Το Σάββατο 15 Οκτωβρίου, ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αριστείδης Μπαλτάς, μιλά στον Νίκο Θρασυβούλου. {{{ audio1 }}}

Αναλάβατε το Υπουργείο σε μία εποχή που υπήρχαν ένα σωρό θέματα τα οποία έπεσαν πάνω σας, ζητήματα ανοιχτά που αναζητούσαν λύσεις… Ενδεικτικά αναφέρω, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Φεστιβάλ Αθηνών, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, καθώς και την μεταφορά στην νέα της στέγη της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Ίδρυμα Στ. Νιάρχος… Τι γίνεται; Είστε ικανοποιημένος από τις λύσεις που δόθηκαν- αν δόθηκαν; Και θέλω επίσης να μιλήσουμε σήμερα για το τι έχετε κάνει και τι θέλετε να κάνετε.

«Βρεθήκαμε στο Υπουργείο Πολιτισμού σε μια δύσκολη στιγμή, για δύο λόγους: ο ένας είναι γενικότερα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση στη παρούσα φάση. Τις ξέρουμε όλοι τις δυσκολίες αυτές. Σε ό,τι αφορά στο Υπουργείο Πολιτισμού, είναι ελάχιστα τα χρήματα που θα μπορούσαν να διατεθούν για την ανάπτυξη του πολιτισμού. Το λέω αυτό γιατί κάποιοι μου λένε: «μπορεί να γίνει πολιτισμός χωρίς λεφτά;». Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Δηλαδή, χρειάζονται λεφτά οπωσδήποτε, αλλά επειδή ο πολιτισμός είναι δημιουργία, και επειδή σε συνθήκες κρίσης, οι δημιουργικές δυνάμεις κατά κάποιον τρόπο οξύνονται, μπορεί να γίνει ενδεχομένως πολιτισμός, και πολιτισμός ποιότητας, με ελάχιστα λεφτά.

Η ειδικότερη δυσκολία, είναι ότι πέσανε στο κεφάλι μας, ένα σύνολο από προβλήματα που αφορούσαν προηγούμενους φορείς, τα οποία είτε νόμιζα ότι είναι εν πολλοίς λυμένα, είτε δεν έμοιαζαν στην αρχή, ότι είναι τόσο δύσκολα. Τα αναφέρατε όλα. (το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Φεστιβάλ Αθηνών, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Ίδρυμα Σ. Νιάρχος..) Εκεί έπρεπε να πάρουμε αποφάσεις, για τη στελέχωση αυτών των οργανισμών, με δυσκολίες διαφορετικές σε καθέναν από αυτούς. Προσπαθήσαμε με ένα πνεύμα ανοιχτό, χωρίς ισχυρά κομματικά κριτήρια, με τη στενή έννοια, να καταλάβουμε τα προβλήματα του κάθε φορέα, να καταλάβουμε πως δουλεύουν οι άνθρωποι εκεί, τι αντιμετωπίζουν και να προχωρήσουμε έτσι σε κάποιες λύσεις. Ήταν μεγάλο πρόβλημα αυτό και κράτησε μήνες. Το μεγαλύτερο, το ξέρετε είναι το Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και άλλοι φορείς από το Εθνικό Θέατρο, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), παντού υπήρχαν τέτοια προβλήματα. Δώσαμε κάποιες λύσεις, το κλίμα ηρέμησε από τότε… Η γενική εκτίμηση είναι ότι πάμε σε όλους πολύ καλύτερα, από ότι φοβόμασταν τότε. Προφανώς ο καθένας συνεχίζει να έχει προβλήματα, διαφορετικής όμως τάξης και όχι από εκείνα που εξάπτουν την κριτική, ενδεχομένως καλόπιστη, ενδεχομένως κακόπιστη. Αυτό ήταν ένα δίδαγμα, που συνοπτικά θα το έλεγα ως εξής: ο σύγχρονος πολιτισμός στην Ελλάδα, έχει αφεθεί χωρίς κανενός είδους θεσμική θωράκιση. Είναι στην ευχέρεια του κάθε υπουργού, επί εποχής παχιών αγελάδων, πολύ εύκολα είχε χρήματα, μοίραζε χρήματα κατά το γούστο του, το κριτήριό του, όπως νόμιζε. Αυτό κρατούσε τις διαμαρτυρίες χαμηλά, δεν εμφανίζονταν πουθενά κρίση και άρα ένας υπουργός πολιτισμού περνούσε αβρόχοις ποσίν λίγο πολύ και έκανε τη καριέρα του».

Μάλιστα παλαιότερα, επί προηγουμένων κυβερνήσεων, το Υπουργείο Πολιτισμού έμοιαζε ότι εκεί πήγαινε κάποιος τον οποίο δεν είχαν σε κάποιο άλλο Υπουργείο να τον βάλουν, και έτσι τον έστελναν στο Υπουργείο Πολιτισμού. Αυτή είναι δική μου εκτίμηση…

Θα ξεκινήσω από το θέατρο κ. υπουργέ, που είναι η μεγάλη μου αγάπη.. Θα θέσω δύο θέματα μαζί, για την οικονομία του χρόνου. Πρώτον, Φεστιβάλ Αθηνών. Δεν θέλω να παρελθοντολογήσω, στο θέμα της λανθασμένης ως απεδείχθη, επιλογής του Γιαν Φαμπρ. Ακούστηκαν όμως τότε φωνές και πολλές μάλιστα, που έλεγαν ότι μαζί με την παραίτηση του Βέλγου καλλιτέχνη, θα έπρεπε να υπάρχει και η δική σας. Αυτά είναι όμως πίσω μας.. Το ερώτημα είναι: πως κρίνετε την μέχρι τώρα θητεία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και τι άλλα σχέδια έχετε για το φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου; Είναι καλή η συνεργασία σας; Βλέπω ανανεώσεις των μελών του ΔΣ…

«Να μην ξαναμπούμε στη κουβέντα περί Γιαν Φαμπρ, προσπάθησα να εξηγήσω κάποια πράγματα τότε, η κρίση ήταν μακριά… Απόηχοί της εξακολουθούσαν μέχρι πρόσφατα. Νομίζω ότι ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος έκανε πολύ καλό φεστιβάλ, τηρουμένων των αναλογιών, του λίγου χρόνου που είχε στη διάθεσή του. Οι ιδέες που έχει για την εξέλιξή του, είναι αυτές που νομίζω, μας ικανοποιούν όλους. Δεν έχω παράπονα από τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο σ’ αυτό το σημείο, ίσα- ίσα θα ήθελα να τον συγχαρώ που σε δύσκολες συνθήκες κατάφερε αυτό που κατάφερε. Από κει και πέρα, προφανώς το φεστιβάλ έχει ακόμα πολλά προβλήματα, κυρίως διοικητικά, νομικά και συναφή, προσπαθούμε όσο μπορούμε να τα λύσουμε».

