Συνήθως λέγεται ότι το χρήμα δεν έχει οσμή. Εχει όμως χρώμα! Και το μαύρο χρήμα είναι εδώ. Στις τράπεζές μας και στο Χρηματιστήριο. Η Ελλάδα τελευταία εξελίσσεται σε πανευρωπαϊκό κέντρο λεύκανσης του μαύρου χρήματος, σε όαση συγκέντρωσης και ξεπλύματος των παράνομων χρημάτων της ρωσικής και της αλβανικής μαφίας. Ιλιγγιώδη ποσά που εγγίζουν κατά τους μετριότερους υπολογισμούς τα 15 τρισ. δρχ. αλλάζουν χρώμα κάθε χρόνο, αποκαθαίρονται και νομιμοποιούνται στη χώρα μας καθώς πιστωτικά ιδρύματα, Χρηματιστήριο και καζίνα λειτουργούν ως πλυντήρια σύγχρονης τεχνολογίας που εξαφανίζουν και τους πιο δύσκολους λεκέδες.


Μόνο μέσα σε μία χρονιά, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της αρμόδιας επιτροπής που εποπτεύεται από δικαστικό λειτουργό δευτέρου βαθμού και εισαγγελέα, υποβλήθηκαν 224 αναφορές για ύποπτες συναλλαγές.


Η πραγματικότητα, ζοφερή που εγκυμονεί ποικίλους κινδύνους, δεν είναι ορατή καθώς τα στοιχεία που εμφανίζονται δεν είναι παρά μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Ενός παγόβουνου που, όπως λένε οι ειδικοί κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, κανείς δεν μπορεί να υποπτευθεί το βάθος και την έκτασή του.



Η παρουσίαση και μόνον των δεδομένων της ειδικής επιτροπής που επιλαμβάνεται κατά τον νόμο καταγγελιών για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος αρκεί για να καταδειχθεί το μέγεθος του προβλήματος. Η αύξηση των ύποπτων συναλλαγών που διερευνήθηκαν από την επιτροπή από τη μια χρονιά στην άλλη φθάνει το 185%!


Τον προηγούμενο χρόνο υποβλήθηκαν δεκάδες αναφορές από τράπεζες, ανταλλακτήρια συναλλάγματος, το ΣΔΟΕ, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ­ και ανωνύμως ­ για συναλλαγές ακόμη και πολλών δισεκατομμυρίων, που ερευνήθηκαν ως ύποπτες για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος.


*Το εμπόριο ναρκωτικών


Συγκεκριμένα: από τράπεζες υποβλήθηκαν στην επιτροπή του νόμου 2331/1995 συνολικά 166 αναφορές για να διερευνηθούν ισάριθμες συναλλαγές που κρίθηκαν ύποπτες, από ανταλλακτήρια συναλλάγματος υποβλήθηκαν 41 αναφορές, ενώ πέντε από το ΣΔΟΕ, τρεις από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, που διέθετε σχετικές πληροφορίες, δύο από το υπουργείο Οικονομικών, μία ανωνύμως και τρεις από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία όμως αφορούσε ύποπτες συναλλαγές πολλών δισεκατομμυρίων όπου εφέροντο να έχουν εμπλοκή έξι εταιρείες και συνολικά 33 φυσικά πρόσωπα!


Τα ποσά των παράνομων χρημάτων που νομιμοποιούνται στην Ελλάδα και λευκαίνονται ξεπερνούν, τουλάχιστον, τα 15 τρισ. δρχ., ενώ από αυτά το 60% προέρχεται από το εμπόριο λευκού θανάτου.


Τόση είναι η ετήσια αύξηση του τζίρου των μαύρων χρημάτων που πέφτουν κάθε χρόνο στην ελληνική αγορά ώστε πλέον, κατά τους ειδικούς που έχουν εγκύψει στο πρόβλημα, τα ποσά που προαναφέρονται μόνον ενδεικτικώς μπορεί να αναφερθούν.


Αλλωστε ακόμη και οι ελάχιστες (σε σχέση με το σύνολο) συναλλαγές που εντοπίζονται ως υποκρύπτουσες ξέπλυμα βρώμικου χρήματος είναι τόσες και τόσο ραγδαία αυξανόμενες από χρονιά σε χρονιά ώστε πλέον το ξέπλυμα, το χρήμα που αλλάζει χρώμα και τα συναφή έχουν μπει για τα καλά στην πιστωτικοοικονομική μας πραγματικότητα. Αυτό βεβαιώνουν οι ειδικοί χωρίς περιστροφές και επιβεβαιώνουν τα στοιχεία και το έργο της αρμόδιας επιτροπής.


