Την έκτη ρύθμιση για τα αυθαίρετα, από το 1977 έως σήμερα, παρουσίασε την Τρίτη ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Σταύρος Καλαφάτης.
Αυτή τη φορά ο νομοθέτης χρησιμοποιεί τους όρους «οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση» και «αναστολή κυρώσεων για 30 χρόνια» προκειμένου να αποφύγει τη λέξη «νομιμοποίηση» η οποία πιθανώς θα «ενοχλούσε» το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Για τον ίδιο λόγο, δηλαδή για να ξεπεραστεί ο …σκόπελος του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, γίνεται λόγος και πάλι _ όπως και στις δύο προηγούμενες ρυθμίσεις (3843/10 και 4014/11) _ για «περιβαλλοντικό ισοζύγιο» ώστε ο παράνομος πολίτης να «αποζημιώνει» τον νόμιμο.
Ωστόσο, ενώ στους δύο προηγούμενους νόμους το σύνολο των εσόδων από τα πρόστιμα έπρεπε να κατατίθενται σε ειδικό κωδικό του Πράσινου Ταμείου με την ονομασία «Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο» _ προκειμένου να χρηματοδοτούνται έργα στο δημόσιο χώρο για την αντιστάθμιση των δυσμενών συνεπειών της αυθαίρετης δόμησης _ στο νέο σχέδιο νόμου προβλέπεται ότι μόνο ένα ποσοστό του ενιαίου ειδικού προστίμου θα αποδίδεται υπέρ του Πράσινου Ταμείου.
Ενός ταμείου το οποίο κινδυνεύει να μείνει αδειανό καθώς, με αλλεπάλληλες ρυθμίσεις την τελευταία διετία, αποφασίστηκε το 97,5% των αποθεματικών του να πέφτει στη… μαύρη τρύπα του κρατικού προϋπολογισμού.

Όμως, με τα κουτσουρεμένα έσοδα του «πράσινου κουμπαρά», ο οποίος δημιουργήθηκε προκειμένου να υποστηριχθούν παρεμβάσεις για την ανάδειξη και την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, κινδυνεύει η συνταγματικότητα των νόμων για τα αυθαίρετα, οι οποίοι βασίζονται στο «περιβαλλοντικό ισοζύγιο».

Από την πλευρά του, ο κ. Καλαφάτης κατά την παρουσίαση του σχεδίου νόμου, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η νέα ρύθμιση δίνει «ουσιαστική ισχύ στην έννοια του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, που λειτουργεί, εκτός των άλλων, και με έναν πιο δίκαιο τρόπο».
Εξάλλου, για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμηση και το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, η νέα ρύθμιση, σύμφωνα πάντα με τον αναπληρωτή υπουργό, «ασχολείται με την πραγματικότητα, δίνοντας λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα των πολιτών και της οικονομίας. Για αυτές τις λύσεις το ΥΠΕΚΑ επιλέγει οριζόντιες πολιτικές και όχι ειδικές προβλέψεις για επιμέρους ζητήματα».

Στόχος, όπως επεσήμανε χθες ο ίδιος, είναι «με κάθε μας πολιτική κίνηση (π.χ. ένα νομοσχέδιο) να καλύπτουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες της κοινωνίας. Είναι μία εξυγιαντική προσπάθεια για το κράτος, διότι, σταματώντας την αυθαίρετη δόμηση, μειώνουμε τις απώλειες από τα δημόσια ταμεία και τη διακίνηση μαύρου χρήματος στον οικοδομικό κλάδο».