Αυτό το κάνετε με τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, με την καινούρια πρόεδρο;

«Ναι. Δηλαδή, δεν μπλέκω πολύ σε αυτά, ομολογώ. Δεν θέλω να μπλέκω πολύ στα διοικητικά των φορέων. Από τη στιγμή που υπάρχει ένα διοικητικό συμβούλιο και ένας καλλιτεχνικός διευθυντής που μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, εγώ θέλω να έχω τη λιγότερη δυνατή παρέμβαση».

Έχετε την εικόνα συνεργασίας του ΔΣ με τον καλλιτεχνικό διευθυντή;

«Νομίζω ότι πια ναι, πάει καλά».

Πριν λίγους μήνες, με δική σας απόφαση, ανανεώθηκε η θητεία του Στ. Λιβαθινού στο Εθνικό Θέατρο, ο οποίος είναι πραγματικά ένας σπουδαίος σκηνοθέτης, συνεργάτης του Ν. Κούρκουλου. Ανέλαβε κάτω από δύσκολες συνθήκες. Συνέχισε τις καλλιτεχνικές υποχρεώσεις του προηγούμενου καλλιτεχνικού διευθυντή και έτσι στην ουσία το δικό του έργο ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι. Πρώτον, πως σας φαίνεται η νέα, υπό τον Στ. Λιβαθινό, πορεία του Εθνικού Θεάτρου; Μάλιστα μάθαμε ότι είχε και μία οικονομική επιτυχία στην Επίδαυρο, με 500.000 περίπου εισπράξεις, πέρα από την όποια καλλιτεχνική (επιτυχία). Μάλιστα ξεκίνησε τώρα με γεμάτες σκηνές, από το θέατρο της Αγ. Πετρούπολης και μία έξυπνη και εντυπωσιακή προσφορά, η προπώληση των εισιτηρίων της σεζόν, που μάλιστα ξεκίνησε και με την παρουσία σας όλο αυτό. Ποια είναι η γνώμη σας; Επίσης, έχουμε την πληροφορία από τον ίδιο τον Στ. Λιβαθινό, ότι στα χέρια του έχει ένα χαρτί του υπουργείου σας, που αναφέρει ότι το Εθνικό Θέατρο, βγήκε το 2014 για πρώτη φορά, εκτός δημοσιονομικής τροχιάς. Πλέον, όλες οι προσπάθειές του γίνονται προς την κατεύθυνση του μαζέματος των εξόδων- κάτι πάρα πολύ δύσκολο με τις οικονομικές καταστάσεις που αντιμετωπίζετε. Παρόλα αυτά, πως σκοπεύει να βοηθήσει η πολιτεία την πρώτη κρατική σκηνή;

«Συμφωνώ σε όλα όσα είπατε στην αρχή. Και εκεί είχαμε δυσκολίες, μέχρι να βρεθεί μία καλύτερη χημεία μεταξύ διοικητικού συμβουλίου και καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Προχωράει. Είμαι αισιόδοξος για τη πορεία του. Όσα έχουμε συζητήσει και πάλι, χωρίς να θέλω να παρέμβω σε τίποτα σε σχέση με το πρόγραμμα, αυτά που παρουσιάζει, μου φαίνονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Συμφωνώ στις πρωτοβουλίες, που είπατε, είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Να τονίσω ότι η Επίδαυρος φέτος πήγε πάρα πολύ καλά από άποψη εισιτηρίων. Όπως και το Ηρώδειο. Δηλαδή, ήταν όλα sold out παντού. Και δείχνει ένα ενδιαφέρον του κόσμου για τις τέχνες σε όλες τις μορφές, που είναι εντυπωσιακή».

Που το αποδίδετε αυτό; Τη στιγμή που είναι πάρα πολύ δύσκολο, για μία οικογένεια να πάει στην Επίδαυρο, τηρουμένων των αναλογιών (βενζίνη, εισιτήρια, φαγητό… χωρίς να λέω για διαμονή) Που αποδίδετε, αυτήν την αθρόα προσέλευση του κόσμου στα Επιδαύρια φέτος;

«Έχετε δίκιο. Είναι μία γενικότερη παρατήρηση νομίζω. Σε περιόδους κρίσης, οι τέχνες και η προσπάθεια να παρακολουθήσεις μία παράσταση, να ακούσεις ένα ακρόαμα κτλ, γίνεται ανάγκη έντονη. Βρίσκεται μια απαντοχή, όχι με την έννοια της παρηγοριάς αλλά με την έννοια της όξυνσης κάποιων κριτηρίων, κάποιων αισθητηρίων. Ο κόσμος θέλει να δει μία καλή παράσταση, να ακούσει ένα καλό ακρόαμα, γιατί κάτι του δίνει ελπίδα για το παραπέρα. Το βλέπουμε παντού. Βλέπουμε νέες μορφές καλλιτεχνών, νέες ομάδες, σε όλα τα επίπεδα, σε όλες τις μορφές τέχνης, να παράγουν κυριολεκτικά εκ του μηδενός οικονομικά. Ψάχνουμε να βρούμε θεσμικούς τρόπους να βοηθήσουμε και αυτές τις ομάδες μαζί και παράλληλα με τους εποπτευόμενους φορείς».

Πρέπει να το κάνετε αυτό κ. υπουργέ, γιατί δεν σας κρύβω ότι υπάρχουν καλλιτέχνες οι οποίοι παίζουν τσάμπα. Βεβαίως είναι καλύτερο, κατά τη γνώμη μου- χωρίς να εκφράζω γενική ομολογία- οι νέοι καλλιτέχνες να παίζουν, να παράγουν την τέχνη τους, παρά να κάθονται άνεργοι στις καφετέριες. Παρόλα αυτά η τέχνη, όπως είπατε, απαλύνει τον άνθρωπο. Δεν δίνει λύσεις, τις λύσεις θα τις δώσετε εσείς. Αυτό το θέμα της ανεργίας των καλλιτεχνών και όπως είπατε και τώρα ότι τα χρήματα δεν υπάρχουν, τι κάνετε εσείς για να αναχαιτιστεί αυτό το τσουνάμι της ανεργίας των νέων καλλιτεχνών; Οι οποίοι βέβαια, είναι και πολλοί απόφοιτοι, υπάρχουν πολλές δραματικές σχολές, πολλοί νέοι τραγουδιστές, συνθέτες… Τι να κάνουμε; Η Ελλάδα παράγει πολιτισμό.. Ο πολιτισμός είναι το μόνο σημείο της πατρίδας μας που δεν έχει κρίση. Είναι η παράλληλη Ελλάδα.