Προτού όμως δούμε ποιοι είναι εκείνοι που κατέχουν το παράνομο χρήμα και πώς το ξεπλένουν στη χώρα μας, ας περιγράψουμε την τύχη των αναφορών που φθάνουν στην ειδική επιτροπή για διερεύνηση ύποπτων συναλλαγών.


Οπως δείχνουν τα στοιχεία που συγκέντρωσε η επιτροπή την περασμένη χρονιά, ποσοστό περίπου 27,7% αρχειοθετούνται, ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 44%, προσωρινά μπαίνουν στο αρχείο ώσπου να προκύψουν νεότερα στοιχεία ­ τίθενται δηλαδή υπό διακριτική παρακολούθηση ­, για το 18,3% των υποθέσεων οι έρευνες συνεχίζονται, ενώ συγκεκριμένος αριθμός που δεν ξεπερνά το 10% φθάνει στα χέρια του εισαγγελέα.


Ηδη στην Εισαγγελία διερευνώνται 22 υποθέσεις ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Και να σκεφθεί κανείς ότι ο νόμος για τη δίωξή του είναι νεότευκτος και η αρμόδια επιτροπή έχει ζωή μόλις δύο ή τριών χρόνων. Σε όλα αυτά αξίζει να συνεκτιμηθεί, όπως επισημαίνει ο εγκληματολόγος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Νέστωρ Κουράκης ­ ο οποίος έχει κάνει ειδική μελέτη για τη λεύκανση των παρανόμως αποκτηθέντων χρημάτων ­, το γεγονός ότι «ο εντοπισμός των δραστών και κυρίως η θεμελίωση μιας ποινικής κατηγορίας εναντίον εκείνων που εμπλέκονται στο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος εμπεριέχει τεράστιες δυσκολίες». Δυσκολίες και ανυπέρβλητες ­ ως επί το πλείστον ­ δυσχέρειες καθώς, όπως τονίζει, «η κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα της ενιαίας αγοράς και η ηλεκτρονική τεχνολογία που επιτρέπει τη μεταφορά κεφαλαίων από τη μια τράπεζα στην άλλη και από τη μια χώρα στην άλλη σε δευτερόλεπτα διευκολύνουν τις ύποπτες συναλλαγές». Λέγεται, υπογραμμίζει ο γνωστός πανεπιστημιακός, ότι «με τέτοιες τεχνικές η ρωσική μαφία κατάφερε να ξεπλύνει ως και 10 δισ. δολάρια μέσω κίνησης λογαριασμών σε αμερικανική τράπεζα».


*Ασκήθηκαν μόνο δύο διώξεις


Πόσο δύσκολο είναι να αποδειχθεί η διαδικασία ξεπλύματος μαύρου χρήματος φαίνεται, όπως τονίζει ο κ. Κουράκης, από το γεγονός ότι ελάχιστες περιπτώσεις τελικά ποινικοποιούνται και αναφέρει ότι στη χώρα μας μόνο σε δύο υποθέσεις ασκήθηκαν διώξεις για λεύκανση μαύρου χρήματος. Η πρώτη αφορούσε περίπτωση ενός γιατρού ο οποίος εφέρετο ως συνεργάτης εμπόρου ηρωίνης και η δεύτερη δύο επιχειρηματίες που είχαν στήσει δίκτυο εξαπάτησης δεκάδων Ελληνοποντίων και ξέπλεναν χρήμα με τζίρο πολλών εκατομμυρίων δραχμών.


Μέσω Ελληνοποντίων άλλωστε η ρωσική μαφία μεταφέρει στη χώρα μας για ξέπλυμα πολλά δισεκατομμύρια, τα οποία ρίχνει στην αγορά αξιοποιώντας δεκάδες μεθόδους και τρόπους. Το γεγονός της δραστηριοποίησης της ρωσικής μαφίας εδώ καταφαίνεται από τη διαπίστωση που περιλαμβάνεται στην επίσημη έκθεση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για τον περασμένο χρόνο, όπου επί λέξει σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι «στον ελλαδικό χώρο περισσότερες από 40 εταιρείες αμιγώς ρωσικού ενδιαφέροντος με αμφίβολη δραστηριότητα υφίστανται και δραστηριοποιούνται. Δύο από αυτές αποδεδειγμένα σχετίζονται με συγκεκριμένη ρωσική εγκληματική οργάνωση. Ως σήμερα μάλιστα έχει διαπιστωθεί η σχέση με τον ελληνικό χώρο τεσσάρων ρωσικών εγκληματικών οργανώσεων…».


