Μοιάζει με παιχνίδι παπατζή: Εδώ Τσίπρας, εκεί Τσίπρας, πού είναι ο Τσίπρας; Πολύ πιθανό να μην το ξέρει και ο ίδιος. Χθες στη Ρώμη, αύριο στο Βερολίνο – και ενδιάμεσα σε δεκάδες εκδηλώσεις στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Με τόσα πολλά ταξίδια μπερδεύει κανείς εύκολα τις τοποθεσίες, αλλά (συμβαίνει κι αυτό!) ακόμα και το χώρο με το χρόνο.
Στη σύγχυση αυτή έχει συμβάλει αναμφίβολα η υποψηφιότητα του ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ για την προεδρία της Κομισιόν στις ευρωεκλογές του Μαΐου. Το τόλμημά του, να ηγηθεί της προεκλογικής καμπάνιας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, είναι προφανώς μεγάλο. Αυτό δεν τον κάνει μόνο «σβούρα», αλλά, για να παραφράσουμε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, τον φέρνει κι αντιμέτωπο με «όλες τις δυνάμεις της γηραιάς Ευρώπης»: την Άνγκελα Μέρκελ, τον Ντέιβιντ Κάμερον, τον Μάριο Ντράγκι και τον Γενς Βάιντμαν, τους ακτιβιστές της κοινωνικής «σαχαροποίησης» της Νότιας Ευρώπης και τους πανταχόθεν ευρωσκεπτικιστές.
Οι ευρωεκλογές προσφέρουν μοναδικές ευκαιρίες στον 38χρονο πολιτικό. Μέχρι πρότινος, το ευρωπαϊκό του προφίλ ήταν χαμηλό, τα ταξίδια του στην Ευρώπη σποραδικά, ενώ οι επαφές του με ευρωπαίους πολιτικούς περιορίζονταν σε αριστερά στελέχη – σπουδαία ραντεβού, όπως εκείνο με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, παλιότερα, ή αυτό με τον Ενρίκο Λέτα, πρόσφατα, αποτελούν εξαιρέσεις. Κρατημένος στη γωνία δεν μπορούσε να διεισδύσει πραγματικά στα πολιτικά κέντρα της Ευρώπης, να ρίξει γέφυρες προς άλλα κινήματα, ή να κάνει γνωστές τις πραγματικές θέσεις του στους αντιπάλους του.
Τώρα αυτό αλλάζει. Για πρώτη φορά, ο κ. Τσίπρας ηγείται μιας προεκλογικής καμπάνιας στην Ευρώπη, η οποία θα μπορούσε να μετεξελιχθεί τους ερχόμενους μήνες σε μαζικό υπερεθνικό κίνημα. Αυτό θα τον κάνει πανευρωπαϊκά γνωστό και θα του επιτρέψει, πρώτον, να διορθώσει το προφίλ του ως δήθεν πολέμιος του ευρώ, και δεύτερον, να δώσει περισσότερο επιχειρησιακό χαρακτήρα στις συμμαχίες του με αριστερές δυνάμεις κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Παράλληλα θα διευκολύνει το διάλογό του με κόμματα εκτός της Αριστεράς – καταρχάς στο πλαίσιο της Ευρωβουλής, και αργότερα, ποιος ξέρει, στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Πολλά θα εξαρτηθούν βέβαια και από αυτά που θα λέει στην προεκλογική του εκστρατεία στην Ευρώπη. Ένα πρώτο δείγμα, η ομιλία του ως υποψήφιου προέδρου της ευρωπαϊκής Αριστεράς για τη θέση του προέδρου στις αρχές του προηγούμενου Δεκεμβρίου στη Μαδρίτη, ήταν πολύ γενικόλογο. Οι θέσεις του αναμένεται όμως να γίνουν με τον καιρό πιο συγκεκριμένες και προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες των χωρών, στις οποίες θα περιοδεύει.
Είναι ίσως πολύ νωρίς να κρίνει κανείς, αν για προεκλογικούς λόγους, ο κ. Τσίπρας γίνεται επί τούτου λιγότερο ριζοσπαστικός. Σίγουρα γίνεται πιο προσεκτικός. Παράδειγμα, η παρέμβασή του την περασμένη Πέμπτη στο Πολεμικό Μουσείο με θέμα την «Παραγωγική Ανασυγκρότηση», όπου, απευθυνόμενος προς τον πρόεδρο του προέδρου του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων ΣΕΒ Δημήτρη Δασκαλόπουλο, διαβεβαίωσε, ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα μεταχειρισθεί τους βιομηχάνους πολύ φιλικότερα από ό,τι το κάνει η τρόικα και η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά.
«Εμείς θα φορολογήσουμε τα κέρδη και θα τα φορολογήσουμε με υψηλούς συντελεστές. Μένει να επιλέξετε εάν προτιμάτε να φορολογείστε με βάση τα κέρδη σας από μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή να φορολογείστε στην παραγωγή από τον κ. Τόμσεν» είπε. Για βίαιες παρεμβάσεις στις επιχειρηματικές αποφάσεις είτε από το κράτος, είτε από επιχειρησιακά συμβούλια, ή, ακόμα περισσότερο, κατευθείαν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, ούτε κουβέντα. Άδηλο, αν τέτοιες παρεμβάσεις υποκρύπτονται – πέρα από τα συγκεκριμένα παραδείγματα που ανάφερε ο ίδιος – στο «πλαίσιο του αποκεντρωμένου δημοκρατικού προγραμματισμού».