«Ο πολιτισμός είναι παράλληλη Ελλάδα, χωρίς ακριβώς να ζητούν (οι καλλιτέχνες) πρώτα από όλα την λύση του οικονομικού προβλήματος, που στην παρούσα κατάσταση, ξέρουν και καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι δεν μπορούμε να δώσουμε. Αλλά μπορούμε να δώσουμε άλλες μορφές βοήθειας… Ψάχνουμε να βρούμε χώρους που μπορούν να διατεθούν στους καλλιτέχνες δωρεάν, να κάνουν τις πρόβες τους ή και τις παραστάσεις τους, στο χορό, στο θέατρο, στη μουσική….Υπάρχουν κτίρια που «αργούν» με αυτήν την έννοια. Για κάποια από αυτά, είμαστε σε συζητήσεις, πως μπορούμε να τα πάρουμε με κάποια μορφή, εμείς, ώστε να τα διαθέσουμε σε αυτές τις νέες δυνάμεις. Προσπαθούμε, θέλουμε, να θεσμοθετήσουμε μικρά βραβεία, που θα είναι στην ουσία βραβεία αναγνώρισης… Ένα «μπράβο» στη δουλειά τους.. Να ανοίξουμε κάποιους διαύλους με την ΕΡΤ, να μπορούν νέοι καλλιτέχνες να παρουσιαστούν σε μία ζώνη, ενδεχομένως και του προγράμματος, ακριβώς για να υπάρχει το αντίστοιχο «μπράβο, αναγνωρίζεται η δουλειά σας, ελάτε να μας τη δείξετε». Είναι υπό μία έννοια ημίμετρα στην παρούσα κατάσταση, μπορεί κάποιος να πει. Αλλά έτσι που είμαστε οικονομικά στριμωγμένοι, είναι τα λίγα που μπορούμε να κάνουμε».

Πρόσφατα, περάσατε μία τροποποίηση, όπου διαχωρίζονται τα καθήκοντα του καλλιτεχνικού και του οικονομικού διευθυντή των κρατικών σκηνών. Τι είχατε στο μυαλό σας κ. υπουργέ όταν το κάνατε αυτό;

«Είναι ενδιαφέρουσα ερώτηση, γιατί είναι αυτό που έλεγα πριν διδάγματα από την κρίση των θεσμών που συνάντησα. Ένα από τα διδάγματα αυτά είναι ότι η κρίση η οικονομική σε πολλούς από τους προστατευόμενους φορείς, είχαν σχέση με το ότι δεν ήταν διακριτά τα καθήκοντα της καλλιτεχνικής διεύθυνσης με τα οικονομικά δεδομένα. Κάποιος καλλιτέχνης, μπορούσε να έχει ένα μεγάλο όραμα, το οποίο να είναι απολύτως πειστικό σε όρους καλλιτεχνικούς, αλλά δεν μετρούσε ο ίδιος το κόστος του σε όρους υλικούς. Κάπου πρέπει να αποκατασταθεί αυτή η τάξη, να φτιαχτούν οργανισμοί παντού, που να έχουν αυτές τις διακρίσεις ενεργές, να μπορεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής να απευθύνεται σε έναν οικονομικό διευθυντή με κατανόηση και του ενός και του άλλου. Άρα να μην παρεμβαίνει ο οικονομικός στην διάθεση την καλλιτεχνική, αλλά να του λέει ως εκεί είναι δυστυχώς ο προϋπολογισμός. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και είναι ένα από τα στοιχεία θωράκισης, όπως έλεγα και πριν, που προσπαθούμε να πετύχουμε σε ό,τι αφορά τον σύγχρονο πολιτισμό».

Με τις επιχορηγήσεις, έχετε σκεφτεί κάτι; Ας πούμε, ο νυν καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, θυμάμαι σε εκπομπές που τον έχουμε φιλοξενήσει εδώ, ήταν αναφανδόν υπέρ της επανέναρξης των επιχορηγήσεων, γιατί τα θέατρα κλείνουν. Έχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Από την άλλη όμως, έχουμε και φωνές που λένε το εξής: αν τόσα χρόνια έχοντας μία θεατρική σκηνή, δεν κατάφερες να έχεις το δικό σου θεατρικό κοινό, και να συντηρείς το θέατρό σου από αυτό, ας πρόσεχες.

«Θα έλεγα ότι τα πράγματα είναι κάπου στη μέση. Σε ό,τι αφορά τις επιχορηγήσεις, χρειάζονται κριτήρια. Κριτήρια πάρα πολύ σαφή και στο επίπεδο της ποιότητας και στο επίπεδο της οικονομικής διαχείρισης της επιχορήγησης. Γιατί και σε αυτά τα δύο υπήρχε μία «ελευθερία».

Υπήρχε ασυδοσία. Ξέρω περίπτωση που είχε δοθεί επιχορήγηση κρατική, τα παλαιότερα χρόνια σε bar– theater. Δεν ήταν θέατρο ήταν μπαρ και γινόντουσαν εκεί κάποιες τύπου- παραστάσεις. Και αυτό έπαιρνε επιχορήγηση.

«Αυτό εννοώ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν οι τακτικές επιχορηγήσεις των κρατικών θεσμών: εθνικό θέατρο κτλ, και υπάρχει ένα ελάχιστο κονδύλι για πρόσθετες επιχορηγήσεις, πιο ελεύθερα. Ακόμα και εκεί υπάρχει πρόβλημα. Δηλαδή, βλέπουμε αιτήματα που έτσι είναι η δομή αυτή τη στιγμή, δεν ελέγχουμε το περιεχόμενό τους, ούτε ξέρουμε a priori: πρέπει να δώσουμε εκεί και όχι εκεί, γιατί εκεί 5 και στο άλλο 3. Θέλουμε να τα βάλουμε σε τάξη αυτά. Ιδανικά θα ήταν στα μέσα του χρόνου να πούμε, ξεκινώντας ένα έτος να πούμε, 2 φορές τον χρόνο, κάντε μας αιτήσεις. Θα κριθούν αυτές οι αιτήσεις και 2 φορές το χρόνο, στη βάση αυτού του budget, θα δώσουμε τις επιχορηγήσεις που μπορούμε. Αν καταφέρουμε να έχουμε ένα καλλιτεχνικό, αξιόπιστο σύστημα κρίσης και μία υποχρέωση όσοι ζητούν επιχορηγήσεις να μας δίνουν τα οικονομικά στοιχεία και το γιατί τις θέλουν, αρχίζουμε να μπαίνουμε σε μία τάξη».

