Η E. Λ. Τζέιμς δεν έχει καιρό για χάσιμο. Εχει σύζυγο, παιδιά και ένα μεγάλο σπίτι. Και δέχεται αιτήματα για συνεντεύξεις κάθε μισή ώρα κατά μέσο όρο! Ολοι θέλουν να μιλήσουν στη 49χρονη Λονδρέζα από το Μπρέντφορντ, η οποία, χωρίς προώθηση από κάποιον εκδοτικό μηχανισμό, μόνο μέσα από την απίστευτη δύναμη και την ορμή του word of mouth, κατέκτησε την κορυφή με την τριλογία της «Fifty Shades of Grey», «Fifty Shades Darker» και «Fifty Shades of Freedom».

Δέκα εκατομμύρια αντίτυπα πωλήθηκαν μέσα στις πρώτες έξι εβδομάδες κυκλοφορίας του πρώτου τόμου στις ΗΠΑ, ενώ τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές και τα τρία βιβλία της έχουν ενθρονιστεί στην κορυφή της λίστας των ευπώλητων σε e-books και paperback, τόσο στους «New York Times» όσο και στο Amazon, και τα δικαιώματα των βιβλίων της έχουν ήδη πωληθεί σε 37 χώρες. Εύλογα, λοιπόν, το περιοδικό «Time» την κατατάσσει στους «100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή για το 2012».

Συμβόλαιο υποταγής

Η Ε. Λ. Τζέιμς είναι η ακούσια δημιουργός του «mommy porn», της νέας καυτής τάσης στην ερωτική λογοτεχνία που σαρώνει τα ταμεία σε Αμερική και Ευρώπη με το τρίπτυχο ρομάντζο – αγωνία – ερωτισμός. Ο εν λόγω «ερωτισμός» περιλαμβάνει καυτά σαδομαζοχιστικά παιχνίδια που θα ζήλευε ακόμη και ο Μαρκήσιος ντε Σαντ (λέμε τώρα). Πλέον, σε ημερήσια διάταξη, τα Κindle, τα Nooks και τα iPads παίρνουν φωτιά από τα φρενιασμένα downloads και η Τζέιμς βρίσκεται στη δίνη της απρόσμενης φήμης. «Gosh! Δεν θα το φανταζόμουν ούτε στα πιο τρελά όνειρά μου» δηλώνει, φανερά σαστισμένη, στο BHmagazino.

Η επιτυχία χτύπησε κατακούτελα την Τζέιμς και κάθε συνέντευξη τη βρίσκει ελαφρώς παραζαλισμένη, αλλά πάντα συγκροτημένη και σεμνή. Λακωνική. Γιατί κάθε συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του προτιμά να μιλάει μέσα από το έργο του. Εν προκειμένω, το «Πενήντα αποχρώσεις του Γκρέι» (όπως είναι ο προσωρινός τίτλος του πρώτου μεταφρασμένου τόμου που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη στο τέλος του μήνα) η πλοκή του οποίου μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: «Η 21χρονη φοιτήτρια Αναστάζια Στιλ ερωτεύεται τον 27χρονο δισεκατομμυριούχο Κρίστιαν Γκρέι και δέχεται να υπογράψει συμβόλαιο σεξουαλικής υποταγής μαζί του». Πρόκειται για μια turbo Λένα Μαντά. Αλλωστε τα βιογραφικά τους έχουν πολλά κοινά σημεία.

Η Τζέιμς εργαζόταν ως τηλεοπτική παραγωγός και, όπως και η Μαντά, δεν είχε γράψει ούτε μια λέξη στη ζωή της. Ως τη στιγμή που αποφάσισε να συμμετάσχει στο online φαινόμενο fanfiction.net, όπου οι αναγνώστες μπορούν να γράφουν ιστορίες με ήρωες τους αγαπημένους τους λογοτεχνικούς χαρακτήρες. «Ηταν ο τρόπος μου να αντιμετωπίσω την κρίση της μέσης ηλικίας» εξομολογείται. Η επιλογή της ήταν το πρωταγωνιστικό δίδυμο της τριλογίας του «Λυκόφωτος» της Στέφανι Μέγιερ, της πασίγνωστης πλέον ερωτικής ιστορίας με τα βαμπίρ. Οι ήρωες του «Πενήντα αποχρώσεις του Γκρέι» είναι, λοιπόν, βασισμένοι στην Μπέλα και στον Εντουαρντ της Μέγιερ και γράφτηκαν «σε ένα Blackberry, καθ’ οδόν προς τη δουλειά», με αρχικό τίτλο «Ο αφέντης του σύμπαντος». Διότι, αντί για το αίμα, ο ήρωας της Τζέιμς έχει αδυναμία στο σαδομαζοχιστικό σεξ…

