Σ τα μισά της πεζοδρομημένης Φωκίωνος Νέγρη, ανάμεσα σε μπαράκια- ορισμένα από αυτά προσεγμένα, κάποια άλλα… μάλλον ακαλαίσθητα- και περιτριγυρισμένο από εμπορικά καταστήματα, δεσπόζει το κουφάρι της πάλαι ποτέ κραταιάς Δημοτικής Αγοράς. Χτυπημένη από τον χρόνο και την εγκατάλειψη, η ιστορική αγορά παλεύει για να κρατηθεί όρθια. Στο εξωτερικό της η εγκατάλειψη είναι εμφανής. Οι τοίχοι γεμάτοι από κακογραμμένα συνθήματα. Δεκάδες ξεφλουδισμένες αφίσες, κολλημένες πάνω τους, διατυμπανίζουν εκδηλώσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν προ αμνημονεύτων ετών. Μέσα, πεσμένοι σοβάδες, σπασμένα τζάμια και κάποιες πινακίδες θυμίζουν ότι κάποτε υπήρχε εκεί εμπορική ζωή. Ετσι θα περιέγραφε κανείς τη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης πέρυσι τον χειμώνα.
Σήμερα στην ιστορική γειτονιά, μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες (και κατ΄ εξοχήν πολυεθνικές πλέον) του πλανήτη, όπου η εξεύρεση θέσης πάρκινγκ αποτελεί την είδηση της ημέρας, μια ομάδα κατοίκων έχει καταλάβει την παλιά και εγκαταλελειμμένη Δημοτική Αγορά και την έχει μετατρέψει σε στέκι πολιτισμού και κοινωνικού διαλόγου. Υπό την ανοχή του Δήμου Αθηναίων, οι «καταληψίες» διοργανώνουν συζητήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, παζάρια βιολογικών προϊόντων και πλήθος άλλες δραστηριότητες μετατρέποντας το ιστορικό κτίριο στο «Γαλατικό Χωριό» της Αθήνας. Η τολμηρή ομάδα κατοίκων κατέλαβε το νεκρό κτίριο πριν από έναν χρόνο και σήμερα το έχει μετατρέψει σε ένα ζωντανό κύτταρο στη μέση της πολυεθνικής- και διόλου ευρύχωρης- ιστορικής περιοχής.
Μπαίνοντας στον χώρο της παλαιάς αγοράς, δίπλα στις παλιές επιγραφές, μια μεγάλη έκθεση φωτογραφίας με θέμα τα καμένα χωριά του καλοκαιριού συνυπάρχει με ένα πολύχρωμο σύνολο από πάγκους μικροπωλητών, ένα αυτοσχέδιο καφενείο και ένα ολόκληρο σαλόνι από καναπέδες του 1970 συμμετρικά τοποθετημένους επάνω στο μπετόν. Στο βάθος, ένα πιάνο καλυμμένο με κόκκινο πανί και ακριβώς απέναντί του μια παιδική γωνιά όπου κάθε Πέμπτη διαβάζονται παραμύθια στα πιτσιρίκια της γειτονιάς.
Το καφενείο, φτιαγμένο από πολύ απλά υλικά, προσφέρει καφέδες και ροφήματα σε τιμές… 1985. «Από αυτά τα χρήματα αγοράζουμε υλικά και επισκευάζουμε σιγά σιγά τον χώρο» μας λέει μια κοπέλα που εργάζεται εθελοντικά στην Αγορά. «Ολα αυτά που βλέπετε τα κάναμε εμείς» τονίζει με υπερηφάνεια. Απέναντί της ένα ζευγάρι μεταναστών από τη Νοτιοανατολική Ασία «ρομαντζάρει» πίνοντας κρασί μέσα στο κρύο. «Πολλοί μετανάστες επισκέπτονται τακτικά την Αγορά και κάποιες φορές έχουμε συνεργαστεί και σε εκδηλώσεις» λέει ένας θαμώνας της «κατάληψης». Η παρουσία των μεταναστών στην Κυψέλη είναι πια πολύ ισχυρή. «Κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ,όταν η Γκάνα έβαλε γκολ,σείστηκε όλη η γειτονιά» αναφέρει μια κάτοικος της περιοχής.
Το κτίριο, λαβωμένο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του, είχε σφραγιστεί από τον Δήμο Αθηναίων πριν από χρόνια και είχε φθάσει να φιλοξενεί μόνο τρωκτικά. «Πριν από τρία χρόνια μάθαμε ότι ο Δήμος Αθηναίων προχωρούσε σε ανάθεση μελέτης αξιοποίησης της Δημοτικής Αγοράς για τη μετατροπή της σε δημοτικό θέατρο» διηγείται η κυρία Κατερίνα Θεοχάρη, μέλος της επιτροπής κατοίκων για την αγορά της Κυψέλης και στέλεχος της δημοτικής παράταξης Ανοιχτή Πόλη.
Σύλλογοι της περιοχής, φοβούμενοι το ενδεχόμενο να οδηγηθεί το κτίριο σε λάθος χέρια ή ακόμη και σε ισοπέδωση, προσέφυγαν στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και πέτυχαν την κήρυξη της Δημοτικής Αγοράς ως διατηρητέου.
Στη συνέχεια οι κάτοικοι κατέλαβαν το κτίσμα, το καθάρισαν και ξεκίνησαν σιγά σιγά να δίνουν ζωή στον χώρο διοργανώνοντας εκδηλώσεις, τα χρήματα από τις οποίες επενδύονταν στην «ολική επαναφορά» του κτιρίου. Μετά από έναν χρόνο λειτουργίας, η οποία στηρίχθηκε σε ομάδες εθελοντών κάθε ηλικίας από την περιοχή, «έχουμε αποκτήσει πια εμπειρία.Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Ευτυχώς έχουμε κάνει πολλά για την αγορά, έχει ζωντάνια πια» επισημαίνει η κυρία Θεοχάρη.
«Αυτό το εγχείρημα είναι μοναδικό.Ο κόσμος έμαθε τι γίνεται εδώ και σιγά σιγά αγκαλιάζει την προσπάθειά μας» διηγείται με ένα μεγάλο χαμόγελο η Ελισάβετ, μία από τους νέους της Κυψέλης που κάθε Τετάρτη έχουν βάρδια στην κατάληψη της Δημοτικής Αγοράς. Δίπλα της ο Θωμάς, ένας ακόμη νέος του συντονιστικού οργάνου των κατοίκων, κουνάει καταφατικά το κεφάλι του. «Υπάρχουν πολλές ιδέες για τον χώρο, η Αγορά όμως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα» σημειώνει η κυρία Θεοχάρη. Το συντονιστικό των κατοίκων είχε θέσει στον αντιδήμαρχο Τεχνικών Εργων και Μελετών κ. Χρ. Ακριτίδη τις ανησυχίες του για τον χώρο. Εκείνος, όπως λένε, είχε συμφωνήσει να τους βοηθήσει, ωστόσο στη συνέχεια το ζήτημα ξεχάστηκε.
Παρ΄ όλα αυτά, υπάρχει μια κατ΄ αρχήν αποδοχή από πλευράς τοπικής αυτοδιοίκησης, με τον κ. Ακριτίδη να αναφέρει ότι «ο σχεδιασμός μας προβλέπει αγορά οικολογικών προϊόντων και πολιτιστικές δραστηριότητες» . Στη γειτονιά του Νίκου Γκάτσου, του Οδυσσέα Ελύτη και του Νίκου Εγγονόπουλου κάτι δείχνει να αλλάζει.