Έχετε πει ότι δεν μπορεί ένας υπουργός να διορίζει καλλιτεχνικούς διευθυντές ανάλογα με το προσωπικό του γούστο και θα ήθελα να μου πείτε, ωραία έτσι γίνεται όμως μέχρι τώρα, άλλωστε είναι και καθήκον του υπουργού αυτό. Πως μπορεί αυτό το πράγμα να λυθεί θεσμικά; Ακούω, ας πούμε, για το συμβούλιο Τεχνών. Αυτό και πάλι εσείς δεν το επιλέγετε; Δεν θα έχετε τη δυνατότητα, στο συμβούλιο αυτό, να βάζετε δικούς σας ανθρώπους;

«Ναι, αλλά δεν έχουμε ακόμα την ακριβή μορφή της συγκρότησής του, αλλά η ιδέα είναι ότι σε αυτό το συμβούλιο Τεχνών, θα υπάρχουν προσωπικότητες υψηλού κύρους, σε σχέση με την κάθε μορφή τέχνης. Θα ζητήσουμε από τους φορείς, από τους θεσμούς να μας κάνουν προτάσεις, να συζητήσουμε μαζί τους, πως μπορεί να προκύψει κοινή συναινέσει, ένα συμβούλιο τεχνών, διαιρεμένο κατά τους διαφορετικούς τομείς. Τα καθήκοντα αυτού, μπορεί να είναι ποικίλα. Μία να είναι εμπεριστατωμένες με πλήρεις εισηγήσεις, προτάσεις για τη μία κενή θέση καλλιτεχνικού διευθυντή, μετά από πρόσκληση ενδιαφέροντος ενδεχομένως έρευνα κτλ., να φτάνουν στον υπουργό π.χ. το πολύ δύο προτάσεις και να είναι ο υπουργός υποχρεωμένος (να επιλέξει) μία εξ αυτών.. μία δουλειά.. Μία 2η δουλειά θα μπορούσε να είναι κριτήρια σαν αυτά που έλεγα πριν για τις επιχορηγήσεις. Ιδιωτικοί φορείς, ή ημιδημόσιοι φορείς θέλουν μία επιχορήγηση δικαίως… Να το budget, με ποια διαδικασία μπορούμε αυτά τα χρήματα, καλή τη πίστη και χωρίς άλλου τύπου επιλογές, ρουσφετιού ή άλλου, να μπορούν να δοθούν. Θα μπορούσε να είναι μία χάραξη πολιτικής γενικότερης, σε σχέση με τον πολιτισμό και τις συνέργειες των φορέων, που είναι βασικό πράγμα επίσης. Κάπως έτσι το βλέπω. Έχουμε μία άτυπη επιτροπή που το επεξεργάζεται και ελπίζω σε λίγους μήνες να έχουμε ένα σχέδιο για το Συμβούλιο Τεχνών, το οποίο να μπορεί να μπει, όχι ακόμα σε νομική διαβούλευση, αλλά σε συζήτηση ανάμεσα στους ενδιαφερομένους καλλιτέχνες και ανθρώπους των τεχνών. Ώστε από εκεί, να προκύψει και η διαδικασία με την οποία θα συγκροτηθεί και οι αρμοδιότητές του και τα ρεάλια που απαιτούνται για να λειτουργήσει σωστά».

Σωστά είπατε για τα ρεάλια, γιατί χθες ήρθε στο γραφείο σας, αλλά και στο δικό μας, αλλά κοινοποιήθηκε και στο Υπουργείο Οικονομικών, στον κ. Ευκλείδη Τσακαλώτο, μία επιστολή από το σωματείο εργαζομένων του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου έχει τίτλο- και μάλιστα με κόκκινα γράμματα- «Το Μέγαρο Μουσικής κινδυνεύει από τους σωτήρες του». Απευθύνεται σ’ εσάς, λέγοντας ότι τον Φεβρουάριο του 2016, ψηφίσατε τον νόμο 4366, που υποτίθεται ότι θα έσωζε το Μέγαρο. Γνωρίζετε την επιστολή… Λέει ότι μετά από 8 μήνες, δεν έχετε κάνει τίποτα, είναι απλήρωτοι και ζητούν να εξοφληθούν τα δεδουλευμένα αλλά και οι υπερωρίες τους, να εφαρμοστεί ο νόμος που ψηφίστηκε και να αναλάβουν τις ευθύνες τους τα αρμόδια υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών και το σύνολο των μελών του ΔΣ του ΟΜΑ, προκειμένου να φέρουν σε πέρας το έργο που τους έχει ανατεθεί. Διαφορετικά κλείνουν και κ. Υπουργέ εσείς και η κυβέρνησή σας, κινδυνεύετε να χρεωθείτε την καταστροφή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

«Το Μέγαρο είναι μια πολύ παλιά ιστορία. Οι περίοδοι κατά τις οποίες κινδύνευε το Μέγαρο ήταν διαρκείς, θα έλεγα. Οι προσπάθειες σωτηρίας, όλες τις προηγούμενες περιόδους, χρέωναν ακόμη περισσότερο το Μέγαρο και έφτιαχναν ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα. Ήρθαμε εμείς, να κάνουμε το αυτονόητο και να πούμε ότι πρέπει να σωθεί το Μέγαρο και πρέπει με αυτήν την έννοια να φορτωθούμε εμείς χρέη με τα οποία δεν είχαμε καμία απολύτως σχέση. Από κει και πέρα, η διαδικασία είναι σύνθετη, δεν είναι απλή. Το Μέγαρο είναι ένας πολύ μεγάλος οργανισμός. Και ως χρέη και ως κτίριο και ως δυνατότητες του κτιρίου, αλλά και ως δυνατότητες των ανθρώπων που εργάζονται εκεί, που έχουν ειδικευτεί πια».

Αυτό είναι το πιο σημαντικό, ότι υπάρχουν άνθρωποι απλήρωτοι.