Ο «Αφέντης» διαιρέθηκε σε τρία μέρη (όπως είναι της μόδας τελευταίως) και το πρώτο εξ αυτών ονομάστηκε «Πενήντα αποχρώσεις του Γκρέι». «Πρόσφατα καταβρόχθισα την τριλογία της Σούζαν Κόλινς “Αγώνες πείνας”, ενώ τώρα διαβάζω τη “Σκιά της νύχτας”, δεύτερο μέρος της τριλογίας της Ντέμπορα Χάρκνες, την οποία βρίσκω συναρπαστική» σχολιάζει. «Μου αρέσουν πολλά λογοτεχνικά είδη, αλλά πάντα αναζητώ την καθηλωτική πλοκή» λέει η καθ’ όλα γλυκιά και συνεσταλμένη Τζέιμς.

Αυτό ακριβώς βρήκε στα βιβλία της και η ειδική κατηγορία αναγνωστών, οι γνωστοί ως «romance bookworms», οι οποίοι έφεραν την Τζέιμς μέσω των e-books στην κορυφή των ευπώλητων για να ακολουθήσει ένα επταψήφιο συμβόλαιο με τον εκδοτικό οίκο Vintage. Η Τζέιμς είδε τελικά το όνομά της τυπωμένο στο χαρτί και την προαναφερθείσα Σούζαν Κόλινς να καταβαραθρώνεται από την κορυφή των μπεστ σέλερ. Το σεξ πουλάει πιο πολύ από την «πείνα».

Σαδομαζοχισμός και πιάνο

«Εγώ ήθελα απλώς να γράψω ένα βιβλίο που θα διασκέδαζε τις γυναίκες. Ευθύς εξαρχής σε αυτές είχα σκοπό να απευθυνθώ» δηλώνει με αφοπλιστική ειλικρίνεια και με μια κάποια ταπεινότητα, όταν τη ρωτώ ποιες είναι οι λογοτεχνικές της επιδιώξεις. Το ενδιαφέρον ερώτημα που εγείρεται, ωστόσο, είναι γιατί ταυτίζονται τόσα εκατομμύρια γυναίκες μαζί της.

Η απάντηση, σύμφωνα με την Τζέιμς, μάλλον θα πρέπει να αναζητηθεί στον ήρωα του βιβλίου, τον Κρίστιαν Γκρέι: «Οι γυναίκες συμπαθούν την Ανα και ερωτεύονται τον Κρίστιαν». Βγαλμένος από μια φαντασία που αναζήτησε την πρώτη ύλη της «στον Ρίτσαρντ Γκιρ του “Pretty Woman”, το Τέρας της “Πεντάμορφης” και τον κύριο Ρότσεστερ της “Τζέιν Εϊρ”», ο Κρίστιαν Γκρέι είναι «καυτός, σέξι και δισεκατομμυριούχος». Είναι «η επιτομή της ανδρικής ομορφιάς, είναι μαγευτικός» χρησιμοποιεί ιδιωτικό ελικόπτερο, προλαβαίνει κάθε επιθυμία του αντικειμένου του πόθου του, της Αναστάζια. Παράλληλα, μπορεί να γίνει και ένα «ξιπασμένο κάθαρμα». Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, όταν ως «Κυρίαρχος» αφήνει μελανά σημάδια στη γλυκιά «Υποτακτική», της παίρνει δώρο και ένα διαμαντένιο μπρασελέ για να τα καλύψει. Δεν πρέπει να παραλείψουμε, βεβαίως, ότι παίζει κλασικές μελωδίες στο πιάνο μετά το σαδομαζοχιστικό σεξ και ότι χορεύει υπό τους ήχους του Φρανκ Σινάτρα.

