Δ έκα ξένοι σκηνοθέτες με ένδεκα παραστάσεις, είτε με τις δικές τους ομάδες είτε σε συνεργασία με έλληνες ηθοποιούς, είναι ο εφετινός (εισαγόμενος) θεατρικός απολογισμός του Φεστιβάλ Αθηνών. Παλιοί γνώριμοι και νέοι επισκέπτες, Ευρωπαίοι στην πλειονότητά τους, δίνουν ραντεβού με το ελληνικό κοινό από τα μέσα Ιουνίου ως τα μέσα Αυγούστου. Για δύο μήνες δεκάδες ξένοι καλλιτέχνες θα κινούνται ανάμεσά μας στήνοντας τις παραγωγές τους στην Επίδαυρο (μικρή και μεγάλη), στο Σχολείον και στους χώρους της Πειραιώς 260. Και αν κάποτε η έλευσή τους στη χώρα μας έμοιαζε απίθανη, σήμερα είναι όχι μόνο δεδομένη αλλά και πλούσια.

Από τις ένδεκα παραγωγές, η μία επανέρχεται από πέρυσι: Είναι οι «Ευτυχισμένες Μέρες» του Σάμιουελ Μπέκετ από το Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας σε σκηνοθεσία της Ντέμπορα Γουόρνερ, με τη Φιόνα Σο στον ρόλο της Γουίνι (4-5 Ιουλίου, Επίδαυρος).

Οι παραστάσεις
Ο πρώτος «Αμλετ» του εφετινού φεστιβάλ έχει την υπογραφή του γνώριμού μας θιάσου από τη Νέα Υόρκη Τhe Wooster Group (13-16 Ιουνίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ). Στη σκηνοθεσία της Ελίζαμπεθ Λεκόντ η παράσταση προτείνει μια σύγχρονη εκδοχή, με τη χρήση της τεχνολογίας, η οποία λειτουργεί διαλεκτικά με τους ηθοποιούς μέσα από εικόνες και βίντεο. Εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια η αμερικανική θεατρική ομάδα καλλιεργεί νέες φόρμες και τεχνικές θεατρικές έκφρασης που συνδυάζουν κουλτούρες και πολιτισμούς, ενώ συνεχίζει να δίνει τις πρεμιέρες της σε ένα γκαράζ στο Σόχο.

Η «Νόρα» ή «Το Κουκλόσπιτο» του Ιψεν αποτελεί το υλικό στο οποίο βασίστηκαν οι Μabou Μines DollΗouse για να στήσουν την παράσταση που θα δούμε στην Αθήνα (21-24 Ιουλίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ). Μετέτρεψαν την αστική τραγωδία σε κωμωδία και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Λι Μπρούερ τής έδωσαν πολιτική διάσταση, χωρίς πολιτικό λόγο. Ο Μπρούερ χρησιμοποιεί τον φεμινισμό του Ιψεν και τον μεγεθύνει με έναν ξεχωριστό τρόπο, καθώς παίζει με το ύψος των ηθοποιών του. Οι άνδρες οριακά φθάνουν το 1,30 μ. ύψος, ενώ οι γυναίκες αγγίζουν τα δύο μέτρα! «Τίποτε δεν δραματοποιεί περισσότερο την άποψη του συγγραφέααπό την εικόνα των κοντών- νάνων σχεδόν-ανδρών δίπλα στις θεόρατες γυναίκεςμέσα σε ένα κουκλόσπιτο» σχολίασε ο διεθνής Τύπος. «Η εμπειρία είναι τρομακτική και τρομερά ενδιαφέρουσα» έγραψαν οι «Νew Υork Τimes».

Τα πρόσωπα
Ζαν-Κριστόφ Σαΐς: Ο γάλλος σκηνοθέτης, που ανήκει στη νεότερη γενιά της θεατρικής σκηνής, έχει ανεβάσει σχεδόν όλα τα έργα του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές, για τα οποία και έχει διακριθεί. Στην Αθήνα όμως έρχεται για να παρουσιάσει αρχαίο δράμα. Επέλεξε την «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη (22-23 Ιουνίου, Το Σχολείον, Χώρος Α), σε μια γαλλοσυριακή παραγωγή που αποβλέπει στη ζεύξη Ανατολής- Δύσης μέσα από ένα πολιτικό σχόλιο. Ο θίασος αποτελείται από γάλλους και σύρους ηθοποιούς- οι τελευταίοι μιλάνε την αραβική γλώσσα, όπως και η πρωταγωνίστρια Χάλα Ομραν. Η πρεμιέρα θα δοθεί στη Δαμασκό, στις 4 Ιουνίου.

Οι Γερμανοί ξανάρχονται: Ο λόγος για τον Τόμας Οστερμάιερ και τη Σαουμπύνε αμ Λένινερ Πλατς που θα παρουσιάσει δύο δουλειές του: Τη «Λυσσασμένη Γάτα» του Τενεσί Γουίλιαμς (30 Ιουνίου, 1-2 Ιουλίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ) και τον «Αμλετ» του Σαίξπηρ (7-9 Ιουλίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ), σε παγκόσμια πρεμιέρα. Ο 40χρονος σήμερα σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής της βερολινέζικης Σαουμπύνε (από το 1999) επιστρέφει στην Ελλάδα δύο χρόνια μετά τη «Νόρα» και το «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας». Τολμηρός και προκλητικός, όπως το συνηθίζει, επιδιώκει να ταράξει και να υπονομεύσει την «αγία οικογένεια», απαλείφοντας από το έργο του Γουίλιαμς τα στοιχεία που θυμίζουν την καταγωγή του. Οσο για το σαιξπηρικό έργο, ο Οστερμάιερ φιλοδοξεί να αναδείξει άγνωστες πτυχές του σκοτεινού πρίγκιπα σε μια σύγχρονη μεταφορά του μύθου.