«Απολύτως… Σε αυτή τη λογική προσπαθούμε όσο μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα. Να σας πω ένα παράδειγμα σημερινό.. Πιστώθηκε το Μέγαρο με 14 εκατομμύρια και κάτι, βάσει του οποίου, μπορεί να κινηθεί. Είναι αυτή τη στιγμή στον λογαριασμό του. Είναι από εκείνο το νόμο, εκείνα τα ακατάσχετα, που μπορεί να μην μπει το ΙΚΑ ή η Εφορία και να τα διαθέσει για τις δικές του ανάγκες. Επιπλέον είμαστε σε πολύ στενή συζήτηση πια και με το υπουργείο Οικονομικών, ώστε υπόλοιπα που εκκρεμούν από πολύ παλιά σε σχέση με το Μέγαρο να μπουν σε μία τάξη. Τα ληξιπρόθεσμα τώρα που έρχονται, μετά τη συμφωνία με τους θεσμούς, ένα κομμάτι από αυτά, μικρό σε σχέση με το τεράστιο ποσό των ληξιπρόθεσμων, μπορεί να λύσει κάποια άλλα χρέη του Μεγάρου. Με αυτά δεδομένα, το Μέγαρο θα καθαρίσει οικονομικά απολύτως, και από κει και πέρα, θα βρεθεί εκείνη η σχέση μαζί του σε επίπεδο επιχορήγησης που στοιχειωδώς θα του επιτρέψει να λειτουργεί. Εκεί είμαστε. Καταλαβαίνω πλήρως την αγωνία των εργαζομένων. Είχαμε δεσμευτεί από την αρχή ότι δεν πρόκειται να απολύσουμε, ότι πρέπει να τους κρατήσουμε τους ανθρώπους εκεί. Ζητούμε την κατανόηση, της όλης κατάστασης στη χώρα, μαζί με το γεγονός ότι το Μέγαρο είναι ένα πολύ αμαρτωλό πράγμα και ποτέ στη Βουλή ούτε όταν τέθηκε το θέμα, ούτε μεταγενέστερα σε κάποιες ερωτήσεις, ήθελα να επεκταθώ στο παρελθόν. Να το ξεχάσουμε καλή τη πίστη, αλλά μην ξεχνάμε ότι δεν φταίμε εμείς για το που έχει φτάσει το Μέγαρο σήμερα».

Πάντως κ. Υπουργέ, το είπαμε και στην αρχή ότι πέσανε πάνω σας ένα σωρό πράγματα, αλλά άλλωστε γι’ αυτό ήρθατε να κυβερνήσετε, για να τα λύσετε αυτά τα πράγματα. Πάμε στην ενιαία τιμή βιβλίου, και μάλιστα πιστεύω, αυτή είναι η άποψή μου, αλλά και της ένωσης Ελληνικού βιβλίου, ότι αν δεν επανέλθει, όπως έχει δεσμευθεί ο πρωθυπουργός, η ενιαία τιμή βιβλίου- και ελπίζω με όλη τη καλή διάθεση και τη καλή πίστη, να μην πάει και αυτή η υπόσχεση, όπως άλλες πολλές υποσχέσεις έδωσε ο πρωθυπουργός… Εάν δεν επανέλθει η ενιαία τιμή βιβλίου, η άποψη μου είναι ότι θα ξηλωθεί όλο το δίκτυο των βιβλιοπωλείων πανελλαδικά… Δεν θα υπάρχει βιβλιοπωλείο ούτε στην Πρέβεζα, ούτε στην Λιβαδειά, στην Άρτα, στην Ξάνθη.. Στη συνέχεια, θα καταρρεύσουν οι εκδότες.. Αυτό δεν πρέπει να επανέλθει κάποτε, πρέπει να επανέλθει η ενιαία τιμή βιβλίου, άμεσα. Μάλιστα, διαβάζω και σε μία επιστολή της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου, ότι έχουν εντείνει τις συνεννοήσεις τους με τους ευρωπαϊκούς συλλόγους εκδοτών, για να σας βοηθήσουν να επαναφέρετε την ενιαία τιμή, θα έχετε μαζί σας και τον Γαλλικό και τον Γερμανικό σύλλογο εκδοτών, οι οποίοι συνέγραψαν κοινή επιστολή… Άρα δεν νομίζω οι θεσμοί να αντιδράσουν, γιατί άλλωστε δεν ζητήθηκε από τους θεσμούς αυτό το μέτρο. Έτσι δεν είναι;

«Είμαστε δύο βήματα πιο μπροστά σε αυτό. Ευτυχώς. Πρωτοφτιάξαμε μία επιτροπή για να δει όλα τα θέματα του βιβλίου που είναι πάρα πολλά. Κύριο ίσως είναι αυτό. Είμαστε σε συνεννόηση πολύ συγκεκριμένη με τον Υπουργό Οικονομίας, τον κ. Σταθάκη, ώστε να μπει μπροστά άμεσα, ευθέως τώρα, εκείνη η διαδικασία που επιτρέπεται από τη συμφωνία, που είναι, μετράω ένα μέτρο, βλέπω την αποτελεσματικότητά του, και αν αυτή δεν αποδειχθεί, το αναστέλλω. Έχουμε πολύ ισχυρά οικονομικά επιχειρήματα για αυτό, και επιπλέον το καινούριο στοιχείο που θέλουμε να βάλουμε, ήταν από την προηγούμενη διαπραγμάτευση, όταν η ενιαία τιμή πήγε προς την κατεύθυνση του εμπορίου και όχι προς την κατεύθυνση της ποιότητας του περιεχομένου. Έχουμε πολύ ισχυρά επιχειρήματα και εδώ βοηθάει η Γαλλία και η Γερμανία, όπως είπατε: το βιβλίο είναι κάτι που αφορά την ταυτότητα μιας χώρας και πρέπει η ταυτότητα μιας χώρας να προστατεύεται, ιδίως αν πρόκειται για μία γλώσσα που δεν μιλιέται από πάρα πολλούς. Έχουμε τη σύμφωνη γνώμη, ρητά και συγκεκριμένα του άλλου Υπουργείου, ότι αυτό τίθεται, αυτήν την στιγμή, υπό αναθεώρηση, με την έννοια που έλεγα πιο πριν. Και άρα εκεί φτιάχνουμε την προμελέτη- χρειάζεται μία πιο τεκμηριωμένη μελέτη που να την διαβάζουν οι θεσμοί με τα τεκμήριά τους- και είμαστε στη φάση που πάμε να βρούμε ποιος θα αναλάβει αυτήν την μελέτη. Είμαστε λοιπόν, ένα βήμα παραπέρα. Και σε αυτό θέλουμε ακριβώς- και ήδη γίνονται- τις συμμαχίες των άλλων χωρών και σε επίπεδο φορέων, αλλά και σε επίπεδο Υπουργών. Σκοπεύουμε δηλαδή να πιάσουμε όλους τους Υπουργούς Πολιτισμού ή συναφών πραγμάτων, και όχι μόνο τους Υπουργούς που αφορούν το εμπόριο και τις σχέσεις εκεί. Πιστεύω ότι θα το πετύχουμε».