Το δίπολο τρυφερός – σκληρός ταυτόχρονα είχε ανέκαθεν πέραση. Ο ισχυρός, αλλά κατά βάθος πληγωμένος από παιδικά τραύματα άνδρας, ο οποίος μπορεί να «σωθεί» μόνο από την αγάπη μιας γυναίκας… Κυρίες μου, συγκρατηθείτε. Εσείς, πόσους άνδρες είδατε να σώζονται με αυτόν τον τρόπο στη ζωή σας; Αλλωστε, σας προτρέπει και η ίδια η Τζέιμς: «Νομίζω ότι το να ζεις με έναν τύπο σαν τον Κρίστιαν και τα “θέματά” του θα ήταν μια πρόκληση για τον καθένα. Είναι υπέροχος στο χαρτί, όμως στην πραγματικότητα θα ήταν πολύ δύσκολο να τον αντιμετωπίσεις. Στους ανθρώπους, ωστόσο, άρεσαν πάντα οι φαντασιώσεις. Από τα παραδοσιακά παραμύθια μέχρι τα σύγχρονα, σαν το δικό μου. Ολοι μας θέλουμε να δραπετεύουμε σε έναν άλλο κόσμο». Τους φαντασιόπληκτους πολλοί εμίσησαν, τις φαντασιώσεις ουδείς. Ή, όπως έγραφε κάποτε ο «συνάδελφος» Τόμας Ελιοτ: « Φύγε, φύγε, φύγε… είπε το πουλί. Το ανθρώπινο είδος δεν μπορεί να αντέξει πάρα πολλή πραγματικότητα…».

«Ναι, το έκανα με τον άνδρα μου»

Το «E. L. James» είναι ψευδώνυμο. «Ε. L.» είναι τα αρχικά του πραγματικού ονόματός της, δηλαδή Ερικα Λέοναρντ – και «όχι το ακρωνύμιο των λέξεων English Literature», όπως σχολιάζει δηκτικά ο βρετανικός Τύπος. Με το «Τζέιμς», από την άλλη, ευτυχώς η ίδια δεν αποσκοπεί σε συνειρμούς με τον αμερικανό συνεπώνυμο συγγραφέα, Χένρι. «Απλώς, αρχικά πίστευα ότι θα εξακολουθούσα να δουλεύω στην τηλεόραση όσο θα έγραφα και θα ήθελα να διαφοροποιήσω τις δύο καριέρες» εξηγεί. «Ηθελα, όμως, να προστατεύσω και τα παιδιά μου, οπότε αναγκάστηκα να χρησιμοποιήσω ψευδώνυμο». Η αχαλίνωτη δημοσιότητα ήρθε να τη διαψεύσει. Διότι αυτή η συμπαθητική τροφαντή νοικοκυρά από το Δυτικό Λονδίνο, που μικρή ονειρευόταν «να γίνει δασκάλα», έφθασε να γίνει μια σταρ. Χωρίς υπερβολή.

Σε παρουσιάσεις του βιβλίου της στη νέα Υόρκη, το κοινό της παραληρεί εκστασιασμένο και η ίδια έρχεται αντιμέτωπη με εκδηλώσεις λατρείας. «Με κάνουν να αισθάνομαι σαν τον Μπραντ Πιτ!» διηγείται. «Μια φορά με πολιόρκησαν οι φωτογράφοι σε τέτοιο βαθμό, που στο τέλος οι υπεύθυνοι ασφαλείας αναγκάστηκαν να με φυγαδεύσουν με το αυτοκίνητο! Οι αναγνώστριές μου, από την άλλη, μου εκμυστηρεύονται κάθε λογής λεπτομέρειες από τη σεξουαλική τους ζωή, εμπνευσμένες από το βιβλίο, και με κάνουν να κοκκινίζω!» διηγείται. Οπότε, η ανωνυμία πηγαίνει έναν μάλλον ευχάριστο περίπατο. Και τα παιδιά δεν πρέπει να αισθάνονται πλέον τόσο «προστατευμένα».

