τις αξιολογήσεις, το μοντέλο της Μπολόνιας υιοθετείται από όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό πρακτικά σημαίνει την καθολικότερη αποδοχή του βρετανικού μοντέλου, που θέλει τρία χρόνια βασικών σπουδών, παράλληλη πρακτική εξάσκηση και σύνδεση με τις μελλοντικές ανάγκες της αγοράς. Ωστόσο στα υπόλοιπα πανεπιστημιακά θέματα υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα πανεπιστήμια. Παραδείγματος χάριν, η Γερμανία, οι σκανδιναβικές χώρες και η Ελλάδα προσφέρουν δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ άλλες χώρες έχουν δίδακτρα, το ύψος των οποίων ποικίλλει από κράτος σε κράτος ή ακόμη από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο. Οπου όμως υπάρχουν δίδακτρα υπάρχει και ο αντίστοιχος χαμηλότοκος δανεισμός, με ιδιαίτερα μακρινό ορίζοντα αποπληρωμής. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η αγγλική γλώσσα αποκτά σημαίνοντα ρόλο στις πανεπιστημιακές σπουδές, ιδιαίτερα στα μεταπτυχιακά.

Βρετανία
Τα πανεπιστήμια της Βρετανίας αποτελούν τον δημοφιλέστερο εκπαιδευτικό προορισμό χιλιάδων Ελλήνων κάθε χρόνο. Τα βρετανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα έχουν ευρεία αυτονομία και ευελιξία εκ του νόμου, με αποτέλεσμα να διαφοροποιούνται τα κριτήρια εισαγωγής, τα ερευνητικά πεδία, αλλά και τα ίδια τα μεγέθη τωνιδρυμάτων. Γενικότερα όμως για να σπουδάσει κανείς στο Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας (που πιστοποιείται με εξετάσεις ΤΟΕFL ή ΙΕLΤS), Γενικό Πιστοποιητικό Ανωτέρας Παιδείας (GCΕ ΑLevel ή Foundation) και, φυσικά, απολυτήριο Λυκείου. Οσον αφορά τη Γραφιστική, τις Καλές Τέχνες και την Αρχιτεκτονική, τα πανεπιστήμια ζητούν και πορτφόλιο από τους υποψηφίους, ενώ κάποια ιδρύματα έχουν ως προαπαιτούμενο το πιστοποιητικό Εdexcel ή το Διεθνές Απολυτήριο (Ιnternational Βaccalaureate). Πέρα από τις προϋποθέσεις, η βρετανική ιδιαιτερότητα συνίσταται στο ότι υποψήφιοι φοιτητές μεγαλύτερης ηλικίας που μπορεί να μην έχουν τα τυπικά κριτήρια γίνονται εύκολα δεκτοί αν διαθέτουν επαγγελματική εμπειρία ή ταλέντο στο αντικείμενο που θέλουν να παρακολουθήσουν. Οι αιτήσεις προς τον αρμόδιο κεντρικό φορέα UCΑS γίνονται από τον Σεπτέμβριο ως τις 15 Ιανουαρίου. Τα περισσότερα πανεπιστήμια έχουν δίδακτρα, αν και υπάρχει μερική ή ολική απαλλαγή όταν το οικογενειακό εισόδημα είναι χαμηλότερο από τα κατώτατα όρια. Στην Αγγλία, στην Ουαλλία και στη Βόρεια Ιρλανδία οι σπουδές διαρκούν τρία χρόνια, ενώ στη Σκωτία τέσσερα. (Περισσότερες πληροφορίες στο www.ucas.ac.uk). Γαλλία
Στη Γαλλία η ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί έργο των πανεπιστημίων και των ανωτάτων σχολών, ωστόσο οι δομές τους διαφέρουν από ίδρυμα σε ίδρυμα. Γενικότερα, για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση απαιτείται άριστη γνώση της γαλλικής γλώσσας, απολυτήριο Λυκείου (ισοδύναμου του Βaccalaureate), αλλά και επιτυχής συμμετοχή στις εισαγωγικές εξετάσεις. Από την άλλη, οι ανώτατες σχολές ορίζουν τα δικά τους κριτήρια για την επιλογή των υποψηφίων φοιτητών. Οσον αφορά τα δίδακτρα, στα πανεπιστήμια ξεκινούν από τα 150 ευρώ ανά εξάμηνο, ενώ στις ανώτατες σχολές το ελάχιστο ποσό είναι τέσσερις φορές υψηλότερο. Για την απόκτηση πτυχίου χρειάζονται τέσσερα χρόνια επιτυχούς φοίτησης.

(Περισσότερες πληροφορίες στο www.campusfrance.org).

Ελβετία
Στην Ελβετία υπάρχουν 12 πανεπιστήμια, οκτώ ανώτατες σχολές που ειδικεύονται στις εφηρμοσμένες επιστήμες και αρκετά πανεπιστημιακά ιδρύματα και ο πρώτος κύκλος σπουδών διαρκεί τρία χρόνια. Για την εισαγωγή στην ελβετική τριτοβάθμια εκπαίδευση απαιτείται άριστη γνώση τής κατά τόπους γλώσσας διδασκαλίας (δηλαδή γερμανικά, γαλλικά ή ιταλικά) και απολυτήριο Λυκείου. Ακόμη, αρκετά ιδρύματα διεξάγουν εισαγωγικές εξετάσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται στο Φρίμπουργκ δύο φορές τον χρόνο. Το ύψος των διδάκτρων ποικίλλει, καθώς κυμαίνεται από 600 ως 1.300 ευρώ ανά ακαδημαϊκό έτος. (Περισσότερες πληροφορίες στο www.vkhs.ch).

Ολλανδία
Το ολλανδικό σύστημα είναι περισσότερο προσανατολισμένο στην αγορά, καθώς η τριτοβάθμια εκπαίδευση διαχωρίζεται σε πανεπιστημιακή και ανώτερη επαγγελματική. Τα πανεπιστήμια παρέχουν ανώτατες σπουδές στους κυριότερους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς τομείς. Τα ιδρύματα επαγγελματικής εκπαίδευσης (περισσότερα από 100 σε ολόκληρη τη χώρα) καταρτίζουν τους φοιτητές τους τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη σε επαγγέλματα που αφορούν το εμπόριο, τη βιομηχανία, την Υγεία και Πρόνοια και τη δημόσια διοίκηση. Προϋπόθεση εισαγωγής στην ολλανδική τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι η καλή γνώση της ολλανδικής γλώσσας, το απολυτήριο Λυκείου και το πιστοποιητικό ειδικής εκπαίδευσης, που αφορά εξειδικευμένες γνώσεις. Ωστόσο κάποια ιδρύματα θέτουν περισσότερα κριτήρια εισαγωγής, ενώ μπορεί να υπάρχουν και περιορισμοί στον αριθμό των φοιτητών που θα εισαχθούν, λόγω του ολλανδικού συστήματος που θέλει τους μισούς υποψηφίους να εισάγονται με κλήρωση και τους άλλους μισούς να επιλέγονται από τα ίδια τα πανεπιστήμια. Βέβαια, είθισται ένας καλός βαθμός στο απολυτήριο να σημαίνει και αυτόματη εισαγωγή. Το ύψος των διδάκτρων κυμαίνεται στα 1.500 ευρώ ανά ακαδημαϊκό έτος, καλύπτεται όμως από χαμηλότοκο δανεισμό με ορίζοντα αποπληρωμής από 15 ως 25 χρόνια. Ακόμη, υπάρχουν αρκετές επιδοτήσεις από την πολιτεία. (Περισσότερες πληροφορίες στο www.nuffic.nl).