Ελπίζω να γίνει όσο πιο άμεσα γίνεται, άλλωστε το 2018 θα είμαστε και η παγκόσμια πρωτεύουσα του βιβλίου, και με τα μεγάλα βιβλιοπωλεία στο κέντρο της Αθήνας να κλείνουν (Ελευθερουδάκης, Παπασωτηρίου) τα οποία ξέρουμε όλοι τι παραμέτρους έχουν στους εκδοτικούς οίκους, αυτό φαντάζει λίγο σαν ανέκδοτο…

«Είναι σαν ανέκδοτο, δηλαδή είναι και μία ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε την Αθήνα, ως παγκόσμια πρωτεύουσα του βιβλίου, για να εντείνουμε την πίεση στη βάση ακριβώς της ιδιαιτερότητας της ελληνικής γλώσσας, της ανάγκης να αρθεί το μέτρο, επειδή έχουμε πάρα πολλά τεκμήρια, πόσοι λιγότεροι τίτλοι βγήκανε, πόσα βιβλιοπωλεία έκλεισαν, πόσο υπέστη φθορά όλη η παραγωγή του βιβλίου, από αυτό το μέτρο».

Τι γίνεται με την αναδιάρθρωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων & Απαλλοτριώσεων, με τα έσοδά του, το ηλεκτρονικό εισιτήριο που το είχαμε πει και ποτέ δεν έγινε, τα αναψυκτήρια στους αρχ. Χώρους και τα καταστήματα πώλησης; Ο προκάτοχος σας, ο κ. Ξυδάκης, μας είχε καλέσει όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του στο αρχαιολογικό μουσείο. Όταν πήγα να δω το κατάστημα πωλήσεως, είδα πραγματικά μία τριτοκοσμική κατάσταση, ένα πράγμα που το παραδέχτηκε και ο κ. Ξυδάκης αργότερα όταν μιλήσαμε. Τι κάνετε με όλη αυτήν την ιστορία που μόνο έσοδα έχει να αποφέρει;

«Έχετε απόλυτο δίκιο. Εδώ είναι πάλι μία αμαρτωλή ιστορία, ας μην μπλέξουμε πάλι στο παρελθόν, γιατί είναι έτσι αυτή η κατάσταση… Αναδιαρθρώνεται πλήρως το Τ.Α.Π.Α. Φτιάχνεται ένας καινούριος κανονισμός συνολικά, ο οποίος είναι στα τελευταία στάδια επεξεργασίας, γιατί θέλουμε και τους πόρους, να τους χρησιμοποιούμε προς μόχλευση και όχι απλώς προς πληρωμή λειτουργικών αναγκών. Και εκεί είναι ένα σύνολο μέτρων παράλληλα. Διαγωνισμοί για τα πωλητήρια, design αφενός και παραγωγή αφετέρου, διαγωνισμοί για τα αναψυκτήρια (που είναι άλλο σκάνδαλο από εκεί), ηλεκτρονικό εισιτήριο και έλεγχος των εισιτηρίων πανελληνίως, όπου και χρειαζόταν μία μεγάλη χορηγία την οποία την πήραμε, και είμαστε σε πολύ καλή κατάσταση σε σχέση με αυτό, και άρα ένας βραχίονας οικονομικής ανάπτυξης που αφορά τον πολιτισμό που σιγά-σιγά, μπορεί να παράγει τα δικά του χρήματα, είναι σε στάδιο εξέλιξης. Καθυστερεί βεβαίως, αλλά ξέρετε αυτό είναι ένα δίδαγμα από την κυβέρνηση, να το πω έτσι με ευγενικότερους όρους. Όταν είσαι στην αντιπολίτευση, όσο καλό πρόγραμμα και να έχεις και όσο επεξεργασμένες και να είναι οι ιδέες σου, δεν έχεις πλήρη εικόνα των εμποδίων».

Και έχεις αυταπάτες…

«Και έχεις αυταπάτες. Και αν νομίζεις ότι αυτό, λύνεται σε 5 λεπτά, θέλει δύο μήνες. Αυτό είναι μία εμπειρία που την καταλαβαίνουμε αρχικά εμείς και πρέπει να την επικοινωνήσουμε κατά κάποιον τρόπο, γιατί κάποια από τις καθυστερήσεις, δεν είναι επειδή φταίμε, αργούμε, τεμπελιάζουμε… Είναι επειδή, όποια πέτρα και αν σηκώσεις, υπάρχουν 15 προβλήματα από κάτω. Δεν μπορείς να ακουμπήσεις την πέτρα, αν δεν λύσεις τα από κάτω… και κάποια στιγμή σε πιάνει και απελπισία, πότε επιτέλους θα λύσεις το θέμα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Αισιόδοξα μιλώντας όμως, επειδή αυτά είναι τεκμηριωμένα πια, θα τα δείτε φαντάζομαι πολύ σύντομα, τελειώνουμε με αυτή τη φάση. Και μπορούμε πια να μπαίνουμε σε διαδικασία παραγωγής πωλητέων, με διαγωνισμούς βέβαια, γιατί όλα αυτά θέλουν τους διαγωνισμούς τους και καινούριου τύπου πωλητήρια και αναψυκτήρια, πιο σωστά σε σχέση με αυτά που κυκλοφορούν σήμερα.. Άρα ένας αρχαιολογικός χώρος, ένα μουσείο, το οποίο θα είναι προσιτό σε όλους, ευχάριστος ο χώρος να κάτσεις δίπλα, και κάτι να σου τραβήξει την προσοχή να αγοράσεις, για να πας παρακάτω».

Πρόσφατα, ανακοινώσατε το έτος Ελλάδας- Κίνας και σύντομα εκπνέει το έτος Ελλάδας- Ρωσίας… Κάντε μας έναν πολύ σύντομο απολογισμό… Στη συνέχεια θέλω να μου πείτε ποιες είναι οι επιδιώξεις του Υπ. Πολιτισμού προς το έτος Ελλάδας – Κίνας και αν τελικά η διπλωματία στον Πολιτισμό, έχει κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική του Υπουργείου που προΐσταστε.