Η Τζέιμς έχει δύο έφηβους γιους, ηλικίας 15 και 17 ετών, αλλά διατείνεται ότι «δόξα τω Θεώ, δεν έχουν διαβάσει ούτε σελίδα από τα βιβλία». Είναι συνήθως απορροφημένοι στο PlayStation και δεν αγαπούν τη λογοτεχνία, παρ’ όλα αυτά, κάποια στιγμή κάτι πήρε το αφτί τους για το απίστευτο εκδοτικό φαινόμενο στο οποίο έχει μετατραπεί η μητέρα τους. Δηλαδή; «Τις προάλλες ζήτησα από τον γιο μου έναν χάρακα και εκείνος με ρώτησε: “Τι σκοπεύεις να κάνεις με δαύτον;”» λέει χαριτολογώντας.

Στο κάδρο υπάρχει και ο επί 20 συναπτά έτη σύζυγός της. Πώς αισθάνεται όταν διαβάζει όλες αυτές τις φαντασιώσεις της συμβίας του, «όλες όσες είχα σε ολόκληρη τη ζωή μου», όπως περιγράφει η Τζέιμς; Ο σεναριογράφος Νιλ Ερικσον, «ο αφέντης του σύμπαντός μου», όπως αναφέρεται σε αυτόν στην αφιέρωση του βιβλίου της, δεν εμφανίζεται πουθενά για να απαντήσει, μολονότι οι κρούσεις για κοινή τους συνέντευξη είναι πολλές. Ολοι έχουν περιέργεια να δουν «τον κύριο της κυρίας» ή μάλλον τον «Κυρίαρχο της Υποτακτικής», ο οποίος βοήθησε και αυτός στη συγγραφή του βιβλίου με τον «τρόπο» του: «Δοκιμάσαμε κάποια πράγματα με τον άνδρα μου, ενώ παράλληλα εγώ έκανα πολλή έρευνα στο Internet, έβλεπα ταινίες… Οταν έγραφα μια καυτή σκηνή και δυσκολευόμουν, τον κοιτούσα με νόημα και εκείνος σήκωνε τους ώμους. “Ε, αν είναι αναγκαίο…”».

Πώς να ανανεώσεις τον γάμο σου

Πολλοί είναι οι χαρακτηρισμοί που έχει αποδώσει ο Τύπος στο φαινόμενο Τζέιμς: «Η Μέγιερ διαβάζεται σαν Σαίξπηρ μπροστά της», «ατάλαντη Μπροντέ», «Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι του 2012». Εύκολες, επιφανειακές συγκρίσεις που προσπαθούν να κατατάξουν το φαινόμενο με την αναφορά στο βιβλίο του Ντέιβιντ Χ. Λόρενς να γίνεται επειδή ο «Γκρέι» απαγορεύτηκε σε βιβλιοθήκες της Φλόριδας, της Τζόρτζια ή του Γουισκόνσιν. Εννοείται ότι δεν υπάρχει καμία συγκρίσιμη λογοτεχνική αξία. Ακόμη και οι πιο φανατικοί αναγνώστες της Τζέιμς παραδέχονται ότι το βιβλίο είναι εξαιρετικά κακογραμμένο: «Σαν να το έγραψε έφηβος». Επιπλέον, δεν διαθέτει τη «σκληρή» γλώσσα που χρησιμοποίησε ο Λόρενς στην εποχή του. Για αυτόν τον λόγο είναι πιο εύπεπτο. Η ηδονική αποστροφή του τύπου «διαβάζω μόνο για να δω πού θα το πάει» γίνεται χωρίς περιττές ενοχές. Εξάλλου, πρόκειται για μπεστ σέλερ, μπορεί να διαβαστεί και μόνο από «περιέργεια».

Ετσι, γυναίκες βυθισμένες στη ρουτίνα του μακροχρόνιου γάμου, κατά κανόνα συντηρητικές, αν κρίνει κανείς από όσες αυτοπροβάλλονται στο YouTube για να δηλώσουν πώς αναζωογονήθηκε ο γάμος τους με τη συνδρομή της κυρίας Τζέιμς, μπορούν επιτέλους να διαβάζουν ανερυθρίαστα η μία στην άλλη αποσπάσματα. «Δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό με το πορνό» λένε αναγνώστριες από τα προάστια της Νέας Υόρκης, από όπου δηλαδή ξεκίνησε να διαχέεται το φαινόμενο του «mommy porn», σε ένα από τα χαρακτηριστικά βίντεο. «Ακουσα καλά; Εκστόμισες τη λέξη “πορνό”;» πετάγεται η φίλη της, υποτίθεται σοκαρισμένη.