Η ρωσική και η αλβανική μαφία


Πού ξεπλένεται στη χώρα μας το βρώμικο χρήμα; Η απάντηση στο ερώτημα δίδεται χωρίς περιστροφές από ειδικούς και εισαγγελείς: στο Χρηματιστήριο και στα καζίνα. Εκεί κυρίως τα παρανόμως αποκτηθέντα χρήματα νομιμοποιούνται και λευκαίνονται. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται από τον κ. Κουράκη, καθώς «στη χώρα μας η αγορά μετοχών και ομολόγων δεν υπόκειται σε «πόθεν έσχες» ούτε ελέγχονται ή φορολογούνται τα κέρδη από τις μετοχές, ο οιοσδήποτε μπορεί να ισχυρισθεί ότι τα χρήματα που έχει στην κατοχή του είναι κέρδη από το Χρηματιστήριο».


Εκτός όμως από τις μετοχές και τα ομόλογα, ως πλυντήρια λειτουργούν και τα καζίνα. Πώς; Κάποιος αγοράζει μεγάλες ποσότητες από μάρκες καζίνου και αργότερα τις εξαργυρώνει χωρίς να έχει παίξει, παρουσιάζοντας έτσι τα χρήματα αυτά ως κέρδη από τυχερά παιχνίδια. Επίσης συνήθης μέθοδος λεύκανσης των «εγχρώμων» χρημάτων είναι η εξαγορά νομίμων επιχειρήσεων, που χρησιμοποιούνται ως εταιρείες-βιτρίνες, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε διαφόρους τομείς, όπως π.χ. αγοραπωλησίες κατοικιών και κτιρίων.


Και ακόμη, λεύκανση γίνεται με τη μεταφορά χρημάτων (κυρίως μετρητών) που κατατίθενται σε τράπεζες, συνήθως σε μικρά ποσά για να μην κινούν υποψίες. Από πού προέρχεται το μαύρο χρήμα; Από παντός είδους παράνομα μεγαλεμπόρια που αφήνουν τεράστια κέρδη. Ο κ. Κουράκης μάς εξηγεί πως το μαύρο χρήμα που ξεπλένεται στη χώρα μας προέρχεται κυρίως από μεγαλεμπόριο ναρκωτικών, όπλων, λευκής σαρκός, λαθρεμπορίες, τυχερά παίγνια, εκβιάσεις και αρπαγές και άλλες παρεμφερείς δραστηριότητες. Τα μέλη της αλβανικής και της ρωσικής μαφίας είναι συνήθως εκείνοι που επιλέγουν ­ όχι οι μόνοι ασφαλώς ­ την Ελλάδα ως τόπο ασφαλή για να ξεπλύνουν τα βρώμικα λεφτά τους. Οι ειδικοί και οι εισαγγελικοί ανησυχούν και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ολοι όμως ομολογούν ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο, περίπλοκο και εξαιρετικά δύσκολο, και δύσκολα θα μπορούσε κανείς να προτείνει λύση ανάλογη του γόρδιου δεσμού. Οι αυστηρότεροι έλεγχοι από τα χρηματοπιστωτικά μας ιδρύματα και οι έρευνες σε κάθε συναλλαγή που λίγο μας μυρίζει ίσως οδηγήσουν, λένε αυτοί που ξέρουν, σε μαζική μεταφορά των κεφαλαίων σε άλλες χώρες. Κάτι που όλοι απεύχονται και κανένας δεν θέλει.


Βεβαίως διατυπώνεται και η άλλη άποψη, και μάλιστα επισήμως: από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, με την ετήσια έκθεσή του για το οργανωμένο έγκλημα. Ποια είναι η θέση αυτή; Οτι πάταξη της βαριάς, της οργανωμένης εγκληματικότητας δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν «χτυπηθεί» το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος. Αν το βρώμικο χρήμα δεν μπορεί να γίνει λευκό και άοσμο, το βασικότερο (το μοναδικό) κίνητρο της οργανωμένης εγκληματικής δράσης πάει περίπατο, λένε. Και αυτό υποστηρίζουν και οι ειδικοί. Αλλά η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και οι απόψεις δεν της αλλάζουν ούτε όψη ούτε πρόσωπο.