«Διαπιστώνω σιγά- σιγά, όλο και πιο καθαρά, ότι το υπουργείο Πολιτισμού, είναι ένα είδος, Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι η λεγόμενη πολιτιστική διπλωματία, είναι η μαλακή διπλωματία, ή η «εύκολη διπλωματία». Δεν μπλέκει στις μεγάλες πολιτικές συγκρούσεις. Μπορείς να επικαλείσαι, πάντα και σωστά, όχι ψευδώς, κοινά συμφέροντα, κοινές εμπειρίες, κοινές ιστορίες λαών, και άρα εκεί πάνω, να χτίζεις σχέσεις που πάνε πιο βαθιά στο χρόνο από ότι ενδεχομένως οι πολιτικές αντιπαραθέσεις. Σε αυτή τη λογική αναπτύξαμε και τις σχέσεις Ελλάδα- Ρωσία και Ελλάδα- Κίνα, στη βάση ενός αφιερωματικού έτους που τελειώνει όπως λέτε, και το οποίο είχε αμοιβαία γόνιμες κατά τη γνώμη μου ανταλλαγές, προς τις δύο κατευθύνσεις. Και σε επίπεδο πολιτιστικών θησαυρών και κοινών παραδόσεων Ελλάδος – Ρωσίας, με αφετηρία το Βυζάντιο και την Ορθοδοξία, αλλά και ζητήματα σύγχρονου πολιτισμού, εκθέσεις βιβλίων και άλλου τύπου εκθέσεις, οι οποίες συνεχίζονται. Το έτος τυπικά θα κλείσει κάπου τώρα, Νοέμβρη- Δεκέμβρη. Θα αποτιμήσουμε μαζί με τους συναδέλφους από την Ρωσική ομοσπονδία το τι έγινε, και θα προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε αυτό το έτος, όχι πια συνολικά όπως ήταν αυτό (γιατί ήταν μόνο πολιτισμός αυτό το έτος), αλλά με μία έμφαση συγκεκριμένη, πιθανώς στον τουρισμό. Γιατί με την Ρωσία μας δένει, ότι ο κύριος τουριστικός προορισμός των Ρώσων πια, αρχίζει να είναι η Ελλάδα. Αισθάνονται καλά στην Ελλάδα. Με την Κίνα έχει και αυτό ένα μεγάλο ενδιαφέρον, διότι η Κίνα βλέπει την Ελλάδα, όχι απλώς ως ένα λιμάνι που της δίνει είσοδο στην Ευρώπη, αλλά ως προνομιακό συνομιλητή με μία φράση που την είπαν κάποιοι Κινέζοι συνάδελφοι, που νομίζω ότι είναι σημαντική: «Για να κατανοήσουμε τη Δύση, οφείλουμε να κατανοήσουμε τον ελληνικό πολιτισμό». Θεωρούν ότι ο πολιτισμός είναι πιο γερό και πιο στέρεο θεμέλιο για να οικοδομηθούν σχέσεις, από τα στενά οικονομικά (θεμέλια). Κηρύξαμε ένα έτος πολιτιστικών ανταλλαγών με την Κίνα. Μαζί με αυτό πηγαίνει και μία ανάπτυξη των λεγόμενων πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών και θα δούμε και εκεί τι μπορούμε να κάνουμε, γιατί και εκεί έχουμε κάνει πράγματα, δηλαδή, εφαρμογές, wifi, εφαρμογές στο κινητό πλοήγησης σε αρχαιολογικούς χώρους.. είναι σε εξέλιξη τέτοια προγράμματα. Αλλά και πιο πλούσια τέτοια πράγματα.. Ταυτοχρόνως να αρχίσει να βλέπει μία χώρα στην άλλη, τον σύγχρονο πολιτισμό της, το πώς η μία αντιμετωπίζει τις σχέσεις του σύγχρονου πολιτισμού με την κληρονομιά της, πως η άλλη, τι μπορούμε εκεί να μάθουμε ο ένας από τον άλλο. Η Κινέζοι, έχουν μία αίσθηση ότι θέλουν να μάθουν. Δεν σου δίνουν την ιδέα του παντογνώστη. Είναι επίμονοι κάποιες φορές στις διαπραγματεύσεις, αλλά δεν σου δίνουν την έννοια του παντογνώστη. (Σου λένε) «θέλουμε να μάθουμε από εσάς». Φτιάχνεται ελπίζω, μία εγκάρδια σχέση, που μας επιτρέπει να αναπτύξουμε πάρα πολλά πράγματα.. Ήδη είναι σχεδόν έτοιμες συμφωνίες για μεταφράσεις βιβλίων, για κινηματογραφικές παραγωγές και ένα σύνολο πολιτιστικών ανταλλαγών, τις οποίες θα συστηματοποιήσουμε πριν αρχίσει το επόμενο έτος».

Πριν λίγες μέρες, στην 200η σύνοδο στο Παρίσι του εκτελεστικού συμβουλίου της UNESCO, θέσατε κατά τη γνώμη μου, δύο σημαντικά ζητήματα, ζητώντας την υποστήριξη της UNESCO. Πρώτον, την οικονομική υποστήριξη των παιδιών των μεταναστών και βλέπουμε ήδη ορισμένες λίγες αντιδράσεις που δημιουργούνται, και βεβαίως η κοινή γνώμη δεν ανταποκρίνεται σε όλο αυτό, η κοινή γνώμη είναι υπέρ της εκπαίδευσης των παιδιών των μεταναστών, στη συντριπτική πλειοψηφία της. Δεύτερον θέσατε το θέμα της Αγίας Σοφίας, όχι μόνο σαν ένα ελληνικό θέμα, αλλά σαν ένα θέμα παγκόσμιας κληρονομιάς. Πείτε μου δυο λόγια γι’ αυτό.

«Το πρώτο που είπατε, είναι νομίζω αυτονόητο. Θέλουμε τη συνδρομή της Unesco για να μπορούν να απορροφηθούν τα παιδιά των προσφύγων στα δικά μας σχολεία, με όλες τις τεχνικές βοήθειες που μπορεί να παρέχουν, την πολυπολιτισμικότητα που έχει η Unesco. Αυτό ξεκίνησε από ένα ψήφισμα του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο το στηρίξαμε αναφανδόν εκεί, και νομίζω θα περάσει και ως απόφαση της Unesco. Το δεύτερο (το θέμα της Αγίας Σοφίας) είναι ένα θέμα που δεν πρέπει ν το δούμε ως ένα θέμα διαμάχης Ελλάδας- Τουρκίας. Όπως λέμε ότι ο Παρθενώνας είναι παγκόσμιας κληρονομιάς μνημείο και ζητάμε την επιστροφή των μαρμάρων με αυτό το επιχείρημα, και δεν ζητάμε την επιστροφή της Αφροδίτης της Μήλου π.χ., έτσι και η Αγία Σοφία είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς και πρέπει όλοι οι πολιτισμοί και όλες οι θρησκείες και όλοι όσοι ενδιαφέρονται, να μπορούν να το επισκέπτονται χωρίς να θεωρούν ότι ανήκει στον έναν ή στον άλλο. Αυτό είναι πιο δύσκολο, αν θέλετε διπλωματικά, αλλά νομίζω ότι η κουβέντα πέρασε, θα συζητηθεί και θα υπάρξουν κάποια βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, που θα βοηθήσει και στην μείωση της έντασης, μεταξύ Ελλάδας- Τουρκίας. Να πω και μία φράση ακόμα, γιατί έτσι ξεκίνησα την ομιλία μου: 200η σύνοδος… το 200 αρχίζει να γίνεται μαγικός αριθμός… γιατί σε λίγο θα γιορτάσουμε 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, όπου και μία πόλη της Ελλάδας και μία της Ρουμανίας θα είναι πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Να εκμεταλλευτούμε αυτά τα χρόνια, για μια αυτοκριτική ματιά των 200 χρόνων του πολιτισμού μας σε όλες του τις διαστάσεις, ώστε να μπορούμε να σκεφτούμε τι κάνουμε παραπέρα».