Η εξήγηση που έχει δοθεί στο φαινόμενο της επιτυχίας του οικιακού S&M είναι ότι οι γυναίκες έχουν πλέον τόσο πολλές ευθύνες, τόσο στο σπίτι, όσο και στη δουλειά, ώστε θέλουν στην κρεβατοκάμαρα να έχει κάποιος άλλος το (βαρύ) πάνω χέρι. Eτσι, για αλλαγή. Αφελείς αμερικανίδες νοικοκυρές (σε απόγνωση); Αυτό είναι το κοινό της Ε. Λ. Τζέιμς; «Οι αναγνώστριές μου προέρχονται από όλα τα ηλικιακά και κοινωνικά στρώματα» διατείνεται η ίδια. «Κάποιες θέλουν να ζήσουν τη φαντασίωση στο βιβλίο, κάποιες άλλες τη μεταφέρουν και στην πραγματική ζωή. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένας ωραίος τρόπος να ξεχάσεις τα πιάτα και την μπουγάδα».

Αυτές οι τελευταίες είναι τελικά πολύ περισσότερες από όσες θα φανταζόταν κανείς και έχουν μάλιστα τονώσει ορισμένους τομείς του εμπορίου στη Νέα Υόρκη – για την ώρα. Η λίστα είναι μεγάλη: ερωτικά βοηθήματα πουλάνε όπως το φρέσκο ψωμί, ενώ η ζήτηση για τις πρώτες ύλες του bondage γνωρίζουν έως και 80% αύξηση στα καταστήματα που τις παρέχουν. Καθ’ όλα ευπρεπείς κυρίες εισέρχονται σε καταστήματα πώλησης εργαλείων και αγοράζουν σκοινί σαν να επρόκειτο για αθώο κορδόνι κουρτίνας. Οι Brooks Brothers της ανδρικής ένδυσης δηλώνουν ότι οι πωλήσεις γραβατών (καθ’ ότι μια ασημί γραβάτα χρησιμοποιείται για την «υποταγή» της ηρωίδας) έχουν αυξηθεί σε ποσοστό 23%. Το πρώτο δε «workshop» που δίνει συμβουλές για τη σωστή σχέση «Υποτακτικής» και «Κυρίαρχου» άνοιξε στο Σόχο πριν από μερικές εβδομάδες και τουλάχιστον 100 άτομα έμειναν με το μαστίγιο στο χέρι, καθώς οι θέσεις συμπληρώθηκαν αστραπιαία.

Οπως ήταν αναμενόμενο, η Τζέιμς έχει ήδη πουλήσει τα δικαιώματα του πρώτου βιβλίου της στη Universal Pictures, προκειμένου να γυριστεί και η ταινία για το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των πέντε εκατομμυρίων δολαρίων. Ονειρό της μέσα στον τεράστιο όγκο υποχρεώσεών της είναι να βρεθεί «ξαπλωμένη», όχι σε κάποιο κρεβάτι, αλλά σε «μια ωραία παραλία με ένα τεράστιο κοκτέιλ στο χέρι». Γιατί όχι; Βρίσκεται στην κορυφή του κόσμου και είναι πλέον σε θέση να ικανοποιήσει κάθε (υλική) φαντασίωσή της. Τα χρήματά της πώς σκοπεύει να τα ξοδέψει λοιπόν; «Βασικά, θα ήθελα να φτιάξω την κουζίνα μου…» λέει γλυκά. Λογικό. Γιατί μπορείς να βγάλεις τη νοικοκυρά από την κουζίνα, αλλά ποτέ την κουζίνα από τη νοικοκυρά. l

* Η ελληνική έκδοση του «Fifty Shades of Grey» κυκλοφορεί σε λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Πατάκη.