Υπάρχουν όμως και τομείς, στους οποίους η στροφή προς το συντηρητισμό είναι εξόφθαλμη. Παράδειγμα, η αμυντική πολιτική, η οποία σύμφωνα με τις θέσεις που παρουσίασαν τις προάλλες οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Ταφύλλης και Κώστας Γρίβας συνοψίζεται στην στρατηγική της αποτροπής μέσω μιας ισχυρής άμυνας, καθώς και του καλύτερου (τεχνικά και οικονομικά) σχεδιασμού των εξοπλισμών. Για ειρηνευτικές πρωτοβουλίες στην ευρύτερη περιοχή, που θα προκαλούσαν αφοπλισμό, ή για αφοπλιστικές πρωτοβουλίες, που θα δημιουργούσαν ειρηνικότερο περιβάλλον (κάτι που θα περίμενε κανείς ακόμα και από μια μη ριζοσπαστική Αριστερά) ούτε ίχνος και πάλι.
Είναι φανερό, ότι με τέτοια «ανοίγματα» προς το οικονομικό και στρατιωτικό κατεστημένο, ο κ.Τσίπρας θέλει να εμφανιστεί, όπως λέει ο ίδιος, όχι ως «απειλή, αλλά ως η τελευταία ελπίδα για το λαό και τον τόπο» και να αμβλύνει έτσι τους διάχυτους φόβους για τους πραγματικούς (ανατρεπτικούς) στόχους του. Αν θα το επιτύχει είναι άδηλο. Σίγουρο είναι όμως, ότι έτσι προκαλεί σύγχυση στο μόνιμο ακροατήριό του στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στον αντίποδα του κ. Τσίπρα βρίσκεται κι εδώ ο κ. Σαμαράς. Η θέση του τελευταίου είναι ωστόσο εκ των προτέρων μειονεκτική. Η εικόνα που «βγάζει» στην Ευρώπη είναι εκείνη του «υπηρέτη» της τρόικας, του «ζήτουλα» στις αυλές των πλούσιων χωρών της Ευρώπης και του μάλλον κακού διαχειριστή των δισεκατομμυρίων που του δανείζουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι «χαμένος από χέρι». Οι σύμμαχοί του στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες φροντίζουν για αυτόν. Μακρόχρονα, με τη στρατηγική απόφαση του 2012 να κρατήσουν την Ελλάδα στην ευρωζώνη, κάτι που διασφαλίζει και τη δική του πολιτική επιβίωση. Και μεσοπρόθεσμα με δέσμη μέτρων, που θα παρουσιαστούν με ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα τον ερχόμενο Απρίλιο – ένα μήνα πριν τις ευρωεκλογές. Μια πρόγευση γι’ αυτό δίνει απόσπασμα από μια πρόσφατη έκθεση του γερμανικού υπουργείου οικονομικών για την Ελλάδα, που δημοσίευσε την προηγούμενη Κυριακή «Το Βήμα»:
«Εντός του 2014 θα αναλάβουν έμπειροι γερμανοί ελεγκτές την εκπαίδευση 800 νέων συναδέλφων τους στην Ελλάδα. Το σεμινάριο επιμόρφωσης ήταν μέρος ενός καταρτισθέντος σχεδίου δράσης από την Κομισιόν και το ΔΝΤ για την υποστήριξη της ελληνικής φορολογικής διοίκησης. Ο στόχος μας μέχρι τα μέσα του 2014 είναι να εκπονήσουμε μια σειρά παρόμοιων πλάνων δράσης με επικεφαλής κάθε φορά έναν άλλον ευρωπαίο εταίρο ως «καθοδηγητή» (Tutor) και να τα υλοποιήσουμε μαζί με την Ελλάδα έως το τέλος του 2015. Αυτά τα πλάνα θα παρουσιαστούν τον Απρίλιο του 2014 στο πλαίσιο μιας ολόπλευρης επικοινωνιακής στρατηγικής. Όλες οι διευθύνσεις (σ.σ.: του ομοσπονδιακού υπουργείου) καλούνται να συμβάλουν ενεργά σε αυτό».
Η διαφορά στην εικόνα των δυο αντρών είναι χτυπητή: Ο κ.Τσίπρας εμφανίζεται να εξάγει πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο (ανάπτυξη, ευρώ με «ανθρώπινο πρόσωπο», δικαιώματα για τους ξένους, κλπ.) στην Ευρώπη, ο κ. Σαμαράς να εισάγει δάνεια – χρηματικά και πολιτικά.
Θα καταφέρει ο κ. Σαμαράς να αλλάξει αυτή την εικόνα μέχρι τις ευρωεκλογές; Όχι. Να κερδίσει πόντους με τη βοήθεια των δυνάμεων της σύγχρονης «γηραιάς ηπείρου»; Γιατί όχι. Κανείς δεν περιμένει βέβαια από αυτόν μια «κοπερνίκεια στροφή» που θα τον φέρει αντιμέτωπο με την τρόικα. Και σωστή να ήταν τέτοια ενέργεια, στον κόσμο του θα ήταν λάθος. Στο παπατζίδικο ερώτημα λοιπόν: Εδώ Σαμαράς, εκεί Σαμαράς, πού είναι ο Σαμαράς; η απάντηση είναι προφανώς – «εδώ», σε έναν παγωμένο χωρόχρονο. Ακούνητος, αμετακίνητος, άκαμπτος. Και μοιραίος – έτσι όπως αρμόζει σε εκείνους που ξέρουν ότι τα καινούρια λάθη δεν διορθώνουν τα παλιά.