Θέλω να δούμε κάποια ζητήματα παιδείας… έχετε εξαγγείλει τη δημιουργία σε συνεργασία βεβαίως, με το Υπουργείο Παιδείας, της Ακαδημίας Τεχνών. Θα ήθελα να μάθω επιγραμματικά, ποιες σχολές – αν γίνεται αυτό- θα ενταχθούν στην Ακαδημία, ποιες σχολές θα δημιουργηθούν – αν δημιουργηθούν- και βέβαια, τι πτυχία θα παίρνουν οι νέοι αυτοί και τι επαγγελματικά δικαιώματα μπορεί να έχουν;

«Η ιδέα είναι ότι επειδή οι σχολές των τεχνών είναι αδιαβάθμητες, υπάρχει μία τεράστια αδικία σε όσους είναι ηθοποιοί, σκηνοθέτες, μουσικοί, γιατί παίρνουν ένα χαρτί το οποίο δεν λειτουργεί πουθενά και ποτέ. Μπορεί να γίνουν μεγάλοι καλλιτέχνες, όταν γυρίσουν πίσω, απλώς ως απόφοιτοι λυκείου. Πρέπει να αρθεί αυτή η αδικία. Η ιδέα είναι μία ακαδημία τεχνών, όλων των τεχνών, όχι στο θεωρητικό κομμάτι, αλλά στο πεδίο της άσκησης της πρακτικής του καλλιτέχνη της κάθε τέχνης. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με ανάπτυξη των σχολών καλών τεχνών που υπάρχουν, είτε με μία χωριστή ακαδημία που δεν πειράζει τις σχολές καλών τεχνών. Εκεί για λόγους Συντάγματος, σε πρώτη φάση εντάσσονται οι κρατικές σχολές (Το εθνικό θέατρο, το ΚΘΒΕ, το ωδείο Θεσσαλονίκης, η κρατική σχολή χορού) και αντιμετωπίζουμε τις πολλές ιδιωτικές σχολές, όχι με μία μονοκοντυλιά ότι είναι άχρηστοι, αλλά με δύο τρόπους: πρώτον, να ενισχύσουμε την εποπτεία του Υπ. Πολιτισμού σε αυτές και δεύτερον να κάνουμε κατατακτήριες εξετάσεις, ώστε αν έχεις πάρει δίπλωμα από μία ιδιωτική σχολή, να μπορείς με κάποιες εύλογες κατατακτήριες εξετάσεις, να ενταχθείς σε ένα έτος σπουδών και να πάρεις το κρατικό δίπλωμα που θέλουμε να είναι υψηλού κύρους. Αυτή είναι η ιδέα, να είναι πανεπιστημιακού επιπέδου και όχι κατώτερου επιπέδου, όπως είναι παντού στον κόσμο. Να έχει την ιδιαιτερότητα που έχουν οι τέχνες και άρα δεν μπαίνουν εδώ θέματα, ο διδάσκων να πρέπει να έχει θεωρητικό διδακτορικό για να διδάξει το αντικείμενό του. Είμαστε με μία επιτροπή που το ψάχνει από τη δική μας πλευρά, έχουμε ήδη πρώτες επαφές με το Υπ. Παιδείας για να προχωρήσουμε και είμαστε και σε αυτό, όπως και με το Συμβούλιο Τεχνών, στα πρόθυρα σε έναν- δύο μήνες να έχουμε ένα σχέδιο να μπει σε μία τέτοια συζήτηση».

Σας εύχομαι καλή επιτυχία στο έργο σας, αυτά μας τα λέτε σήμερα, εδώ θα είμαστε να δούμε πόσο σύντομα και τι θα υλοποιήσετε από αυτά. Δεν σας κρύβω, ότι υπάρχουν φωνές που λένε, ναι μεν ο Μπαλτάς είναι ένας σπουδαίος πανεπιστημιακός δάσκαλος, αλλά σαν Υπουργός Πολιτισμού δεν έχει κάνει τίποτα. Ο τομέας του πολιτισμού, είναι κατά γενική ομολογία, ένας τομέας όπου η αριστερά μπορεί να αριστεύσει. Το πιστεύετε και εσείς αυτό; Ή τελικά και εδώ η αριστεία είναι ρετσινιά και μια στρεβλή φιλοδοξία και μπορεί να μετατραπεί σε βαρύ φορτίο;

«Διπλή απάντηση.. Η κατηγορία ότι εδώ και έναν χρόνο δεν έχουμε κάνει τίποτα, είναι λανθασμένη. Ετοιμάζουμε τώρα ένα φυλλάδιο ταπεινό, για το τι κάναμε τον έναν χρόνο που είμαστε εκεί. Θα το δείτε σύντομα. Το θέμα για την αριστεία, είναι μεγάλη κουβέντα. Όταν αναφέρθηκα στην αριστεία, αναφερόμουν κατά αποκλειστικότητα εκείνη τη στιγμή σε παιδιά 8-10 χρονών που μπαίνουν σε μία διαδικασία εισαγωγικών και από εκεί και πέρα σε μία συνεχή διαδικασία δοκιμασιών, υπό τον τίτλο, ότι σε αυτή τη διαδικασία μπαίνουν οι άριστοι. Αυτό το θεωρώ παιδαγωγικά λάθος, από κάθε πλευρά. Προσπάθησα να πω τότε ότι η αριστεία οφείλει να αφορά ολόκληρο το σχολείο, ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα ιδανικά, τα πίσω θρανία να μπουν μπροστά για να μπορούν οι άνθρωποι, οι νέοι, τα παιδιά, να αισθάνονται συνεργατικά μέσα στο σχολείο και μεταξύ τους αλλά και με τους δασκάλους τους, γιατί μόνο έτσι πιστεύω εγώ ότι κατακτιέται η γνώση, γίνεται ελεύθερη η διατύπωση της απορίας. Από την απορία ξεκινάς την έρευνά σου και όλο αυτό μπορείς να το μάθεις από πολύ μικρός αν στην αρχή- αρχή το συνδέεις με παιχνίδι και σιγά- σιγά το συνδέεις με την συνεργασία με τους συμμαθητές σου και τους δασκάλους σου».