Ο Ματίας Λάνγκχοφ σκηνοθετεί τον «Φιλοκτήτη» του Χάινερ Μύλερ (27-28 Ιουνίου, Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου) και δουλεύει με έλληνες ηθοποιούς. Ο 67χρονος σήμερα γερμανός σκηνοθέτης, που τάραξε τα ύδατα στην Επίδαυρο το 1997, όταν παρουσίασε τις «Βάκχες» με το ΚΘΒΕ, επιστρέφει με έναν συγγραφέα με τον οποίο «συνδέεται» βαθιά και ένα έργο-σταθμό στη φιλία τους- το ανέβασε στη Γαλλία στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και στην Ιταλία προ πενταετίας. Ο Λάνγκχοφ χρησιμοποιεί το αρχαίο δράμα ως μέσο πολιτικής έκφρασης και επιλέγει το συγκεκριμένο έργο του Μύλερ που γράφτηκε το 1964 και παραπέμπει στα προβλήματα του ανατολικού μπλοκ. Πλάι στον Μηνά Χατζησάββα (Φιλοκτήτης), τον Λευτέρη Βογιατζή (Οδυσσέας) και τον Χρήστο Λούλη (Νεοπτόλεμος) προστέθηκαν δύο γυναίκες, η Βίκυ Βολιώτη και η Μισέλ Βάλεϊ, που ως σκλάβες διαβάζουν κείμενο του ίδιου του σκηνοθέτη (ημερολόγιο πολέμου ενός στρατιώτη της Τροίας) σε ένα ιντερμέδιο που έχει εντάξει στην παράσταση. Και όλα αυτά ενώ πίσω, σε ένα βίντεο, προβάλλονται εικόνες από αφρισμένα κύματα, από πίνακες ζωγραφικής με σκηνές πολέμου, από ένα μωρό που ουρλιάζει. Η σκληρή όψη του πολέμου βρίσκεται κάπου εκεί. Μία ακόμη εκδοχή του «Κουαρτέτου» του Χάινερ Μύλερ προτείνει η αυστριακή σκηνοθέτις και ηθοποιός Ρενάτε Γετ για δύο έλληνες ηθοποιούς, την Μπέτυ Αρβανίτη και τον Χρήστο Στέργιογλου (15-20 Ιουλίου, Το Σχολείον, Χώρος Β). Με την επιστολογραφία των «Επικίνδυνων σχέσεων» του Σαντερλό ντε Λακλό ως πρώτη ύλη, ο Μύλερ στήνει το θεατρικό του με τους ήρωες του Κακού να πρωταγωνιστούν. Η Ρενάτε Γετ έγινε γνωστή στο ελληνικό κοινό από τη σκηνοθεσία της παράστασης «Τhe Μan Who» που ανέβασε το θέατρο Πορεία, ενώ ως ηθοποιός έχει συνεργασθεί και με τον πολωνό σκηνοθέτη Κριστόφ Βαρλικόφσκι που έρχεται στην Αθήνα με το έργο «Κrum» του Χανόχ Λεβίν (16-18 Ιουλίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ). Πρόκειται για μια σύγχρονη εκδοχή του άσωτου υιού που ξεκινά από το τέλος για να φθάσει στην αρχή.

Γνωστός, πάλι από το θέατρο Πορεία («Δάφνις και Χλόη»), ο λιθουανός σκηνοθέτης Τσεζάρις Γκραουζίνις παρουσιάζει το κλασικό πλέον «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμιουελ Μπέκετ (29-31 Ιουλίου, Πειραιώς 260, Χώρος Δ) με έλληνες ηθοποιούς ( Μανώλης Μαυροματάκης, Αγγελική Στελλάτου, Ταξιάρχης Χάνος ). Από τους καλλιτέχνες που δουλεύουν πολύ με το σώμα, το οποίο και μετατρέπουν σε «εργαλείο», ο Γκραουζίνις θα δώσει τη δική του οπτική στο υπαρξιακό δράμα των τεσσάρων ηρώων του Μπέκετ.

Ο κορυφαίος ρώσος σκηνοθέτης Ανατόλι Βασίλιεφ συνεργάζεται με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και ύστερα από εργαστήρια και σεμινάρια θα παρουσιάσει τη «Μήδεια» του Ευριπίδη (15-16 Αυγούστου, Επίδαυρος) με ελληνικό θίασο και τη Λυδία Κονιόρδου στον επώνυμο ρόλο. Είναι η πρώτη φορά που ο 66χρονος δημιουργός καταπιάνεται με τη συγκεκριμένη τραγωδία, ενώ έχει προηγηθεί η σκηνοθεσία του έργου «Μήδειας Υλικό» του Χάινερ Μύλερ. Με μια βασική ανατροπή, καθώς ο Βασίλιεφ αντικαθιστά τη λέξη «εκδίκηση» με τη λέξη «θυσία» και με δεδομένη την ποίηση που χαρακτηρίζει τη δουλειά του, το αποτέλεσμα αναμένεται με ενδιαφέρον. Δάσκαλος θεάτρου- και ζωής-, ο Βασίλιεφ συνηθίζει να κάνει πρόβες επί μακρό χρονικό διάστημα, πράγμα που συμβαίνει και τώρα με τη «Μήδεια».