Πάντως, το ΥΠΕΚΑ, για άλλη μια φορά, βάζει «κόκκινη γραμμή» στην αυθαίρετη δόμηση μετά τις 28 Ιουλίου του 2011 (ημέρα έναρξης του 4014/11) και τη θωρακίζει θεσμικά μέσω αεροφωτογραφιών. Για όσους παρανομούν και δεν υπαχθούν στη νέα ρύθμιση καθιερώνονται αυστηρές ποινές και πρόστιμα.
Ειδικότερα, δεν μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση όσα αυθαίρετα κτίσματα βρίσκονται:
-Σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις όπου δεν έχει συντελεστεί η αναγκαστική απαλλοτρίωση. Ωστόσο, δεν αίρεται το κύρος και η διαδικασία της απαλλοτρίωσης.
– Εντός παρόδιας στοάς.
-Εντός ζώνης διεθνών, εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών ή κοινοτικών οδών διάστασης ποσοστού 50% των οριζομένων από τη νομοθεσία περί μέτρων για την ασφάλεια υπεραστικής συγκοινωνίας.
-Στον αιγιαλό. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις εντός του παλαιού αιγιαλού εφόσον προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης του παλαιού αιγιαλού. Δεν αίρεται το κύρος και η διαδικασία της απαλλοτρίωσης από το δημόσιο.
-Στη ζώνη παραλίας. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις που σωρευτικά δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση και οι αυθαίρετες κατασκευές, ή χρήσεις, προϋφίστανται της σχετικής οριοθέτησης της ζώνης. Δεν αίρεται το κύρος και η διαδικασία της απαλλοτρίωσης.
-Στη ζώνη Α αρχαιολογικού χώρου.
-Σε αρχαιολογικό χώρο εκτός ζώνης Α καθώς και σε ιστορικό τόπο, ιστορικό διατηρητέο οικισμό και περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μόνον αν απαγορευόταν η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης.
-Σε επικινδύνως ετοιμόρροπο κτίριο,
-Εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού και εντός απόστασης 20 μέτρων από τον άξονα διέλευσης αγωγών μεταφοράς υψηλής τάσης ρεύματος άνω των 150 KW.
-Σε παραδοσιακό οικισμό, με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στο άρθρο 12 του σχεδίου νόμου για τις πρόχειρες αυθαίρετες κατασκευές.
-Σε ρέμα και κρίσιμη παράκτια ζώνη, αν απαγορευόταν η εκτέλεση κάθε οικοδομικής εργασίας κατά το χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή η χρήση.
-Σε δάσος, σε δασική ή αναδασωτέα έκταση.
-Σε δημόσιο κτήμα.
-Σε κηρυγμένο διατηρητέο κτίριο, επιτρέπεται η υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων εφόσον: 1) Υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις που βρίσκονται μέσα στον όγκο του διατηρητέου κτιρίου ή προσθήκες καθ΄ ύψος σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το 10% της συνολικής δόμησης αυτού μετά από έγκριση του ΚΕΣΑ. 2) Υπάγονται αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις σε κτίρια με νόμιμη οικοδομική άδεια στον περιβάλλοντα χώρο αυτού, εφόσον δεν βρίσκονται σε επαφή με το διατηρητέο κτίριο μετά από έγκριση του ΣΑ. 3) Η μεταβίβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την υποβολή των δικαιολογητικών και την καταβολή ποσοστού 30% του συνολικού ποσού του προστίμου.
-Σε κτίριο που είναι αρχαιολογικό μνημείο ή κηρυγμένο νεότερο μνημείο κατά τις διατάξεις του ν.3028/2000 (Α’ 153)
-Σε κτίριο για το οποίο έχει εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση κατεδάφισης ή απομάκρυνσης.
Στη ρύθμιση δεν θα μπορούν να υπαχθούν και όσα αυθαίρετα βρίσκονται πάνω από το ύψος της κορυφογραμμής. Σήμερα ισχύει ότι τα αυθαίρετα που βρίσκονται λιγότερο από είκοσι μέτρα κάτω από το ύψος της κορυφογραμμής εξετάζονται από επιτροπή η οποία κρίνει αν θα υπαχθούν ή όχι και σίγουρα όχι για υπερβάσεις άνω του 5% κατ’ όγκο ή δόμησης.
Λύση για τα εξ’ αδιαιρέτου ακίνητα
Η νέα ρύθμιση φέρνει λύση και για αυθαιρεσίες που βρίσκονται σε εξ’ αδιαιρέτου ακίνητα. Μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να υπαχθούν στο νόμο αν δεν υπήρχε συναίνεση όλων των συνιδιοκτητών. Πλέον θα μπορεί ένας εκ των συνιδιοκτητών να ζητήσει υπαγωγή στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα κτίσματα που έχει ανεγείρει, εφ’ όσον μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά υποβάλλει και συμβολαιογραφικό προσύμφωνο συστάσεως διηρημένων ιδιοκτησιών και διανομής, στο οποίο περιγράφεται ότι θα περιέλθει ή θα περιέλθουν στην κυριότητά του τα αυθαίρετα κτίσματα που έχει ανεγείρει.
Επιπλέον, στην περίπτωση που το ακίνητο ανήκει σε περισσότερους συνιδιοκτήτες και έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία, μέχρι τη δημοσίευση του νόμου, για τον υπολογισμό των πολεοδομικών μεγεθών, την έκδοση έγκρισης και άδειας δόμησης, που αναλογούν στα ιδανικά μερίδια κάθε συνιδιοκτήτη δεν λαμβάνονται υπόψη οι κατασκευές που έχουν εκτελεστεί σε άλλη οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία.
Για το νέο σχέδιο νόμου διαβάστε εδώ: