Η μνημονιακή Οδύσσεια όπως τη διηγούνται οι πρωταγωνιστές

«Ηµασταν σαν τις πόρνες µετά την πρώτη τους φορά»εξοµολογήθηκε στα μέσα του Οκτωβρίου του 2011 µιλώντας στο «Βήµα»κορυφαίο στέλεχος της κυβέρνησηςΓιώργου Παπανδρέου, αναφερόμενο στην ψυχολογική κατάσταση των µελών τουΥπουργικού Συµβουλίου την ηµέρα της συνεδρίασηςγια την επικύρωση του πρώτου Μνηµονίου, στις 5 Μαΐου2010.

Την περασμένη Πέμπτη συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από την ημέρα που ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωνε από το Καστελόριζο την ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης. Από τότε ακολούθησαν δραματικές εξελίξεις στον τόπο, ενώ συνεχώς αποκαλύπτονται διάφορες άγνωστες πτυχές αυτής της κρίσιμης και καθοριστικής για τον τόπο πενταετίας.

Και όπως περιέγραψε σε άρθρο του, τον Απρίλιο του 2012, ο καθηγητής Οικονομικών και πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης, η κυβέρνηση έριξε κατά λάθος αίμα στο νερό και συγκέντρωσε τους καρχαρίες των αγορών.

Η ευχή «Ελληνες, καλό κουράγιο» του τότε επιτρόπου ΟικονομικώνΟλι Ρεν έχει μείνει χαραγμένη στις μνήμες πολλών, καθώς οι αντοχές ολόκληρης της κοινωνίας εξαντλήθηκαν από το σπιράλ της αδιέξοδης πολιτικής που εφαρμόστηκε και στοίχισε πολλά, ενώ το Μνημόνιο κατάπιε πολιτικούς και κόμματα και συνετέλεσε καθοριστικά στη διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής γεωγραφίας.

Η χώρα εισήλθε στο μαύρο τούνελ της παρατεταμένης ύφεσης με τις γνωστές επιπτώσεις. Το πολιτικό σκηνικό άλλαξε άρδην, το ιστορικό ΠαΣοΚ ουσιαστικά εξαφανίστηκε, για πρώτη φορά κυβερνάει τη χώρα μια κυβέρνηση με κορμό ένα αριστερό κόμμα, η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή μπήκε στο πολιτικό παιχνίδι.

«Το Μνηµόνιο συντάχθηκε στο πόδι από εµάς και την τρόικα»έχει παραδεχθεί στο «Βήμα» υψηλόβαθµο κυβερνητικό στέλεχος των κυβερνήσεων Παπανδρέου και μίλησε για «διαπραγμάτευση άρπα κόλλα».

Η παρέμβαση των ΗΠΑ

Από το 2010 όμως, όπως αποκάλυψε και το«Spiegel», oυπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Bόλφγκανγκ Σόιμπλε εξέταζε αν η Ελλάδα θα έπρεπε να εξωθηθεί σε έξοδο από την ευρωζώνη. «Το ενδεχόμενο είχε συζητηθεί στο υπουργείο Οικονομικών. Τα στοιχεία ήταν ξεκάθαρα και γελοιοποιούσαν τα κριτήρια (της Συνθήκης) του Μάαστριχτ» σημείωναν οι δημοσιογράφοι του γερμανικού περιοδικού.

Ποιος έσωσε την Ελλάδα; ΟΤίμοθι Γκάιτνερπου κατ’ εντολήν του προέδρου Μπαράκ Ομπάματηλεφωνεί στον Σόιμπλε και του λέει, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του γερμανού υπουργού:«Το ξέρεις ότι δεν θα είχαμε πάρει την απόφαση να αφήσουμε τη Lehman Brothers να χρεοκοπήσει αν μας είχαν ρωτήσει 24 ώρες αργότερα –δεν το ξέρεις;».

Πολλές φορές η Ελλάδα, σύμφωνα με τις μετέπειτα αποκαλύψεις, βρέθηκε λίγο πριν από το χάος, με πιο χαρακτηριστική την αποκάλυψη που έκανε στο βιβλίο του «StressTest» ο ίδιος ο Γκάιτνερ, ότι ο Σόιμπλε είχε παρουσιάσει το καλοκαίρι του 2012 το σχέδιό του για την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Η σύσκεψη στις Κάννες

Για να γλιτώσει η χώρα την έξοδο από την ευρωζώνη έγιναν πολλές παρασκηνιακές κινήσεις, υπήρξαν συμφωνίες και πάμπολλες μυστικές συναντήσεις, ενώ ο άλλοτε πανίσχυρος γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν αποκάλυψε στο γαλλικό κανάλι «France 2» ότι ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε από τις αρχές του Δεκεμβρίου του 2009, μετά την εκλογική νίκη του ΠαΣοΚ, την παρέμβαση του ΔΝΤ.

Βεβαίως ο ίδιος ο Στρος-Καν πριν από έναν χρόνο παραδέχθηκε ότι επιβλήθηκε στους Ελληνες μια πολιτική απολύτως ανυπόφορη, οι συνέπειες της οποίας είναι σήμερα τρομερές για την Ελλάδα.

Η πίεση που ασκήθηκε στην κυβέρνηση Παπανδρέου ήταν αφόρητη, όπως αποκάλυψαν και οι «Financial Times», ειδικά στη δραματική σύσκεψη των Καννών, που αποτέλεσε τη θρυαλλίδα των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα.

