«Oσοι λένε ότι οι μηχανές δεν σκέφτονται, θα πρέπει να παραδεχτούν ότι και οι άνθρωποι δεν σκέφτονται όταν απλώς εκτελούν μηχανικά τις πράξεις τους –κάτι που κάνουν ως επί το πλείστον». Αυτή τη διαπίστωση του Λακάν επιβεβαιώνει μια πρόσφατη ανακοίνωση στο περιοδικό «Nature» (24 Φεβρουαρίου 2014) ότι πλήθος επιστημονικών ανακοινώσεων και δημοσιεύσεων, σχετικών με την επιστήμη των υπολογιστών, την πληροφορική και την κυβερνητική, ήταν δημιουργήματα του λογισμικού SCIgen. Αυτό το λογισμικό που επινόησαν το 2005 τρεις νέοι ερευνητές στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) μπορεί να δημιουργήσει επιστημονικοφανή κείμενα (με διαγράμματα, αναφορές και παραπομπές), αρκεί να το τροφοδοτήσεις με τυχαίους όρους και φράσεις. Ο ερευνητής Σιρίλ Λαμπέ του Πανεπιστημίου Ζοζέφ Φουριέ της Γκρενόμπλ μπόρεσε να εντοπίσει τέτοια κείμενα. Τριάντα από αυτά είχαν δημοσιευτεί, μεταξύ 2008 και 2013, σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων (δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα είχαν γίνει στην Κίνα) και 16 είχαν δημοσιευτεί σε εκδόσεις του εκδοτικού οίκου Springer της Χαϊδελβέργης, ενός εκδοτικού οίκου αναφοράς (μαζί με τον Elsevier) στον ακαδημαϊκό χώρο. Από την απάτη δεν ξέφυγε και το Institute of Electrical and Electronics Engineers της Νέας Υόρκης, που έσπευσε να αποσύρει πολλά κείμενα.
Το φαινόμενο αποδίδεται στην όλο και μεγαλύτερη πίεση που δέχονται οι πανεπιστημιακοί για δημοσιεύσεις, με κριτήρια μάλλον ποσοτικά παρά ποιοτικά. Σχετίζεται επίσης με την εμπορευματοποίηση των επιστημονικών δημοσιεύσεων μέσα από πανάκριβες συνδρομές αλλά και από ένα σύστημα κριτών (peerreviewers) που με τους αποκλεισμούς του δημιουργεί ποικίλες παρενέργειες. Ακόμη και οι μηχανισμοί μέτρησης των δημοσιεύσεων, όπως το Google Scholar, είναι ευάλωτοι, αφού ο Σιρίλ Λαμπέ κατόρθωσε να εισαγάγει έναν ψευδεπίγραφο επιστήμονα, τον Ike Antkare, με 102 ανακοινώσεις, όλες δημιουργήματα του SCIgen, και να τον αναδείξει σχεδόν ισάξιο του Αϊνστάιν στις επιστημονικές ετεροαναφορές.
Ακόμη λοιπόν ένα πλήγμα στον ναρκισσισμό μας. Μετά τον Κοπέρνικο, που έδειξε ότι δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου, μετά τον Δαρβίνο, που έδειξε ότι δεν είμαστε απόγονοι του Θεού, μετά τον Φρόιντ, που έδειξε ότι δεν είμαστε κύριοι του εαυτού μας, λόγω του ασυνειδήτου, η τεχνητή νοημοσύνη αμφισβητεί τώρα και το μονοπώλιο της σκέψης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
