Αυτή τη χρονιά η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών απονέμει τα βραβεία της Φυσικής σε τρεις ανθρώπους που το επάγγελμά τους απαιτεί να έχουν συνέχεια στραμμένο το βλέμμα τους στα βάθη του Σύμπαντος σε μια χρονοβόρα και εντατική προσπάθεια να μαντέψουν αν ο κόσμος μας διαστέλλεται και μάλιστα με συνεχή επιτάχυνση. Το μισό βραβείο πηγαίνει στον Αμερικανό καθηγητή της ΑστροΦυσικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, τον Saul Perlmutter, 52 ετών. ΤΟ άλλο μισό μοιράζεται εξίσου στον Αμερικανό και με αυστραλιανή υπηκοότητα καθηγητή στο Χάρβαρντ, Brian Schmidt, 44 ετών και στον Αμερικανό καθηγητή της Αστρονομίας και της Φυσικής στο Τζονς Χόπκινς, τον Adam Riess, 42 ετών.

Από τον Hubble στον Αϊνστάιν

Πριν από 75 χρόνια ο αστρονόμος Edwin Hubble ανακάλυπτε ότι οι Γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον, αλλά και κάτι ακόμη. Ότι οι πιο απομακρυσμένοι φαινόταν να κινούνται με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή των πιο κοντινών. Η γενική πεποίθηση από τον καιρό του Αινστάιν, ήταν ότι τα υλικά σώματα συμπεριφέρονται σαν να θέλουν πάντα να έλθει κοντά το ένα το άλλο. Για παράδειγμα λέμε ότι τα πράγματα πέφτουν στο πάτωμα γιατί τα έλκει η Γη. Έτσι ήταν πολύ απλό να υποθέτουν οι άνθρωποι για καιρό ότι την ορμή της αρχικής έκρηξης επιβράδυνε με την πάροδο του χρόνου η έλξη μεταξύ των σωμάτων που βρίσκονται στο Σύμπαν. Έτσι θα ερχόταν μια στιγμή που η όλη αυτή συμπαντική διαστολή θα σταματούσε και από εκεί και πέρα υπήρχαν δυο πιθανά σενάρια. Το Σύμπαν να αρχίσει να μικραίνει, δηλαδή να συρρικνώνεται ή να μείνει σε μια στάσιμη κατάσταση. Όμως η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας αφήνει ανοιχτό το παράθυρο και για αντίθετες συμπεριφορές, δηλαδή την ύπαρξη μιας μορφής ενέργειας που να κάνει την ύλη να υπερνικά την έλξη και το Σύμπαν να διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Σήμερα πιστεύεται ότι καθώς το Σύμπαν διαστέλλεται η πυκνότητα της ύλης ελαττώνεται αλλά η λεγόμενη Σκοτεινή Ενέργεια, που ακόμη δεν έχουμε καταλάβει την πηγή της, παρουσιάζει αυξομειώσεις. Σε αρχικά στάδια της εξέλιξης του Σύμπαντος η διαστολή του είχε επιβραδυνόμενο ρυθμό. Για κάποιο λόγο όμως η σκοτεινή ενέργεια αυξήθηκε οπότε είχαμε μια εναλλαγή συμπαντικών διαστάσεων και περάσαμε στη φάση όπου
έχουμε διαστολή με αυξανόμενο ρυθμό. Όλα αυτά όμως πώς τα διαπιστώνεις και κάνεις και τους άλλους να πειστούν; Δυο ομάδες επιστημόνων , η μια με τον Perlmutter (πάνω αριστερά) και η άλλη με τους Scmidt (μέσο δεξιά) και Riess (κάτω αριστερά) μεταξύ 1994 και 1998 ξεκίνησαν ένα σκληρό αγώνα για το ποιός θα αποδείξει με τη βοήθεια του φωτός από τους λαμπρούς Υπερκαινοφανείς αστέρες το πώς συμπεριφέρεται ολόκληρο το Σύμπαν.

Οι Σουπερκαινοφανείς ή Σούπερνόβα αστέρες υφίστανται εκρήξεις όπου απελευθερώνεται τόση ενέργεια ώστε «σβήνει» κυριολεκτικά τη λάμψη ενός ολόκληρου Γαλαξία με δισεκατομμύρια άστρων. Κατατάσσονται σε Υπερκαινοφανείς Τύπου Ι, και Τύπου ΙΙ. Στο φάσμα του Τύπου ΙΙ ανιχνεύονται γραμμές χαρακτηριστικές από το στοιχείο Υδρογόνο ενώ στον άλλο Τύπο δεν υπάρχει. Ακόμη περισσότερο αναλυτικά ο Τύπος Ι χωρίζεται σε τρεις άλλους. Τύπου Ια, Ιβ, Ιγ. Στον πρώτο χαρακτηριστικό του είναι το πυρίτιο, στο δεύτερο το ήλιο και στον τρίτο απουσιάζον και τα δυο.

Αποκαλυπτικές παρατηρήσεις

Και οι δυο ομάδες είχαν σκεφθεί να εργαστούν με τον ίδιο κλασικό τρόπο και χρησιμοποιώντας το φως από Σουπερνόβα Τύπου Ια. Να βρουν κάποια πολύ λαμπρά αστέρια, να τα φωτογραφίσουν αμέσως μετά τη Νέα Σελήνη και ξανά τρεις εβδομάδες αργότερα, πριν η πανσέληνος μπει στη μέση με το φως της. Έχοντας κάνει καλή μελέτη του πώς σχετίζεται το φως με την απομάκρυνση του αστέρα αυτού σε σχέση με τη Γη και υπερνικώντας τα τρομακτικά εμπόδια που βάζει η κοσμική σκόνη, άλλες παρεμβολές, λόγω της απόστασης και η ανάγκη για την καταγραφή πολλών γεγονότων προς επιβεβαίωση, μαζί με τον αναπόφευκτο ανταγωνισμό είχαν στο τέλος την έκπληξη της ζωής τους. Αντί να αποδείξουν ότι το Σύμπαν διαστέλλεται με επιβραδυνόμενο ρυθμό διαπίστωσαν ότι πλέον διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Έκαναν μια τεράστια αποκάλυψη και βύθισαν τους εαυτούς τους και τους συναδέλφους τους σε μια ακόμη μεγαλύτερη απορία αφού ακόμη δεν έχει εξηγηθεί η δράση και η προέλευση της σκοτεινής ενέργειας. Κάποιοι άλλοι βέβαια αυτή τη στιγμή εργάζονται πυρετωδώς με ανταμοιβή ένα επόμενο βραβείο Νομπέλ γι αυτή τη γνώση.