Από την πλευρά του πρώην πρωθυπουργού επιμένουν ότι δύο από τους πολλούς μύθους για εκείνη την περίοδο είναι πως «όλα ήταν στημένα και προαποφασισμένα» και ότι ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου άργησε να κατανοήσει την ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση.

«Φυσικά είσαι ελεύθερος να κάνεις το δημοψήφισμά σου, αλλά δεν μπορείς να θέσεις το ερώτημα για το αν είναι αποδεκτά τα χρήματα που σου δανείζουμε. Η ερώτηση που θα υποβάλεις στους Ελληνες –και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο, διαφορετικά δεν θα σου δανείσουμε τα χρήματα –θα είναι «ναι ή όχι στην παραμονή της χώρας στο ευρώ»» είπαν οι ηγέτες Γαλλίας και Γερμανίας στον τότε έλληνα πρωθυπουργό.

Η συνέχεια είναι γνωστή με κατάληξη τη συγκρότηση της τρικομματικής κυβέρνησης υπό τον Λουκά Παπαδήμο τον Νοέμβριο του 2011 και το δεύτερο Μνημόνιο τον Φεβρουάριο του 2012.

Πρόσωπο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις ο Ελβετός Γιόζεφ Ακερμαν, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Deutshe Bank, που εκτίμησε ότι ουσιαστικά η Ελλάδα δεν μπορούσε να εκβιάσει την ευρωζώνη. Παράλληλα αποκάλυψε ότι τον Φεβρουάριο του 2010 είχε προτείνει στον κ. Παπανδρέου σχέδιο διάσωσης, με στόχο να κερδίσει η Ελλάδα χρόνο, να αρχίσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να αποτραπεί η απώλεια της εμπιστοσύνης των αγορών, το οποίο όμως απέρριψε η γερμανική κυβέρνηση.

Προτού όμως οδηγηθεί η χώρα στο πρώτο Μνημόνιο, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το υπέρογκο ύψος του ελλείμματος που κληρονόμησε η κυβέρνηση Παπανδρέου, το οποίο ήταν περίπου στο 15%, και στο οποίο αναφέρθηκε πριν από μήνες εκτενώς ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι. Στο βιβλίο του «Η Ευρώπη στη θύελλα: Υποσχέσεις και προκαταλήψεις», ο Ρομπάι αναφέρει ότι τον Φεβρουάριο του 2010, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, οι ευρωπαίοι ηγέτες κατάλαβαν ότι το ελληνικό πρόβλημα μπορούσε να γίνει συστημικό για την ευρωζώνη.

Ο Ρομπάι σημείωσε ότι ο Γ. Παπανδρέου σόκαρε τους εταίρους του όταν τον Δεκέμβριο του 2009 αποκάλυψε με «ασυνήθιστα ειλικρινείς όρους την οικτρή οικονομική κατάσταση των δημοσίων οικονομικών της χώρας».

Τα σενάρια της εξόδου

Οι ευρωπαίοι ηγέτες ήταν προετοιμασμένοι για όλα και όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, το 2012 υπήρχε σχέδιο διάλυσης της ευρωζώνης και «φωτογραφίζοντας» την Ελλάδα σημείωσε ότι αρκετές κυβερνήσεις της ευρωζώνης είχαν συντάξει σχέδια εξόδου από το ευρώ (εννοούσε κυρίως την Ελλάδα), λόγω της πλήρους αδυναμίας κάποιων κρατών να αποτελούν τμήμα της.

Και όπως έγραψε ο Τ. Γκάιτνερ στο βιβλίο του, σε μια υπουργική σύνοδο του Group of Seven στον Καναδά, τον Φεβρουάριο του 2010, εκτός από τις στιγμές της «Παλαιάς Διαθήκης» που έζησε, οι Ευρωπαίοι ήταν αποφασισμένοι να δώσουν ένα σκληρό μάθημα στην Ελλάδα. «…Ηταν έξαλλοι και μανιασμένοι. Ηθελαν να τους ξυλοφορτώσουν. Θεωρούσαν ότι οι Ελληνες τους είχαν πει ψέματα».

Ποια ήταν όμως η στήριξη των Ευρωπαίων; Η ισπανική κεντροαριστερή εφημερίδα «El Pais» προ μηνών αποκάλυψε άκρως εμπιστευτικό εσωτερικό έγγραφο που συντάχθηκε τον Μάιο του 2010 από τις υπηρεσίες του ΔΝΤ. Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, οι κυβερνήσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας είχαν δηλώσει επισήμως, ενώπιον του ΔΣ του ΔΝΤ, ότι οι τράπεζές τους δεσμεύτηκαν να στηρίξουν την Ελλάδα και να μην προχωρήσουν σε πωλήσεις ελληνικών ομολόγων.

Σε μια στιγμή ειλικρίνειας, αφού αποχώρησε από τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον περασμένο Οκτώβριο, ο Πορτογάλος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (τον κατηγορεί το ΠαΣοΚ ότι ήταν αυτός που κάλυψε τη δημιουργική λογιστική ειδικά για το έλλειμμα των κυβερνήσεων Καραμανλή) είπε ότι αν έφευγε η Ελλάδα από το ευρώ θα ακολουθούσαν και άλλες χώρες.

«Ορισμένοι στοιχημάτιζαν την έξοδο της χώρας από το ευρώ» είπε, κάτι που όπως φαίνεται ισχύει και σήμερα!